ABD yasasına göre eyalet bazında seçim yapıldığı için, hem Demokrat aday Barack Obama da, Cumhuriyetçi John McCain de 3 değişik partiden aday gösterilmiş durumda
New York eyaletinde genel seçimlerde New York Bağımsızlık Partisi ve Yeni Muhafazakar Partisi aday olarak McCain'i gösterirken, New York İşçi Aileleri Partisi Obama'yı aday gösterdi. Bunun yanı sıra Güney Carolina eyaletinde Obama, Güney Carolina Birleşik Vatandaşları Partisi'nden aday gösteriliyor.
Bu partilere verilen oylar da söz konusu adaylara yazılıyor ve eyaletlerin seçiciler kurulunda oy kullanma tercihini belirliyor.
30 yıldır ilk kez mutlak çoğunluk
Basında, bu seçimleri Cumhuriyetçilerin kaybedeceği tahminleri yapılıyor. Ayrıca Demokratların başkanlığın yanı sıra hem Temsilciler Meclisi hem de Senato'da mutlak çoğunluğu alıp alamayacağı diğer bir merak konusu. Uzmanlar ve seçim öncesi anketler, Demokratların Senato'da 60 kişilik çoğunluğu alacağı ve bunun Obama'nın temel seçim vaadi "değişiklik" (Change) açısından çok önemli olacağını gösteriyor.
Eğer Barack Obama seçilirse, Jimmy Carter döneminden (1977-1981) bu yana Demokratlar ilk kez hem Senato'yu, hem Temsilciler Mecilisi'ni, hem de Başkan'ı çıkarmış olacak.
Seçim nasıl işliyor ?
Amerika anayasasının ikinci maddesi ve 12., 22. ve 23. ek maddeleri belirler.
* Seçim, kasım ayının ilk pazartesinden sonraki salı günü yapılır. (2-8 Kasım arası)
* ABD yurttaşının oyu, aslında desteklediği adayı seçmek için değil, başkan adayını oylayacak seçiciler kurulu üyesini belirlemek için kullanılır.
* Her eyalet kendi payına düşen sayıda seçiciler kurulu üyesi belirleyer. Her eyaletin seçiciler kurulundaki üye sayısı o eyaletin Senato ve Temsilciler Meclisi'ndeki temsilci sayısının toplamına eşittir.
* Bununla ilgili bir istisna, ABD'nin başkenti olan Washington'dur (Washington DC). Senatör veya Temsilciler Meclisi üyesi bulunmayan Washington DC'nin özel bir statüsü var. Ancak kentte yaşayan seçmenlerin başkanlık seçimine katılabilmeleri için bu kente seçiciler kuruluna en az üye gönderen eyalete eşit sayıda bir üye gönderme hakkı verilmiştir.
* Porto Riko, Guam, Amerikan Samoası gibi ABD'ye bağımlı toprakların sakinleri ABD başkanlık seçimlerinde oy kullanamazlar ve dolayısıyla da seçiciler kuruluna üye gönderemezler.
* Eyaletler seçiciler kurulu üyelerini belirlemekte geniş bir serbestiye sahiptirler. Çoğu eyalette en yüksek oyu kazanan aday o eyaletin bütün seçiciler kurulu üyelerini kazanmaktadır. Sadece Nebraska ve Maine eyaletleri Kongre seçimlerinde olduğu gibi alınan oylarının oranına göre üye belirler.
Seçiciler kurulu ne yapar ?
Seçimden tam 41 gün sonra seçiciler kurulu üyeleri toplanır ve oylarını mühürlü bir zarfa koyarak Senato Başkanlığı görevini de üstelenen Başkan yardımcısına teslim edildiler. Bu oylardan çıkan aday 20 Ocak günü törenle yemin eder ve dört yıllığına Amerika Birleşik Devletleri'nin başkanı olur.
Şu ana kadar 538 kişilik seçiciler kurulundan sadece 6 üye eyaletin seçim sonucuna aykırı oy kullanmış, ve hiç bir seçimi etkilelemiştir. Oylar açık kullanıldığı için kişiler belirlenir, ve eyalet yasalarına göre yargılanırlar. Ama ne olursa olsun verdikleri oy geçerli sayılır. (Tempo24)
