Okula gidemeyen mülteci çocuklar tekstil atölyeleri ve ayakkabı imalathaneleri gibi işyerlerindeki zor şartlarda çalışmak zorunda kalıyor.1,2 milyonla en çok mülteci çocuğa ev sahipliği yapan Türkiye'de atölyeler çocuk işçilerle dolu.
Tükenmez Haber'den Özlem Temena'nın mülteci çocukları konu alan haberine göre 2019 yılında İçişleri Bakanlığı'nın genelgesiyle birlikte 'İstanbul’da kaydı bulunmayan Suriyeliler’in kayıtlı oldukları şehirlere gönderilmesi' kararı alındı. Bu kararla birlikte kayıtlı oldukları illerin dışında bulunan mülteciler eğitim ve sağlık hakkından da faydalanamadı. İstanbul Valiliği de 'İstanbul’da kaydı olmayan 6 bin 416 Suriyeli’nin geçici barınma merkezlerine yönlendirildiği'ni açıklamıştı. Ancak genelgeye rağmen İstanbul dışına gönderilen mültecilerin birçoğu gittikleri yerlerde işsizlik nedeniyle yaşamlarını sürdürebilmek için geri döndü. Üstelik İstanbul’da kayıtlı olmayan Suriyeli sayısı 6-7 bin kişinin çok çok üzerinde.
Çocuklar eğitim hakkında mahrum kaldı
Yayınlanan genelge aynı zamanda mültecilerin çocuklarının ancak kayıtlı oldukları şehirlerde okula gitmesini zorunlu kılıyor. Bu madde nedeniyle de çok sayıda mülteci çocuk okula gidemiyor. Pandemi yüzünden 2 yıl eğitimden mahrum kalan mülteci çocuklar şimdi de okul kapılarından geri çevriliyor.
"Çocuğumun ancak 'Kilis'te okula gidebileceği' söylendi ancak benim evim artık burada, geri dönemem"
Savaşın şiddetlenmesiyle Halep'i terk ederek önce Kilis'e ardından da İstanbul'a gelen Fatma, 10 yaşındaki oğlunun ancak bir sene okula gidebildiğimi söylüyor. Kayıt döneminde okula gittiğini ancak kapıdan geri çevrildiğini söyleyen Fatma, "Oğlum ancak bir sene okula gidebildi. Araya pandemi girdi, 2 senedir okul yüzü görmüyor. Çocuğumun ancak 'Kilis'te okula gidebileceği' söylendi ancak benim evim artık burada, geri dönemem" diyor.
"Türkiye'ye giriş yaptığımızda ilk kaydımızı Kilis'te olduk. Eşim iş bulmak için İstanbul'a akrabalarının yanına geldi. Ben de burada mülteci kadınlarla ev iş yaparak eve katkıda bulunuyorum. Ancak çocuklarım okula gidemiyor. Oğlum ancak 1 yıl okul yüzü gördü. Geride iki çocuğum var, onlar için de aynı durum geçerli. 'Kilis'e gitmem gerektiğini' söylediler, ben hayatımı yeniden nasıl bozayım?"
Mülteci çocuk: "Parklara gidemiyoruz, diğer çocuklar bizimle oynamak istemiyor"
"Parklara gidemiyoruz. Diğer çocuklar bizimle oynamak istemiyorlar. Aileleri bizim geri gitmemizi istiyor, o yüzden evden dışarı çıkmak istemiyorum."
İkitelli'de Suriyeli çocuk işçi Muhammed: "Para biriktirince okula gideceğim"
Günlük 80 TL'ye çalışığını söyleyen Muhammed ise yeniden okula devam etmek istiyor:
"3 sene önce okula gidiyordum. Türkçem çok iyi değildi ama okuma yazma öğreniyordum. Sonrasında okuldan kaydım alındı. Okuldan sonra işe başladım. Yeterli para biriktirince okula geri dönmek istiyorum. Ancak bize 'geldiğiniz yere gidin' diyorlar."
"Atölyeler çocuk işçilerle dolu"
Emek Partisi'nin Göç ve Mülteciler Bürosu üyesi aynı zamanda Küçükçekmece İlçe Başkanı Neslihan Karyemez ise "İçişleri Bakanlığı'nın genelgesiyle çok sayıda mültecinin geri gönderildiğini" söylüyor.
Genelgenin yayınlanmasıyla birlikte sokaklarda polisler kimlik kontrolü yapmaya başladı. Kimi evlerin kapıları çalınarak adresleri tespit edildi, gitmeleri için süre verildi. Ancak gönderildikleri yerlerde iş bulamayan mültecilerin birçoğu geri döndü. Göç İdaresi burada kayıtlı olmayan mültecilere bakmadığı için mağduriyetler yaşanıyor. En büyük sıkıntıyı da çocuklar ve kadınlar yaşıyor.
Okula gidemeyen çocukların küçük yaşta işçi olduğunu altını çizen Karyemez, şöyle devam ediyor: "Mülteciler ne kadar ucuz işgücü olarak görülüyorsa bu çocuklarda iki katı oluyor. Okula gidemeyen, topluma karışamayan, herhangi bir gelecek kurmasına izin verilmeyen çocuklar ya cemaat evlerine ya da atölyelere mahkum ediliyor. Savaş nedeniyle mağdur olan çocukların gelecek kurmaları ise imkansız. Atölyeler çocuk işçilerle dolu. Patronlar ise ucuz işgücü sağladıklar için bu durumdan oldukça memnun. Bu durumda çocuklar ya işçi olmaya ya da bir cemaatin parçası olmaya zorlanıyor."
