T24- Yazar Ayşe Arman, muhafazakar kesimden 5 erkek ve 5 kadınla yaptığı röportajlarla hazırladığı "Eski Mahallenin Yeni Yüzleri" isimli yazı dizisine ilham veren T24 İnternet Gazetesi Editörü Selin Ongun'un "Türbanlı Erkekler" kitabı için "mutlaka okunması gereken bir kitap" dedi.
Ayşe Arman'ın Hürriyet gazetesindeki köşesinde yayımlanan (3 Mart 2011) söyleşi şöyle:
Muhafazakâr erkek, başı açık kadına hayranlık duyuyor daha çok kıymet veriyor...
Gazeteci Selin Ongun müthiş bir iş yaptı. Destek Yayınları’ndan çıkan “Türbanlı Erkekler” mutlaka okunması gereken bir kitap. Değişen Türkiye’yi, kadını, erkeği, yenilenmekte olan bir toplumu bir sosyolog inceliğiyle elekten geçiriyor. O kitabı okuyunca fark ediyorsunuz ki, bu memlekette kalıplar değişiyor. Eski kalıplar, yenileriyle yer değiştiriyor. Hakikaten alkışlanacak bir çalışma, benim gözümü açtı, sizin de açması ve bu tür çalışmaların artması dileğiyle...
* Bu kitabı yazmak nereden aklınıza geldi?
- Başörtüsü söz konusu olunca, toplum gibi medya da ikiye bölünüyor. Her iki medya da karşı mahalleye sadece “atış” yapıyor. Medyanın bu alanda uzun süredir ciddi bilgi üretemediğini düşünüyordum. Ve bu kitabı yazmaya karar verdim...
* Kitabın ana fikri...
- Başörtülü kadına bakış konusunda, muhafazakâr erkeklerle, kendini “laik” olarak tanımlayanlar, benzer önyargı ve çifte standartlara sahip. Ana fikir bu.
* Konuştuğunuz kadınların hemfikir oldukları ana başlıkları bir de sizden dinleyelim...
- Muhafazakâr erkek de, başı açık kadınla başörtülü kadın arasında bir hiyerarşi kuruyor. Başı açık olmayı, modernlik kriteri olarak görüyor. Hatta, başı açık kadına hayranlık duyuyor, daha çok kıymet veriyor. 28 Şubat’a kadar onur sayılan başörtülü kadın, muhafazakâr erkek için artık makbul bir sosyal figür değil. Kısacası erkekler, siyasal söylemlerinde örtülerini “baş tacı” ettikleri kadınları, özel hayatlarında ve kamusal alanda, aynı şekilde konumlandırmadılar. Muhafazakâr erkek, başörtüsü konusunda pes etti!
* “Bu kitapla, laiklerin ekmeğine yağ süreceğim” gibi bir düşünceniz oldu mu hiç?
- Hayır, çünkü bu kitabı türban/başörtüsü kutuplaşmasının taraflarına malzeme üretmek için yazmadım. Yıllardır süren tartışmalarda, başörtüsünü “siyasal simge” olarak değerlendirip karşı çıkanlar da, “din ve vicdan özgürlüğünün tezahürü” olarak görüp destekleyen cephe de kadın üzerinden bir siyasi mücadele yürüttü. İşte bu nedenle, objektifi erkeklere de çevirerek, örtülü kadınların gözünden bir fotoğraf çektim. Ben gazetecilik yaptım.
* Konuştuğunuz isimleri nasıl seçtiniz?
- Farklı sosyal çevrelerden, değişik mesleklerden ve yaş gruplarından kadınlarla konuştum. Merve Kavakçı, Ayşe Böhürler, Sibel Eraslan gibi, kamuoyunun yakından tanıdığı isimler de vardı. Şimdiye kadar basın önüne hiç çıkmayan, İsmailağa cemaatinde kabul gören bir hoca hanım da, danışan kitlesini kendini dindar olarak tanımlayan insanların oluşturduğu bir psikolog da, bir ressam da, avukat da, doktor da...
* Kitabın adını neden “Türbanlı Erkekler” koydunuz; nereden çıktı bu isim?
