Dolarda yaşanan rekor artışa müdahale eden Merkez Bankası, dün 1.83 liraya dayanan dolara karşı ilk silahını çekti ve bugünden itibaren günlük döviz satış ihalelerine başlayacağını duyurdu. Merkez Bankası döviz satım ihalelerinde günde 50 milyon dolar satış yapacak. Dolar açıklamanın ardından 1.80'e düşse de uzmanlardaki ve piyasalardaki yaygın kanı Merkez Bankası'nın bu silahının işe yaramayacağı ve rezervlerini boşa harcayacağı yönünde... 1 dolar 2 lira olur mu?Tüzmen: 'Dolarda 1.80 - 2.00 aralığı normal'En son 24 ve 27 Ekim 2008 tarihlerinde düzenlediği iki ihaleyle toplam 100 milyon dolarlık döviz satan Merkez Bankası'ndan dün yapılan açıklamada, bugünden itibaren başlayacak ihalelerde 50 milyon dolar olan tutarın artırılabileceği ifade edildi. Açıklamada, ihalelere rağmen likidite azalmasına bağlı olarak oluşacak spekülatif davranışlar sonucunda kurlarda aşırı dalgalanma gözlenmesi durumunda ise doğrudan döviz satım müdahalesinde bulunulacağı bildirildi.
Karara farklı tepkiler Merkez Bankası açıklamasında, döviz satım ihalelerinin döviz piyasasındaki likidite ihtiyacını tam olarak karşılamadığı, ihalelere rağmen likidite azalmasına bağlı olarak oluşacak spekülatif davranışlar sonucunda kurlarda aşırı dalgalanma gözlenmesi halinde piyasaya doğrudan döviz satım müdahalesinde bulunulabileceği vurgulandı.
Bazı uzmanlar, Merkez Bankası’nın döviz satım ihalelerine başlamasını yerinde bir karar olarak görürken bazı uzmanlar ise “aceleci” davranıldığını düşünüyor. Rusya’nın rubledeki değer kaybını önleyebilmek için 100 milyar dolardan daha fazla bir dövizin satıldığı belirtiliyor. Kararı erken bulanlara göre, global piyasalarda düzelme olmadığı sürece doğrudan ya da dolaylı müdahale ile bu havayı tersine çevirmek mümkün değil.
Merkez Bankası'nın kura erken müdahale ettiğini söyleyen Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Yöneticisi Ali İhsan Gelberi, günde 50 milyon dolarlık döviz satım ihalalerinin çok önemli olmadığını söyledi. Gelberi, "Etkisinin olmayacağını düşünüyorum" diye konuştu. "Merkez Bankası'nın doğrudan müdahale yapabilirim" mesajı verdiğini belirten Gelberi, böyle bir hamlenin çok erken bir karar olacağına dikkat çekti. Hem kuru düşüremeyip, hem de rezerv kaybetmenin hoş bir durum olmayacağını kaydeden Gelberi, "Başarısız bir müdahale yapılacağına hiç yapılmasın daha iyi" dedi. Gelberi, kurdaki yükselişin Merkez'in müdahale ile önleyebileceği nedenlerden kaynaklanmadığını da belirtti.
Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toguç da Merkez Bankası'nın döviz satım ihalelerine başlayarak doların yükselişine kısıtlı bir şekilde engel olabileceğini söyledi. Doların bütün para birimleri karşısında değer kazandığını ifade eden Toguç, Merkez Bankası müdahalesini çok doğru bulmadığını ifade etti.
Dolar kuru üzerinde dış etkenlerin olduğunun altını çizen Denizbank Hazine Satış Yönetmeni Fatin Seven, "50 milyon dolar zaten piyasayı geri getirecek bir rakım değil, ama sembolik" dedi. 50 milyon dolarlık miktarın 200 milyon dolara kadar yükselebileceğine de dikkat çeken Seven, Merkez'in ihalesi ile doların 1.80 TL'nin altına hemen inmesinin beklenmemesi gerektiğine dikkat çekti.
