Nick Childs
BBC Savunma ve Güvenlik Uzmanı
ABD Başkanı Barack Obama, eski adı IŞİD olan radikal İslamcı İslam Devleti örgütünün Irak ve Suriye'de halifelik ilan etmelerine stratejik çıkarlar açısından izin veremeyeceklerini söyledi.
Ama yine de şu ana kadar ABD'nin Irak politikası hem askeri hem de insani yardım açısından çok dar bir çerçeveye oturtulmuş durumda.
Obama'nın Irak'ta yeniden kapsamlı bir askeri operasyon başlatmak istememesi bir çok sebepten ötürü anlaşılabilir. Ancak Obama yönetiminin söylemi ile eylemleri arasındaki çelişki kimi muhaliflere göre stratejik vizyon eksikliğinden kaynaklanıyor.
Obama ise Irak ile ilgili uzun vadeli bir stratejilerinin olduğunu savunuyor.
Şu ana kadar Irak'taki ABD eylemleri daha çok bölgedeki ABD vatandaşları ile İslam Devleti örgütünün ilerleyişinden kaçan Ezidileri korumaya yönelikti.
Ancak ABD'nin hava saldırıları here ne kadar giderek daha yoğun hale gelse de, henüz İslam Devleti örgütünün askeri kabiliyetine büyük bir darbe indirecek güçte değil.
Ezidilerin durumu
Kısa vadede ABD'nin hava saldırıları İslam Devleti örgütünün militanlarının Erbil'e doğru ilerleyişini yavaşlatabilir ve havadan atılan insani yardım paketleri de dağlarda mahsur kalmış Ezidilere destek olabilir.
Ancak ABD, İngiltere ve diğer güçler dağlarda mahsur kalan Ezidilerin güvenli bir bölgeye çekilmesi için bir koridor oluşturulması fikrini de tartışıyor.Böyle bir fikrin hayata geçirilmesi içinse bölgeye asker indirilmesinin kaçınılmaz olduğu ifade ediliyor.
Obama ABD askerlerinin Irak'a dönmesi seçeneğini masadan kaldırmış durumda. Diğer güçler de bu tür bir operasyon için asker gönderme fikrine çok sıcak bakmıyor.
İslam Devleti militanlarına karşı birleşerek mücadele eden Kürt güçlerinin yardımıyla binlerce Ezidinin dağlardan inmeyi başardığı yönünde bilgiler geliyor. Bu gelişme Batılı güçleri biraz olsun rahatlatabilir. Ancak kaçmayı başaranlara uzun vadeli bir güvenli bölge sağlamak çok daha farklı bir konu.
Kürtlerin rolü
Sorulan bir diğer soru ise, İslam Devleti örgütüyle çatışan Kürtlere verilen hava desteğinin ne derece amacına hizmet ettiği. ABD'li yetkililer, hava saldırılarıyla birlikte dengelerin İslam Devleti örgütü aleyhine değişmesini ümit ediyor.
Ancak bir diğer soru da, bağımsızlık emelleri olan Irak Kürtlerine ne kadar askeri destek verilebileceği konusu.
Washington açısından Irak'ta Kürtlerin kilit role sahip olduğudan şüphe yok.
Obama hava operasyonlarının bir süre daha devam edebileceğini söylüyor. Bu operasyonların yoğunluğunun da artması yüksek ihtimal.
Ancak Obama her açıklamasında Iraklı siyasi liderlerin mezhepsel farklılıkları bir kenara bırakarak İslam Devleti örgütünün ülke üzerinde yarattığı büyük tehdide karşı birleşmeleri gerektiğini de vurguluyor.
İslam Devleti örgütü ne kadar güçlü?
ABD'nin Irak konusundaki uzun vadeli stratejisinde liderlerin birlik içinde hareket etmesi hayati öneme sahip.
Obama Irak'ın içinde bulunduğu krizi ABD ordusunun çözemeyeceğini defalarca söyledi.
Yapılan sınırlı askeri yardım da Iraklı liderleri bir uzlaşıya doğru itmek için gerçekleştirildi.
Peki tüm bunlar yeterli mi? Irak'ta geniş tabanlı bir birlik hükümeti kurulsa ve ABD'den askeri destek alınsa dahi, Irak güçleri şu ana kadar yapamadığığını yapıp İslam Devleti örgütünü geri püskürtebilir mi?
İslam Devleti militanları, Obama'nın da itiraf ettiği gibi askeri açıdan büyük bir başarı elde etmiş durumda.
Militanların Irak'ta ilerlediği ilk günlerde birçok kişi örgütün fazla geniş bir alana yayılarak eriyeceğini söyledi ancak gerçek hiç de öyle olmadı. Şimdi İslam Devleti örgütünün ne tür bir tehdit olduğu yönünde tartışmalar var.
Daha fazla silah ele geçirdikleri için düzenli ordu gibi mi hareket etmeye başladılar yoksa hala gerilla taktikleriyle mi savaşıyorlar?
Yoksa ikisinin arasında bir yapılanmaya mı dönüştüler? Ne tür bir mücadele yöntemi benimsenmeli?
Obama, İslam Devleti örgütüne karşı mücadele edebilmek için ABD'nin bölgede askerleri olan müttefiklere ihtiyaç duyduğunu söyledi. Asıl soru ise, Irak'ta ya da Suriye'de etkin ortaklıkların temeli atılabilecek mi?
BBCTürkçe
