Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis'nun, 1915 olaylarında ölenleri anmak için Vatikan'da düzenlediği ayindeki konuşmasında "soykırım" ifadesini kullanmasının ardından Türkiye'de yaşayan Ermeniler endişeli. Bunlardan biri de Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Dumluyan Köyü'nde yaşayan 59 yaşındaki Vannis Çetinyan. Çetinyan, Önce Ceyhan Kaymakamlığı'ndan aldığı sosyal yardım kesildiğini sonra da işsiz kaldığını iddia etti. Sosyal Yardımlaşma Müdürü'nün kendisine "Gidin bundan sonra size Ermeni Diasporası yardım etsin" dediğini söyleyen Vannis Çetinyan, "Soykırımı kabul etsinler başka türlü barış olmaz" dedi.
Eşi Hayat Çetinyan ve iki oğlu Pier Çetinyan ve Paul Çetinyan ile birlikte Vannis Çetinyan, köylülerin kendilerini sözlü taciz ettiklerini ve mahalle baskısına maruz kaldıklarını söyledi. Baba Çetinyan, "Çocuklarımı okulda din dersine katılmaları için zorluyorlar ve arkadaşları da siz gavur musunuz siz düşman mısınız gibi sorularla taciz ediyor. Çocuklar her gün eve ağlayarak geliyor" dedi.
Vannis Çetinyan ailesi ile birlikte yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Soykırımında köyümüzde bulunan kilise ve okullar yakıldı yıkıldı bir de köyümüze en yakın olan İtalyan Katolik kilisesine gidiyoruz ibadet etmek için. Akrabalarımız soykırımdan kaçarak Arjantin, Şili, Brezilya, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelere yerleşti. Biz gitmedik burada köyümüzde kaldık. Burada kalanların çoğu da korkudan Müslüman olmayı seçtiler. Bazen karşılaşırız ve onlara dininizi kültürünüzü unutmayın derim. Onlar da yaşananların geçmişte kaldığını söylerler bana. Burada herkes birbirine kin güdüyor, köylüler "Bu Ermenileri derede boğmak lazım, hepsini kesmek lazım, kızlarına tecavüz etmek lazım" diye arkamızdan bağırıyorlar. Mahalle baskısıyla karşı karşıyayız. Benim biçer-döver makinem var. Papa Francis'in açıklamasının ardından Müslümanlar benim makinemi kiralamamaya başladı. Artık iş vermiyorlar bana Ermeni olduğum için. Müslüman köyünde tek Ermeni aile biziz maruz kaldığımız şiddeti siz düşünün artık”
'Yangında Müslümanların malları değil, yalnızca bizim mallarımız mı kayboldu?'
Doğduğundan beri Dumluyan Köyü'nde yaşayan Vannis Çetinyan, soykırımın bu topraklarda yaşandığını ve halkların ancak birbirini bağışlayarak barışın geleceğine inandığını ifade etti:
“ Ben 12 yaşındaydım babaannem hep anlatırdı bize soykırımda yaşanan acıları. 1915'ten bu yana hiçbir şey değişmedi. Papa gerçeği konuştu. Katliam oldu ve 1 buçuk milyon Ermeni katledildi. Bunu hiç kimse inkar edemez. Bu soykırım olmuş, kız çocuklarına, kadınlara tecavüz edilmiş ve erkekler öldürülmüş. Soykırımı kabul etsinler başka türlü barış olmaz. Hep beraber bir arada dostça yaşayalım. Biz Türkleri bağışlıyoruz ama Türkler bizi bağışlamıyor. Türkiye Cumhuriyeti Devleti soykırımı kabul etmek istemiyor. Çünkü kabul edildikten sonra Ermeniler eski topraklarını, taşınmazlarını, evlerini, okullarını, kliselerini geri almak isteyecek. Yetkililer biz Ermenilere diyor ki, sizin tapularınız büyük yangında yandı kayboldu. Peki Müslümanların tapuları aynı yangında neden yanmadı kaybolmadı da sadece bizimkiler yandı”
'Çocuklarımın kendi kültürlerini öğrenerek yaşarak yetişmesini istiyorum'
Dumluyan Köyü'nün kalan tek Ermeni ailesi olan Çetinyanlar, artık Adana'da kalmak istemiyor. Baba Vannis Çetinyan, “Ben ne para ne de pul istiyorum. Sadece. Çocuklarımın kendi kültürlerini öğrenerek yaşarak yetişmesini istiyorum. İstanbul ve İzmir'de bulunan Ermeni okullarında eğitim almaları en büyük temennim. Ben de eşimle birlikte oradaki kliselerde temizlik işçisi olarak çalışırız. Yeterki çocuklarımız okusun. Yoksul olmak ayıp değil, ‘ne mutlu yoksul olana göklerin egemeliği onlardadır’ der kutsal kitap” diye konuştu.
Geçtiğimiz günlerde Dumluyan Köyü'ne belgesel filmi çekmek için giden feminist araştırmacı Natali Avazyan, Çetinyan ailesinin yaşadıklarına yakından tanık olduğunu ve ailenin maddi zorluklar içinde yaşamak zorunda kaldığını belirtti.
'Ankara, Vatikan'a sert tepki göstermişti'
1915 olaylarının 100. yıldönümü sebebiyle Vatikan'da düzenlediği kutsal ayinde, Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis, "20. yüzyılın ilk soykırımının Ermenilere yapıldığını" söylemesi büyük bir krize yol açmıştı. Bunun üzerine Türkiye, Vatikan Büyükelçisi Mehmet Paçacı'yi geri çağırmış, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Papa Francis'in açıklamasına sert tepki göstermişti.
İki ülke arasında diplomatik krize neden olan gelişmelerin ardından Vatikan Basın Sözcüsü Peder Federico Lombardi, bir açıklama yaparak tepkilere cevap vermişti. Peder Lombardi, "Papa her zaman gayet açık konuşuyor. Papa Francis ayin sırasında sadece, Papa II. Jean Paul ve II. Karekin’in 2001’de imzaladığı ortak bildiriye atıfta bulundu. Yani ‘soykırım’ kelimesini atıfta bulunurken kullandı” demişti.
13 Mart’ta Avrupa Birliği'ne (AB) üye tüm devletlere Ermeni Soykırımı’nı tanıma çağrısında bulunan Avrupa Parlamentosu (AP) "Ermeni soykırımı"nın 100. yılı için hazırlanan ve tüm AB ülkeleri tarafından kabulünü öngören 8 maddelik kanun tasarısını kabul etmiş ve aynı gün Alman Parlamentosu'ndan da benzer bir açıklama yapılmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan "Avrupa önce kendi geçmişiyle yüzlessin" diyerek sert tepki göstermişti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Papa Francis'in soykırım açıklaması ve Avrupa Parlamentosu'nun kararı üzerine açıklama yaparak "kabul edilemez" ifadesini kullanmıştı.
Amerika'nın ünlü televizyon yıldızı Kim Kardashian ve rap şarkıcısı eşi Kanye West, Ermenistan'da düzenlenen 100. yıl anma etkinliklerine katılırken Amerikalı pop-rock şarkıcısı Cher'de sosyal paylaşım sitesi Twitter üzerinden yaptığı açıklamada büyükannesinin Anadolu Ermenisi olduğunu ve çocukken kendisine soykırımdan bahsettiğini duyurdu.
