Krizin tüm dünyada allak bullak ettiği otomotiv sektörü, Türkiye'de de alarm veriyor. Kriz nedeniyle azalan talep daralması sonucunda, Türkiye'de gelecek yıl otomobil ve hafif ticari araç pazarının yüzde 30 daralması bekleniyor. Bu da, otomotivcilerin 360 bin aracın satıldığı 2003 yılına geri dönmesi anlamına geliyor. Otomotivce kampanyalara sarıldı.
Küresel krizin en fazla etkilediği sektörlerin başında gelen otomotivde azalan talep, otomotivcileri 5 yıl önceki satış hedeflerine geri çekti. Gelecek yıl otomobil ve hafif ticari araç pazarının yüzde 30 daralacağını ve satışların 360 bin adetlere ineceği tahmininde bulunan sektör temsilcileri, "360 bin aracın satıldığı 2003'e geri döndük" diyor.
Bu arada, dokuz günlük Kurban Bayramı tatilinin de olumsuz etkisiyle, aralıkta toplam satışların ancak 40 bin adet seviyelerinde olması bekleniyor. Bu da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60'lık bir düşüşe denk geliyor. Filo satışlarının en fazla yaşandığı aralık ayına 100 bin araçlık stokla giren otomotiv sektörü, çareyi 25 bin YTL'ye varan indirimler yapmakta arıyor.
Eylül ayı başında binek ve hafif ticari araç satışlarını 600 bin adetlerde öngören otomobilciler finans krizi ve kredilerdeki daralmayla 2008 yılı satışlarını 500 bin adete kadar geriletti. Başta hurda indirimi olmak üzere iç pazarı canlandıracak tedbir alınmaması durumunda 2009'daki satış hedefi, 2008'in yaklaşık yüzde 30 altında kalacak. Bu da sektörün 2009'da 227 bin binek, 132 bin hafif ticari araç olmak üzere toplam 360 bin aracın satıldığı 2003 seviyelerine dönmesi anlamına geliyor.
Son 4 yıldır yaklaşık 100 bin araç satışından aşağı düşmeyen aralık ayı ise bu yıl 40 bin adetlerde kalacak. Genelde filolarını aralık ayında yenileyen firmalar, gerek tasarruf tedbirleri gerekse kredi bulamadıklarından dolayı alım yapmıyorlar. Araçlarını takas vererek sıfır km araç almak isteyenler ise bayilerin veya galerilerin 2. el otomobillerine "düşük" fiyat biçmesinden dolayı alımlarını erteliyor. Bu yılın son 3 ayında hedeflediklerinin ancak yarısını satabilen otomotiv sektörünün elindeki stok miktarı, aralık ayında gelecek siparişlerle birlikte yaklaşık 100 bin adetler seviyesinde bulunuyor.
Fiyatlar dipte, umudumuz son 15 gün
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı ve Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, bayilerin genelde bayramın ilk 2 günü kapalı olduğunu, 3. ve 4. günü açıldığını kaydetti. Umutlarının son 15 günde olduğunu söyleyen Aybar, kasım ayına bakıldığında aralık ayının da 40 bin adet civarlarında kapanmasının öngörüldüğünü söyledi.
Vatandaş ve şirketlerin yıl sonu olması nedeniyle genelde son haftada alıma geçtiğine dikkat çeken Aybar, "Yılın ikinci yarısından bugüne, araçlara yüzde 20'lere varan oranda maliyet ve kur farkı zammı yapılması gerekiyor. Ancak piyasa şartları nedeniyle bu gerçekleşmiyor. Şu an fiyatların dibe vurduğu noktadayız" dedi.
Lüks oto pazarı da daralacak
Doğuş Otomotiv Audi, Bentley, Lamborghini Markaları Genel Müdürü Gino Bottaro ise, 2009 için tahmin yapmanın zor olduğunu, ancak ODD'nin tahminlerine göre bugünkü görüntü itibarıyla gelecek yıl satışlarının 350-360 bin adetlerde olacağını ifade etti. Audi, Mercedes, BMW, Volvo ve Jaguar gibi markaların yer aldığı Premium segmentinin bu yılı 19.5 bin adet satış seviyelerinde kapatacağını dile getiren Bottaro, gelecek yıl ise bu segmentin yüzde 30 daralmasını beklediklerini söyledi. Tata Türkiye Pazarlama Müdürü Cengiz Tiryakioğlu, herhangi bir önlem alınmazsa 2009'da pazarın 350 binler seviyesinde göründüğünü, bunun da bir önceki yıla göre yüzde 30 daralmaya denk geldiğini belirtti. Orta ve orta alt otomobil sınıfındaki kredi sorunlarının üst sınıflara da sıçramaya başladığını kaydeden Tiryakioğlu 24 aydan fazla vade yapılmamasını da eleştirdi.
