OYAK Renault, Tofaş ve Bosch gibi önemli otomotiv fabrikalarının yeni yıla girerken üretimi durdurduğu Bursa'da, resmi verilerin henüz netleşmemesiyle birlikte, 2008 yılında 55 bini aşkın kişi işini kaybetti.
Türk-İş 8'inci Bölge Temsilcisi Mehmet Kanca, küresel ölçekte faaliyet gösteren, üretimlerinin yüzde 80'inden fazlasını ihraç eden otomotiv şirketlerine ev sahipliği yapan Bursa'da, krizin etkilerinin diğer illerden daha şiddetli hissedildiğini söyledi.
Kanca, otomotiv ana sanayinin yanı sıra güçlü yan sanayi şirketleri ve tekstil firmalarıyla ciddi oranda istihdam sağlayan kentte, kapanan şirket sayısının fazla olmadığını, ancak istihdam kaybının çok dikkati çekici boyutlara ulaştığını anlattı.
Kanca, "Bursa, 2008'den 2009'a geçerken işsizlik konusunda Türkiye'de ilk sıralarda yer alacak. Kapanan işyeri çok olmasa da işçi çıkışı açısından ön sıralarda. Aylardır dikkati çekmeye çalışıyorum; bu gidişat, gerek Bursa gerekse Türkiye'de infial yaratabilir. Özellikle otomotiv işçisi kalifiye işçidir. İşveren açısından da bu kararları almak zordur. Fakat, iş akdi feshedilmiş, kredi kartı ya da borcu bulunan işçinin durumu, daha zordur. Hele, Sifaş'ta olduğu gibi kıdem ve ihbar tazminatını alamayan işçi ne yapacak? Süre veriyorlar, banka ya da ev sahibi, 18 ay beklemiyor. Hükümet, eğer kıdem ve ihbar tazminatını ödeme konusunda işverenlerin üzerine gidemiyorsa, işsiz kalanın üzerine gidilmemesi konusunda da gerekli adımları atmalıdır" dedi.
Otomotivde endişeli bekleyiş
Kanca, otomotiv sektörünün bel kemiğini oluşturan firmaların faaliyet gösterdiği Bursa'da, izinde olan işçilerin dahi tedirgin olduğuna işaret etti.
Kanca, "Şu anda neredeyse tüm otomotiv ana sanayi çalışmıyor. İhracat kesilince, üretim de durdu. Bazı firmalar da bir süre önce emekliliği dolmuş, askerliğini yapmamış ve hizmet akdi belirli olanları işten çıkarmıştı. Şimdi, artık bu süreç normal kadroda çalışan işçilere de sirayet etmeye başladı. Belirli yerlerde, işçilere 6 maaş fazla ödeme yapılarak, kendi istekleriyle işten ayrılmaları öneriliyor, teşvik ediliyor ya da doğrudan iş akitlerini feshetme yoluna gidiyorlar. İşverenler, işçilerin evlerine bu yönde yazı göndermeye başladılar" diye konuştu.
"Aralık, kasımdan daha iyi olmayacak"
Bursa'da, kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 61.2'lik artışla 9 bin 283 kişinin işten çıkarıldığını anımsatan Kanca, "Aralık, kasımdan daha iyi olmayacak. Maalesef, aralık daha kötü olacak gibi görünüyor" dedi.
Kentte ocak-kasım döneminde 47 bin 303 kişinin işini kaybettiğini belirten Kanca, "12 ayın sonuçlarının henüz elimizde olmamasına rağmen, Bursa'daki istihdam kaybının 55 bin olmasını beklemek hata değildir, hatta geçebilir. Görülen o ki; Bursa, 2008 yılı aralık ayının sonuçları ile en fazla işçi çıkarılan illerin arasında yer alacak. '2009 yılı çok sıkıntılı, 2010 nekahat dönemi olur' diye düşünüyorum. İyileşme, 2010'dan sonra yavaş yavaş başlar" dedi.
Mehmet Kanca, bu sıkıntılı süreçte hükümete önemli görevler düştüğüne değinerek, kamu ve özel sektörün yerli araç alımı yapması için yönlendirilmesi ve teşvik edilmesi, ÖTV ve KDV'nin asgariye indirilmesi ve model yılı eski araçların yenileriyle değiştirilmesi için tüketicilere yönelik cazip düzenlemelerin devreye sokulması gerektiğini sözlerine ekledi.
Otomobil fabrikaları üretim yapmıyor
Otomotiv pazarlarındaki daralma ve siparişlerin azalması yüzünden OYAK Renault 18 Aralık 2008 - 12 Ocak 2009, Tofaş 27 Aralık 2008 - 12 Ocak 2009 ve Bosch 27 Aralık 2008 - 2 Ocak 2009 tarihlerinde üretimlerini durdurmuştu.