- İnanç meselesini, sadece kadın üzerine inşa eden ahlak ve siyaset anlayışına dikkat çekmek istedim. Şimdi kimse darılmasın; başı açık kızı vitrinin en güzel yerine koyan, tesettürlüyü saklayan erkek öznenin aksesuvarı da türban.
* Kadınların kendi camialarından bir kesim Müslüman erkeği suçlamaları size tuhaf gelmedi mi?
- Hayır, aksine hareket noktalarımdan biri zaten buydu. Zira başörtülü kadınlar, hep varsayılanın aksine, kendi dünyasındaki erkeği, hayatı, siyaseti sorguluyordu. Şunu söylemeliyim; konuştuğum tüm kadınlar muhafazakâr erkeklere yönelik, sahiden sıkı eleştiriler yaptılar. Ancak kullandıkları dil, suçlayıcı değildi. Kendi camialarındaki erkeklere yönelik topyekûn bir genelleme içinde bulunmadılar.
* Peki erkeklere dair şöyle bir şey hissettiniz mi: İktidar ve güç sahibi olma noktasında Müslüman erkek ve laik erkek birleşiyor mu?
- Evet, söyleşilerden çıkan sonuç, doğal olarak böyle. İslamcı ya da laikçi fark etmez, erkekler güç söz konusu olduğunda epey “kardeşler.” Başörtülü kadın, her iki taraf için pragmatist siyasette bir “kart” haline geliyor. Bunları dile getiriyor kadınlar.
* Peki yaşa göre hangi fikirler, ne kadar farklılaşıyor? Gençler ve önceki kuşaklar arasında samimiyet farkı var mı mesela?
- Genç muhafazakârların bir önceki kuşaktan ayrıldığı pek çok konu var. Örneğin 40’lı yaşlarında bir muhafazakâr erkek için, başı açık kadınla arkadaş olmanın bir nevi “başarı” sayıldığını söylüyorlar. Oysa, 20’li yaşlarındaki bir muhafazakâr erkek için bunun hayatın içinden bir detay olduğunu vurguluyorlar. İslami gettoların içinde değil, karma hayatların içinde yetişen gençlerin başörtüsü konusunda kompleksli olmadığını düşünen de var.
* Bu kitap süresinde dinledikleriniz arasından sizi en çok ne etkiledi?
- Kadınların cesareti ve içtenlikleri. Ben en çok bundan etkilendim. Çünkü nihayetinde bu söyleşilerden önce onlar için tanımadıkları ve “mahalle” dışından bir gazeteciydim. Medyadaki kutuplaşmayı, safları, dövüşleri bir kenara bırakıp, son derece çetin bir konuda lafı eğip bükmeden konuşmalarına saygı duyuyorum.
‘Türbanlı Erkekler’ kitabından alıntılar
AYŞE BÖHÜRLER:
Seküler dünyanın baskısı, Müslüman erkekleri kompleksli yaptı. Papermoon’a başörtülü yerine başı açık kadınla giden bir sınıf var. AK Parti’de başörtülüye değil, başörtülünün ön planda olmasına itiraz var.
MERVE KAVAKÇI:
Erkekler, başörtülü kadınları oyunda bir “jeton” olarak kullanıyorlar. Muhafazakâr erkek başörtülünün kamusal alana girmesine hala razı değil...
SİBEL ERASLAN:
Geleceği parlak erkek evlatlar için başörtülü kızlar uygun eş adayı değil artık. 28 Şubat’a kadar eşin örtülü olması onurdu, sonrasında sosyal bir yüke dönüştü.
ENİSE AKGÜL:
10 yıl sonra tesettürlü kadınlar için evlenmeden cinsel deneyim yaşamak ütopik olmayacak.
PROF. TÜLİN KAYHAN:
Cemaat hekimliği bitti; başörtülü doktor, hemşire çalıştırmak avantaj değil artık.
ÖZLEM TOPAL:
Erkekler İslami usullere göre evlenip seküler sistemin nimetlerinden faydalanarak boşanıyorlar. Birçok örtülü kadın, kızının başını örtmesini istemiyor.
