Nükleer silahsızlanmada Ukrayna endişesi

Nükleer Yayılmanın Önlenmesi ve Silahsızlanma Girişimi (NPDI) üyesi 12 ülkenin yetkili bakanları 1945 yılında ABD tarafından atom bombası saldırısına uğrayan Hiroşima kentinde bir araya geldi. Nükleer güvenlik ve nükleer silahsızlanma alanındaki şeffaflık, nükleer güvenlik gibi konuların ele alındığı toplantıda özellikle Ukrayna krizinin nükleer silahsızlanma girişimleri açısından kaygı verici olduğuna dikkat çekildi. “Hiroşima Bildirgesi” adındaki kapanış bildirgesinde Bakanlar, dünyanın nükleer silahlardan arındırılması için daha fazla çaba sarf edilmesini istedi. Ukrayna krizine ilişkin olarak ise özelikle 1994 yılında yürürlüğe giren Budapeşte Memorandumu'na bağlı kalınması gerektiği vurgulandı. Memorandumda Rusya, ABD ve İngiltere Sovyetler Birliği dönemimden kalma nükleer silahları imha etmesi karşılığında Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve ulusal egemenliği tanınmıştı.

Ancak uluslararası hukuk uzmanlarına göre Kırım'ı ilhak eden Rusya, o dönemde verdiği taahhütleri yerine getirmedi ve anlaşmayı ihlal etmiş oldu. Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, şimdi sıranın inandırıcılığın yeniden tesis edilmesinde olduğunu söyledi. Steinmeier, “Nükleer silahsız dünya bir vizyondan fazlasıdır. Bir gerekliliktir” şeklinde konuştu.

1970 yılında yürürlüğe giren Nükleer Silahsızlanma Anlaşması'na 180'den fazla ülke taraf oldu. Ancak muhtemel nükleer güçler Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore ve İsrail anlaşmayı imzalamayan ülkeler arasında yer alıyor. Aralarında Türkiye, Polonya, Kanada gibi ülkelerin de bulunduğu Nükleer Yayılmanın Önlenmesi ve Silahsızlanma Girişimi (NPDI) ise 2010 yılında oluşturulmuştu.