Merkez faizde 1 puanlık indirime gidebilir Ekonomik büyümenin sert fren yapması, sanayi üretiminin Ocak ayında yüzde 21.3 ile tarihinin en sert düşüşünü gerçekleştirmesi Merkez Bankası’nı kurlardaki yükseliş ile sanayide duran çarklar arasında sıkıştırdı. Merkez, ekim ayından bu yana faizlerde 5.25 puanlık indirim yaptı. Faizlerdeki düşüşün kurlardaki yükselişin devamına neden olabileceği kaygılarına rağmen uzmanlar, 19 Mart’ta yapılacak toplantıda faiz indirimlerinin süreceğini düşünüyor. Merkez Bankası’nın bu ayki toplantısında da faizlerde 1 puanlık indirime gidebileceği söyleniyor.
JP Morgan, döviz satım ihalelerine başlama kararının Merkez Bankası’nın TL’deki zayıflıkla ilgili hoşnutsuzluğunun bir sinyali olduğunu ifade ederek, döviz satım ihaleleri ve doğrudan müdahale olasılığının kısa vadede TL’ye karşı yatırım yapmayı zorlaştırdığını belirtti. Bununla birlikte uzun vade için global piyasalarda toparlanma ve IMF ile görüşmelerin sonuçlandırılması gerektiğini ifade eden JP Morgan, Merkez Bankası’nın geçen yıl Ekim ayında başladığı dolar satış ihalelerini global piyasalardaki toparlanmanın etkisi ile durdurduğunu hatırlatarak, bu seferde benzer bir global toparlanma üzerine oynamanın riskli olacağını vurguluyor. Bu ay 100 baz puanlık indirim bekleyen JP Morgan Nisan’da da 50 baz puanlık indirim olacağı görüşünde.
Hedge fonlar alıma geçti Dolarda yaşanan yükselişte hedge fonların alımlarının etkili olduğunu belirten Finansbank Özel Bankacılık Müdürü Murat Sağman, “ABD’deki hedge fonların yarısı üç aylık dönemler itibarıyla çıkış veriyor. Bu süre de Mart ayı sonunda doluyor. Yani çıkış yapmak isteyen yatırımcılar bunu hedge fonlara bildiriyor, hedge fonlar da Nisan ayında ödeme yapabilmek için satış yapıyor. Mart ayından sonra hedge fon batıkları artabilir. Son günlerde dolarda yaşanan artışta çıkış verecek hedge fonların alımları da etkili oldu” dedi.
“Riskten kaçış doları yükseltiyor” dedi Polonya’yı örnek verdi Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, Batman’da ‘Küresel Kriz ve Türkiye’ konulu seminere katıldı. Şimşek, sanayideki düşüşün sadece TÜrkiye’de olmadığını belirterek, “İsveç, İspanya ve İtalya’da yüzde 15 ile 20 arasında düşüş söz konusu” dedi. Gazetecilere The Economist Dergisi’nin kapağını gösteren Bakan Şimşek, şöyle konuştu: “Bakın bu derginin kapağında imalat sanayinin çöküşü kapak olmuş. Sanayideki çöküş birçok ülkeye yansımış.
Macaristan’da yüzde 23.3, Malezya’da yüzde 15.6, Güney Kore’de yüzde 15, birçok ülkede düşüşler var. Dünyada bu sıkıntılar devam ederken, Türkiye’de bu olup bitenlere paraleldir. Türkiye’de yeni bir gelişme yok” dedi.
Dolardaki artışı da ‘riskten kaçış’ olarak değerlendiren Bakan Şimşek, “Brezilya’nın para biriminde yüzde 25, Meksika’nın para biriminde yüzde 44, Polonya’nın para biriminde ise yüzde 59 kayıp var. Türkiye’nin para biriminde yüzde 39 değer kaybı var. Macaristan’ın yüzde 47.6, Rusya’nın yüzde 41, Güney Kore’nin parasında ise yüzde 40 kayıp var. Çin’in parası ise değer kaybetmiyor. Bunu sorgulamak lazım” diye konuştu.
