T24- ABD Başkanı Barack Obama'nın, dokuz ay önce Köşk'te yaptığı konuşmada dünyaya ilan ettiği, 'Türkiye ile ABD arasında Model Ortaklık kuralım' önerisi, emekli büyükelçiler ve stratejistler tarafından tam not aldı. Başbakan yardımcısı Ali Babacan'ın başkanlık ettiği toplantıya; hükümetten beş bakan; iş dünyasından da dokuz kuruluşun temsilcileri katıldı.
Model Ortaklık önerisi başarılı olduğu takdirde Türkiye'nin elini güçlendirecek, bölge ülkelerine de örnek olacak. Akşam gazetesi yazarlarından Çiğdem Toker Model ortaklık kuramı'nı bugün (12 Ocak 2010) yayımlanan "Model ortaklığa 'yol haritası' arandı" başlıklı köşesine taşıdı. Yazının tam metni şöyle:
ABD Başkanı Barack Obama'nın, dokuz ay önce TBMM çatısı altında telaffuz ettiği 'model ortaklığın' resmi somut adımı, hükümet, bürokrasi ve özel sektörden geniş katılımlı bir toplantıyla dün atıldı.
Yeni stratejinin koordinasyonundan sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın başkanlık ettiği toplantıya; hükümetten beş bakan; iş dünyasından da dokuz kuruluşun ( TOBB, TÜSİAD, MÜSİAD, YASED, TABA, TAİK, DEİK, TİM ve TUSKON) temsilcileri yer aldı.
Hükümetten Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın katıldığı toplantıda; Eximbank Genel Müdürü Ahmet Kılıçoğlu, Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar, Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanı Alpaslan Korkmaz hazır bulundu.
15.30'da başlayan ve üç saat süren toplantıda, bakanların sunumunun ardından işadamlarına söz verildi. Toplantı bitiminde Dış Ticaret Müsteşarı Ahmet Yakıcı başkanlığında, bir 'Model Ortaklık Ekibi' oluşturulması kararlaştırıldı. Listede yer aldığı halde Lübnan Başbakanı Saad Hariri'yle görüşmesi nedeniyle toplantıya katılamayan Ahmet Davutoğlu'nun yerine Dışişleri'ni, Müsteşar Feridun Sinirlioğlu temsil etti.
'Model ortaklık' 'stratejik ortaklık'tan farklı olacak
Siyaset, bürokrasi ve işdünyası temsilcilerinin yaptığı sunumların ortak paydası, 'model ortaklığın', 90'lı yıllar boyunca tartışılan 'stratejik ortaklıktan' farklı olacağı yönünde birleşti. Görüştüğümüz yetkililer 'stratejik ortaklığın' içinin, on yıl boyunca doldurulamadığını vurgulayarak, 'model ortaklık'ın neden fark yaratacağı konusunda ise 'Washington yönetiminin, ilk kez bakan düzeyinde sorumlu ataması, bu defa daha ciddiyetle eğilindiğinin göstergesi' argümanını ifade etti.
İngilizce telaffuzu kolay markalar şanslı
Model ortaklığın, önceye göre farklılığına dair ikinci tez ise hazır giyimcilerin yıllardır beklediği halde hayata geçirilmeyen ve kısaca QIZ olarak anılan Nitelikli Sanayi Bölgeleri projesinin canlandırılma olasılığı. Türkiye aleyhine olan ticaret dengesinin, Kuzey Irak sınırında kurulması planlanan QIZ'ler ile lehe çevrilmesi gündemde. Mısır, İsrail ve Ürdün'de kurulan bölgelerdeki hazır giyim tesislerinden sıfır gümrükle mal alan Amerika, aynı desteği Türkiye'ye sağlamamıştı. ABD ile ticaretin artırılması için 'marka'nın hayati önem taşıdığına vurgu yapan bazı işadamları 'İngilizce telaffuzu zor olmayan markaların şanslı olduğunu' dile getirdi.
Askeri projeler de masada
Türkiye-ABD model ortaklık gündeminde, sadece ticaret dengesi sorunlarının çözülmesi değil, askeri alımlar da önem taşıyor. Geçtiğimiz sonbahar aylarında büyük tartışma konusu olan füze kalkanı başta olmak üzere, ABD'den uçak, askeri ve güvenlik malzemeleri alımı, yeni ilişkinin içini dolduracak başlıklar olarak öne çıkıyor. Nitekim dünkü toplantıya Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ile SSM'nın katılımı, önümüzdeki dönemde, bölgeyi etkileyecek nitelikte yeni tartışmaların habercisi gibi görünüyor.
Bakan Yıldız sitem etti
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın 'bu kadar büyük ve güçlü bir müttefikin, Türkiye'nin dahil olduğu enerji projelerine yeterince sıcak bakmaması'na çok anlam veremediğine dair sitemli bir konuşma yaptığı belirtiliyor.
Babacan imzalı çağrı mektubunda, toplantı saatinin 11.00 olarak belirlenmesi nedeniyle İstanbul'dan katılan işadamlarının büyük bölümü, Ankara'ya 08.00 uçağıyla geldi. Ancak Bakanlar Kurulu'yla çakışması nedeniyle, toplantı rötar yapınca, işadamları 'açığa çıkan' beş saatlerini verimli biçimde doldurma çabasına girdi.
