Omicron henüz her şeyi başa sarmadı ama belirsizlik devam ediyor. Akıllarda iki büyük soru var: Ne kadar hızlı yayılabilir ve sizi ne kadar hasta eder? Ancak kesin cevaplar elde etmek haftalar sürebilir.
Tüm dünyadan bilim insanları bu soruları cevaplamak için ilk adımları atmaya başladı. Sonuçlar, bağışıklığın önemini tekrar vurguluyor.
Ne kadar hızlı yayılıyor?
Görünen o ki, aşılama ve geçtiğimiz aylarda yaşanan yüksek Covid-19 dalgasıyla oluşan bağışıklığa rağmen Omicron hızlı yayılıyor.
Güney Afrika'da Delta varyantı dalgası sona ermiş ve günde 300'den az vaka görülmeye başlamıştı.
Şu anda ise bu sayı günlük 10 binden fazla.
İngiltere'de de durum benzer.
Bilim insanları, Omicron vakalarını Covid-19 testlerinde ortaya çıkan "S geni eksikliği" ile tespit ediyor.
İngiltere'de Kasım ayı sonunda yalnızca test sonuçlarının yüzde 0,1'inde gözlenen bu durum, şu anda yüzde 5'inde gözleniyor.
Bu da günlük 2 bin 500 kişi demek oluyor.
Bu yöntem Omicron'un hızını ölçmek için güvenilir değil, çünkü kesin sonuç almak için tam gen dizilimi gerekiyor. Yine de genetik analizleri beklemeden tahmini bir sonuca varılmasını sağlıyor.
Belirsizlikler devam etmekle birlikte, yapılan bu erken hesaplamalar Omicron vakalarının İngiltere'de her üç günde bir, iki katına çıktığını gösteriyor.
Bu da henüz toplumun bağışıklık kazanmadığı 2020'nin başlarında görülen Delta varyantından çok daha hızlı bir yayılma anlamına geliyor.
Aslında o dönem virüsü kapmak ve başkasına bulaştırmak çok daha kolaydı.
Eğer üç günde bir ikiye katlanırsa, 2 bin 500 olan vakalar ay sonuna kadar günlük 100 bine ulaşabilir.
Bana da bulaşacak mı?
Bilim insanlarının Omicron'un şimdiye kadar geçirdiği mutasyonları incelemesiyle birlikte söylediği şey, aşının daha az etkili olma ihtimaliydi.
Çünkü Omicron aşı tasarlanırken bilinen orijinal virüsten çok farklı görünüyordu.
Şu anda virüsün gelişmesini engelleyen nötralizan antikor kullanarak yapılan araştırmaların ilk verileri alınıyor.
Pfizer-BioNTech üzerinde yapılan deneyler, üçüncü doz aşının nötralizan antikor seviyesini artırdığını gösteriyor. İki dozun asıl virüse etkisinin, üçüncü dozun Omicron'a karşı etkisine yakın olacağı düşünülüyor.
Edinburgh Üniversitesi'nden Prof. Eleanor Riley de üçüncü dozun yüksek seviyede koruma sağlamasını beklediklerini söylüyor.
Hâlâ Omicron'un ne kadar tehlikeli olabileceğine dair kesin cevaplarımız yok.
Ancak sadece iki doz aşımız varsa ya da hastalığı geçirdiysek bile vücudumuz Covid-19'la pandeminin başına göre daha iyi savaşacaktır.
Nötralizan antikor, vücudun savunma mekanizması için çok önemli ve üçüncü dozu olmadan da etkili oluyor.
Ne olabilir?
Bir Omicron dalgası olması ve aşıların insanların ağır hasta olmasını engellemesi olasılığı çok mümkün.
Şu an için "çoğumuzun" gayet iyi olması "herkesin" iyi olduğu anlamına gelmiyor. Bazılarının bağışıklık sistemi aşıya cevap vermeyebiliyor, bazılarımız hiç aşı olamıyor veya olmuyor.
Hâlâ Covid-19 nedeniyle hastanede tedavi gören çok sayıda insan var.
Aynı anda hastanede tedavi görmesi gerekenlerin sayısı arttıkça dalga birden büyüyebilir.
Dolayısıyla Warwick Üniversitesi'den Prof. Michael Tildeesley, geçen yılbaşında yaşadığımız gibi bir dalga yaşanma ihtimali olduğunu söylüyor. Ancak henüz her şeyin belirsiz olduğunu hatırlatıyor:
"Dalga olmayabilir, korkulması gerekmeyen bir dalga olabilir veya kıyamet kopabilir. Sorun bu belirsizlikte."
