T24 - Libya’da Kaddafi güçlerine yönelik havadan ve denizden yapılan harekatlar ile uçuşa yasak bölgenin kontrolünün nasıl sağlanacağına dair NATO içinde kıran kırana diplomatik mücadele yaşanırken, Başbakan Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Barack Obama komutayla ilgili ilginç bir formül üzerinde görüş birliğine vardı.
Bu görüş birliği “NATO’nun komutası altında yürütülecek operasyonlara Arap dünyasının da katılması” şeklinde oldu. Bu görüş birliği iki liderin önceki gece yaptığı telefon görüşmesiyle ilgili dün akşam saatlerinde Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya yansıdı. Açıklamada son derece diplomatik ifadeler içerdi. Hürriyet gazetesinde yer alan haber şöyle:
Üst düzeyde, çok uluslu etkinliğin sağlanması amaçlanıyor
Beyaz Saray'ın açıklaması:
“Obama ve Erdoğan, Libya halkının korunması için BM Güvenlik Konseyi’nin 1970 ve 1973 sayılı kararlarının tam şekilde uygulanmasına desteklerini yeniden teyit ettiler. Liderler, bunun BM kararlarını hayata geçirmek ve uygulamak için en üst düzeyde etkinliğin sağlanması amacıyla NATO’nun eşsiz çok uluslu komuta ve kontrol kapasiteleriyle olanak sağlanan ve ulusal katkılara dayanan, Arap ülkeleri de dahil olmak üzere geniş çaplı bir uluslararası
çabayı gerektireceği yönünde görüş birliğine vardılar.”
Önce ret sonra kabul
Türk kaynaklar bu açıklamayla ilgili önce, “İki taraf arasında bir anlaşma söz konusu değil. Bir süreç var, bu süreç konuşuluyor. Anlaşma sağlandığını söyleyemeyiz” dediler. Ancak açıklamanın resmi yollardan da Ankara’ya ulaşması sonrası, kaynaklar şunları söylediler: “Bu ifadeler görüşmede gündeme gelmiştir. Ancak Türkiye, Arap dünyasının da bu komuta altına katılması gerektiğini özellikle istemiş ve bu istem de Obama tarafından kabul edilmiştir.”
Görüşmede Türkiye’nin, koalisyon güçlerinde görev alan savaş pilotlarının kendilerine tehdit olarak gördükleri her şeyi kendi inisiyatifleriyle vurma yetkisine karşı çıkmasını, Obama da haklı buldu.
İki lider, askeri açıdan hassas parametreleri içeren Türkiye’nin talepleri ve çekinceleri ile NATO’nun neler düşündüğünün ayrıntılı bir şekilde yüzyüze görüşülmesi için NATO Avrupa Müttefik Kuvvetler Komutanı Oramiral James Stavridis’in Ankara’yı ziyaret etmesini de uygun buldu. Yunanistan kökenli Amerikalı komutanın Türkiye ziyareti, Libya operasyonu başlamadan çok daha önce planlanmıştı ve ziyaretin önümüzdeki hafta yapılması öngörülüyordu. Ancak Libya nedeniyle NATO içinde yaşanan krizin başını Türkiye ve Fransa çektiği için Stavridis’in ziyareti öne çekildi. Yarın Ankara’da olacak Stavridis’in Genelkurmay Başkanı Orgeneral Işık Koşaner’in yanı sıra siyasilerle de temaslarda bulunabileceği belirtiliyor.
Güç oluşturma planı
Stavridis’in ziyareti sırasında NATO’da dün uzlaşıya varılan ve Türkiye’nin başından beri destek verdiği Libya’ya yönelik silah ambargosunun kontrolü ile insani yardımın sağlanmasıyla ilgili güç oluşturma planlaması da ele alınacak. Türkiye’nin Libya açıklarında 2 firkateyni, Girit açıklarında da 6 değişik deniz unsuru bulunuyor. Komuta kontrolünü NATO’nun devralması halinde Konya’daki hava üssünün koalisyon güçlerine ait erken uyarı sistemine sahip AWACS’lar ile tanker uçaklarının kullanımına açılması, bu uçakların yakın koruması için hiç bir şekilde muharebeye katılmayacak bir kaç F-16’nın görevlendirilmesi gündeme gelebilecek. Aksaz Deniz Üssü’nün de Libya açıklarında özellikle Bingazi-Girit hattında karakol ve insani yardım görevi yapacak firkateynlerin ihtiyaçları için kullanılması ile iki Türk firkateyninin bu gücüne destek verebileceği belirtiliyor.
