NATO ve Avrupa Birliği (AB), Rusya ile savaşının birinci yılında Ukrayna'ya desteğin artarak sürmesi gerektiği, bunun Avrupa'nın güvenlik çıkarları açısından zorunluluk olduğu mesajını verdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Estonya'nın Bağımsızlık Günü dolayısıyla bu ülkeyi ziyaret etti.
Başkent Tallin'de Estonya Başbakanı Kaja Kallas ile üçlü basın toplantısında konuşan Stoltenberg, Rusya'nın bundan tam bir yıl önce Ukrayna'ya karşı başlattığı işgal ve saldırıyla uluslararası hukuku ihlal ettiğini dile getirdi.
Stoltenberg, "Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin başarısız olmuş, Ukrayna ayakta kalmıştır. AB ve NATO, Ukrayna ile durmaktadır." dedi.
Putin'in daha fazla savaş istediğini söyleyen Stoltenberg, Rusya ile savaşan Ukrayna'ya ihtiyaçlarının verilmesi gerektiğini, bunun gerginliği tırmandıracağına yönelik endişeler dile getirildiğini ancak risksiz bir seçenek bulunmadığını kaydetti.
Stoltenberg, Litvanya'da temmuzda yapılacak NATO Zirvesi'ne Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i davet ettiğini bildirdi.
NATO'dan Çin'e mesaj
"Ukrayna'ya destek sadece ahlaki bakımdan gerekli değil, aynı zamanda bizim güvenlik çıkarlarımız için bir zorunluluk." diyen Stoltenberg, Çin'in Rusya'ya silah desteği vermesiyle ilgili bir soruya şu karşılığı verdi:
"Çin'den Rusya'ya askeri destek konusunda silah sevkiyatı görmedik. Ancak gördüğümüz şey Çin'in silah temin etme düşüncesinde olabileceğine yönelik işaretlerdir. Çin bunu yapmamalı. Çünkü bu gayrimeşru bir savaşa destek, uluslararası hukukun ve BM Sözleşmesi'nin ihlali anlamına gelir. Çin BM Güvenlik Konseyi üyesidir ve BM Sözleşmesi'ni korumak gibi özel bir yükümlülüğü bulunmaktadır."
Çin yönetiminin barış planı sunması hakkındaki görüşü sorulan Stoltenberg, Çin'in işgali kınamadığını, dolayısıyla güvenilirliğinin bulunmadığını söyledi.
Rusya ile Çin arasında "sınırsız ortaklık" anlaşması yapıldığını anımsatan Stoltenberg, sonuçta bu savaşın müzakere masasında biteceğini, o zaman geldiğinde Ukrayna'nın elinin güçlü olması için muharebe alanında kazanmış olması gerektiğini ve bunun için de askeri desteğe ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Stoltenberg, "Yarın barışçıl bir çözüm bulmanın yolu bugün askeri destek vermekten geçer." ifadesini kullandı.
Moldova konusunda endişeleri bulunduğuna dikkati çeken Stoltenberg, Moldova ile Rusya'ya karşı işbirliğini artırmaları gerektiğini belirtti.
AB'den Ukrayna'ya desteği katlama çağrısı
AB Komisyonu Başkanı von der Leyen de Rusya'nın hem savaş alanında hem de yaptırımların da etkisiyle ekonomik anlamda zayıfladığını ancak Ukrayna'ya yönelttiği tehlikenin sürdüğünü vurguladı.
"Desteğimizi iki katına çıkarmalıyız." diyen von der Leyen, "Ruslar bu savaşı bitirip Ukrayna'yı terk edene kadar Ukrayna'ya kendini savunması için araçlar vermeye devam etmeliyiz." şeklindeki görüşünü paylaştı.
Von der Leyen AB ve üye ülkelerin Ukrayna'yı mali, ekonomik ve askeri olarak desteklemesi, kendi savunma kapasitelerini ve Rusya üzerindeki baskıyı artırması gerektiğini kaydetti.
AB'de 30 bin Ukrayna askerini eğitmeyi hedeflediklerini dile getiren von der Leyen, 155 milimetrelik mühimmat gibi acil askeri malzeme tedarik etmek için ortak satın alma seçeneğini değerlendirdiklerini söyledi.
Ukrayna'nın AB üyeliği
Von der Leyen, Ukrayna'nın AB üyeliğiyle ilgili soru üzerine katılım sürecinin liyakata dayalı ve aday ülkenin performansına bağlı olduğunun altını çizdi.
Ukrayna'nın bir yandan savaşırken diğer yandan üyelik yolunda adımlar atmasının etkileyici olduğunu anlatan von der Leyen, şöyle konuştu:
"AB Komisyonunun güçlü desteğiyle nasıl performans gösterecekleri, nasıl reform yapacakları, ülkelerinin statüsünü nasıl iyileştirecekleri elbette Ukrayna'nın elinde. İlkbaharda ilerlemenin üye ülkelere sözlü olarak sunulduğu bir sürecimiz olacak. Ancak daha da önemlisi, sonbaharda tüm aday ülkelerin gelişimini özetleyen rapordur. Ukrayna'nın sonbaharda üye devletlere sunulacak olan bu raporda başarılı olacağına eminim."
Çin'in siyasi çözüm çağrısı
Çin'in savaşın yıl dönümü nedeniyle açıkladığı "Ukrayna krizinin siyasi çözümü" için önerilerini içeren "tutum belgesi"yle ilgili bir soru üzerine von der Leyen, bu maddeleri Çin'in savaşın öncesinde Rusya ile ilan ettiği "sınırsız ortaklık" dahil olmak üzere aldığı pozisyonu göz önünde bulundurarak değerlendireceklerini söyledi.
Estonya'dan ortak alım önerisi
Estonya Başbakanı Kallas da Ukrayna'ya desteğin sürdürmenin önemini vurguladı.
Ukrayna'ya askeri desteğin sağlanması için AB'nin Kovid-19 salgınında yaptığı ortak aşı alımını örnek gösteren Kallas, bunun askeri destek konusunda da uygulanabileceğini ifade etti.
Kallas, ayrıca Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırganlığının cezasız kalmaması gerektiğini, sorumluların uluslararası camia tarafından cezalandırılmasını istediklerini belirtti.