Filo satışları tepetaklak
Filo araç satışlarının da düştüğünü belirten Ford Otosan Pazarlama Müdürü Serhan Turfan, bu trendin gelecek yıl da kredi problemlerinden dolayı sürebileceğini belirtti. Markaların bugün için çok iyi indirimler verdiğini kaydeden Turfan, gelecek yıl fiyatların aralıka göre bir miktar yükseleceğini söyledi.
Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Ümit Karaarslan da Türkiye'de filo satışlarının yüzde 35-40'larda olduğunu, ancak kredi yetersizliğinden bunun daha da düşeceğini söyledi. Turfan, araç yenileme sürelerinin uzayacağına işaret etti. Rusya'daki talep daralması nedeniyle Gebze'deki kapasite artırımını şimdilik askıya aldıklarını kaydeden Karaarslan, "Yılın 2. yarısında bankalar plasmanlara başlarsa pazarın gidişatı değişebilir" dedi. Doğuş Otomotiv VW Binek Genel Müdürü Vedat Uygun ise, aralıkta 25-30 bin adet arası otomobil satılmasının öngörüldüğünü, halen 1.89 seviyelerindeki vdf kredisinin 2009'da yüzde 2'lere yükselebileceğini kaydetti.
Biraz daha kemer sıkarız ama müşterimiz etkilenmez
ABD'de başta GM olmak üzere otomotiv devlerini kurtarma paketinin Senato'dan geri çevrilmesini değerlendiren GM Türkiye Genel Müdürü Özcan Keklik, "GM'deki finans krizinin bir şekilde patronlar tarafından çözüleceğini sanıyoruz. Zaten 700 milyar dolarlık paketten yararlanılacağı söylendi. Sorun pazar payı değil nakitle ilgili. Planlar revize edilip tekrar devreye girecektir.
Gerekirse biz de Türkiye'de kemerimizi daha fazla sıkarız. Türkiye'de müşterinin endişelenmesine gerek yok. Her türlü servis ve yedek parçamız mevcut. Bizim Avrupa ve Türkiye'de projeler sürüyor. Opel Insignia ocak ayında iyi bir fiyatla pazara girecek. Ayrıca Chevrolet Cruze 2009'da gelecek" dedi. Başbakan Erdoğan'ın hurda indirimi başta olmak üzere birtakım desteklerden bahsettiğine değinen Keklik, "Ancak ortada hiçbir girişim yok. Herhangi bir önlem alınmazsa gelecek yıla iyimser veya oldukça kötümser bakanlar var. Biz pazarın şimdilik 400 binlerde oluşacağını öngörüyoruz" diye konuştu.
25 bin YTL'ye varan indirimler var
Otomotiv sektörü yılın son 3 ayına yaklaşık 100-120 bin adet seviyesinde eksik otomobil talebiyle girince, elindeki stoğu eritmek için indirim ve kampanyaya sarıldı. Fiat Ticari Araçlar bazı modellerindeki indirim oranını yüzde 12'ye yükseltti. Doblo'da 3.3 bin YTL, Fiorino'da 2.9 bin YTL'den başlayan indirimler mevcut.
Toyota Corolla, Auris, Yaris,Verso ve Hiace 2.5 bin YTL, RAV4, Avensis 5 bin YTL indirimle, Land Cruiser ve Camry ise 2 bin 500 euro indirimle veriliyor. Ford Otosan da Transit, TransitConnect ve Ranger modellerinde yüzde 18 KDV indirimine ek olarak 15 bin YTL'ye 15 ay yüzde 0,89 faizli kredi imkânı başlattı.
Peugeot, tüm modellerde yıl sonuna kadar 5.5 bin YTL'ye varan nakit avantajı veya 20 bin YTL'ye 12 ay yüzde 0 faiz olanağı sunuyor. Doğuş Otomotiv, Transporter ve Caravelle modellerine yüzde 5 indirim yaparken, Chevrolet de 4x4 Captiva'nın fiyatını 69 bin YTL'ye geriletti. Hyundai, yıl sonuna kadar tüm modellerinden yüzde 10 indirime giderken en çok satan modeli Accent Era'nın fiyatı 18.9 bin YTL'ye inmiş oldu. Kia ise Sorento ve Sportage modellerinde 20 bin YTL'lik büyük bir indirime giderken Opel de Antara da 25 bin YTL indirim yaparak, fiyatı 75 bin YTL'ye çekti. Suzuki ise Swift alanlara 3 bin km'lik bedava benzin imkânı veriyor.
