380 gazetecinin yer aldığı Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ), geçen yıl off-shore hesapları üzerinden 'vergi cenneti' olarak bilinen bölgelerde mali imkânlardan yararlanarak vergiden kaçınan şirket ve isimleri gösteren Panama Belgeleri'nin ardından dünyanın en güçlü ve zenginlerinin yatırımlarına ilişkin gizli bilgileri "Paradise Papers" (Cennet Bahçeleri) adıyla kamuoyuna açıkladı. Belgeler ABD Başkanı Donald Trump'ın Ticaret Bakanı'nın, ABD'nin Rusya yaptırımlarına tabi bir şirketinde hissesi olduğunu da gösteriyor.
Paradise Papers olarak adlandırılan, off-shore hizmet sağlayıcıları Appleby ve Asiaciti ile 19 farklı yargı alanındaki kayıtlardan oluşan 13.4 milyon belge arasından Başbakan Binali Yıldırım'ın oğulları Erkam Yıldırım ve Bülent Yıldırım'ın şirketleri de çıktı.
Malta kayıtlarına göre, Bülent ve Erkam Yıldırım Hawke Bay Marine Nisan 2004'te, Black Eagle ise Ocak 2007'de, deniz taşımacılığı alanında faaliyet göstermek üzere kurulan şirketin hissedarları. Kayıtlar şirketlerin ana hissedarı görünen Erkam Yıldırım'ın iki şirketin de direktörü olduğunu gösteriyor.
Paradise Papers'ta aralarında İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in ile ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross’un da yer aldığı dünyaca ünlü siyasetçi ve iş adamlarının off-shore hesapları da yer alıyor.
Kraliçenin şirketi
Kayıtlar, 2007 yılından itibaren Kraliçenin kişisel mülkü olan the Duchy of Lancaster’ın bir Cayman Adaları fonuna yatırım yaptığını ve bu fonun da Brighthouse adlı tartışmalı bir şirketi kontrol eden bir özel sermaye şirketine yatırım yaptığını gösteriyor. BrightHouse, nakit sıkıntısı çeken İngilizlere yüzde 99.9’a kadar çıkan yüksek faiz oranları uyguladığı için tüketici gözlemcileri ve Parlamento üyeleri tarafından eleştirilen bir İngiliz kiralama firması.
Off-shore bağlantıları ortaya çıkan politikacı ve liderler arasında, Jersey’de iki ortaklığın (tröst) hak sahibi görünen Ürdün Kraliçesi Noor, Bermuda’da ‘hayır amaçlı’ vakıf kuran Brezilya Maliye Bakanı Henrique de Campos Meirelles, kişisel servetini yönetmek için Seyşeller’de ortaklık kuran Uganda’nın Dışişleri Bakanı Sam Kutesa, ABD’de dolandırıcılık davası bulunan bir kumar imparatoruyla bir Man Adası şirketinde hisse sahibi olan Avrupa Parlamentosu’nun Litvanyalı üyesi Antonos Guoga da yer alıyor.
Kraliçe 2. Elizabeth’in sözcüsü, ICIJ ortağı The Guardian’a yaptığı açıklamada, Duchy’nin Cayman Adaları fonu için devam eden bir yatırıma sahip olduğunu, Brighthouse’daki yatırımın ise farkında olmadığını söyledi. Sözcü, Kraliçenin, gönüllü olarak yatırımlarından vergi ödediğini belirtti.
Kraliçe Noor ise ICIJ’e yaptığı açıklamada, “Kral Hüseyin tarafından kendisine ve çocuklarına kalan tüm mirasın her zaman en yüksek etik, yasal ve düzenleyici standartlara göre yönetildiğini” belirtti. Brezilyalı Bakan Meirelles, kurduğu vakfın kendisine fayda sağlamadığını, ölümünden sonra eğitim yardımlarını destekleyeceğini söylerken Guoga, Man Adası’ndaki yatırımlarını yetkililere ilan ettiğini ve 2014’te hisselerini sattığını bildirdi. Kutesa The Daily Monitor’e şirketleri kullanmadığını söyledi.
Bono ve Madonna
Belgeler politikacıların yanı sıra zenginler ve ünlülerin de mali yaşamlarının ayrıntılarını veriyor. Bunlar arasında Microsoft’un kurucu ortağı Paul Allen’in yat ve denizaltıları, eBay’in kurucusu Pierre Omidyar’ın Cayman Adası yatırım aracı ve Madonna’nın bir tıbbi malzeme şirketindeki hisseleri başı çekiyor. Pop şarkıcısı ve aktivist Bono, tam adıyla Paul Hewson ise Malta’da kayıtlı bir şirket üzerinden Litvanya’daki alışveriş merkezlerine yatırım yapmış. Bono’nun sözcüsüne göre ünlü şarkıcı alışveriş merkezinde küçük hissedar.
Paradise Papers 13.4 milyon belgeden oluşuyor
Alman Süddeutsche Zeitung gazetesinin elde ettiği ve ortak bir çalışmayla incelenmesi için Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsuyumu (ICIJ) adlı kuruluşla paylaştığı belgeleri inceleyen kuruluşlar arasında Türkiye'den Cumhuriyet gazetesi bulunuyor.
Dünya çapında 19 'vergi cennetini' kapsayan belgelerde, son 70 yılda yapılan işlemler içeriliyor. Yaklaşık 1.4 terrabaytlık veri hacmine ulaşan 13.4 milyon belgeden oluşan "Cennet Belgeleri", "Panama Belgeleri"nden sonraki ikinci en büyük veri sızdırılma olayı olarak nitelendiriliyor.
Üzerinde son bir yıldır 380 gazetecinin inceleme yaptığı "Cennet Belgeleri"nde elde edilen bulguların, bir hafta boyunca projede yer alan basın kuruluşları tarafından yayımlanacağı bildirildi.
Belgelerin çoğunluğunun Bermuda merkezli Appleby adlı hukuk firmasından sızdırıldığı kaydediliyor.
Panama Belgeleri
Geçen yıl merkezi Panama'da bulunan hukuk firması Mossack Fonseca'ya ait 11,5 milyon belgelerin "Panama Belgeleri" adı altında yayımlanması birçok ülkede yolsuzluk soruşturmalarının açılmasına ve bazı üst düzey istifalara sebep olmuştu.
Son olarak 28 Temmuzda Pakistan Anayasa Mahkemesi, aile üyelerinden bazılarının Panama belgeleriyle ortaya çıkan yolsuzluk iddialarına karıştığı gerekçesiyle Navaz Şerif'i başbakanlık görevinden uzaklaştırmıştı.
Genellikle vergi ödememek ya da düşük vergi ödemek için yurt dışında kurulan ve "vergi cenneti" olarak adlandırılan bazı ülkelerdeki off-shore şirketlere dünyadaki mevcut finansal varlıklar, vergi sistemlerinin dışına kaçırılarak yönlendiriliyor.
