T24 - Başbakan Medvedev’in Ankara’ya ayak basmasına saatler kala, Enerji Bakanı Yıldız’ın “Nükleer santral anlaşması yarın açıklanacak, ayrıntılar da kamuoyuna yarın duyurulacak” açıklamasına rağmen, tarihi anlaşmada yeni gelişmeler yaşandı. Rusya’ya ihalesiz olarak verilecek nükleer santralde Türk devletinin yüzde 15 pay sahibi olmasından vazgeçildi ve “kamu-özel ortaklığı” formulü yerine, Rusya'nın yüzde 100 sahipliğine onay verildi.
*Bu ne anlama geliyor?
*En büyük tartışma konusu olan fiyat ne oldu?
turkrus.com sitesinin haberine göre; Anlaşmada yapılan bu değişiklikle elektriğin kilowatsaat (kwh) fiyatı 12,35 cent olacak. Rus konsorsiyumunun 19 Ocak 2009’da kazandığı, ama daha sonra iptal edilen ihalede verilen fiyat 21,16 cent/kWh olarak açıklanmış ve “çok pahalı” bulunmuştu. 2008 yılında 2008 yılında TETAŞ’ın, elektrik toptan ortalama satış fiyatının 12,82 cent/kWh olduğu belirtilmiş ve konsorsiyumun fiyat indirimi yapması istenmişti.
Mersin Akkuyu’da kurulması planlanan 4800 MW kapasiteli, kuruluş maliyeti yaklaşık 10 milyar dolar olarak tahmin edilen nükleer santralin ihalesi geçen yıl iptal edildikten sonra arayışlar devam etmişti. Başbakan Erdoğan’ın ihalenin Rusya’ya verilmesine ilişkin kararlılığı üzerine en son “devletten devlete ihalesiz” yöntemle santralin Rus-Türk konsorsiyumuna verilmesi kararlaştırılmıştı.
JSC Atomstroyexport, JSC Inter Rao Ues (Rusya) ve Park Teknik Elektrik Madencilik konsorsiyumu ile yürütülen son pazarlıklarda, ortaklık yapısı ile ilgili bir formül ortaya atılmıştı. Buna göre, Türk devletinin yüzde 15 pay alması, kalan yüzde 85’lik hissenin Rus tarafına ait olması fikrine yaklaşılmıştı. Bu durumda proje finansmasına Türk devletinin garantisinin sağlanması umuluyordu.Rus tarafının bu konudaki ısrarı, Medvedev'in gezisi öncesinde görüşmeleri yokuşa sürdü.
Ancak bazı çevreler buna, “Bu durumda maliyet kontrolü ortadan kalkar, Rus tarafı, 4 yıllık inşaat döneminede maliyeti yükseltip finansman yükünün büyük kısmını Türkiye’ye yükleyebilir. Kamu-özel sektör ortaklığı Türkiye için tercih edilen yönetm olmamalı ” diye itiraz etmişti.
Dün TürkRus.Com’un görüşmelere yakın bir kaynaktan aldığı bilgiye göre, son pazarlıklarda Türk devletinin pay almaktan vazgeçtiği ve projenin yüzde 100 finansman yükünün ve garantisinin Rus tarafında kaldığı belirtildi. Böylece Rusya santralin hem kredi sağlayıcısı, hem yatırımcısı, hem sahibi olacak, Türkiye sabit fiyattan üretilen enerjiyi satın alacak.
Enerji Bakanı Taner Yıldız de, Türkiye ile Rusya arasındaki nükleer santral anlaşmasında aşılamayacak bir sorun olmadığını ve anlaşmanın yarın imzalanacağını söyledi. Medvedev'in iki günlük resmi Türkiye ziyareti öncesinde Moskova ile imzalanması planlanan nükleer anlaşmanda son aşamaya gelinemediği ve imzanın muhtemelen ertelendiği bildirilmişti.
Rus-Türk konsorsiyumu, santrali 2015 yılında açmayı planlıyor. Konsorsiyuma devlet tarafından 15 yıl alım garantisi veriliyor. Konsorisyum, 15 yılda Türkiye’ye 415 milyon kiloWattsaat elektrik satmayı planlıyor. İlk ihale fiyatlarına göre bu satıştan 90 milyar dolar elde edilmesi planlanıyordu. Akkuyu santrali için Kasım ayında temel atılması bekleniyor.
Konuyu yakından izleyen Milliyet yazarı Metin Münir şöyle yazmıştı: “İşi Ruslara vererek hükümet bir taşla birkaç kuş vuruyor: Finansman bulma derdinden kurtuluyor. Enerji Bakanlığı’nın altından kalkamayacağı kadar karmaşık bir konu olan şartnamesi işi savuşturuluyor. Ruslar kullanılan yakıtı geri alacakları için, nükleer santrallarla ilgili en büyük sorun olan atık depolama belasından da kurtulunuyor. Rus nükleer teknolojisi Batılılarınki kadar iyidir. Onun için güvenlik veya maliyet açısından da bir sorun olmaması beklenebilir. “
