Bosna Savaşı sırasında 1992 ile 1995 yılları arasında işlediği soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suçların da aralarında bulunduğu 10 ayrı suçtan ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç'e verilen cezayla ilgili birçok devlet ve kurum açıklamada bulundu.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı bir yazılı açıklama yaparak kararın, insanlığa karşı hiçbir suçun cezasız kalmayacağını ortaya koyması bakımından önemli olduğuna dikkat çekti. Bakanlık, açıklamasında "Kararın, Bosna Hersek ve bölgede toplumsal barış ve uzlaşıya hizmet etmesi, ayrıca dünyanın başka yerlerinde ne yazık ki devam etmekte olan krizlerde benzer suçların tekrarlanmaması için örnek oluşturması ümit edilmektedir" dendi.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad El Hüseyin, Mladiç'i "kötülüğün simgesi" olarak nitelendirirken, "Bugünkü karar bu tip suçları işleyen kişilere ne kadar güçlü olurlarsa olsunlar ve ne derece uzun sürerse sürsün, adaletten kaçışın olmadığını gösteren bir uyarı" ifadesini kullandı.
Avrupa Birliği yazılı bir açıklama yaparak Balkan ülkelerine, savaş suçları "kurbanlarının anısını yaşatmak" için uzlaşı için beraber çalışma çağrısında bulundu. AB, kararın 1995'teki Srebrenitsa katliamı gibi Avrupa tarihindeki "en karanlık ve trajik olaylardan birisini" tekrar anımsattığının altını çizdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Mladiç hakkında verilen hüküm ile "hukuk düzeninin işlediğini ve savaş suçları işleyenlerin hesap verdiğini" söyledi. Yazılı açıklamasında Genel Sekreter ayrıca "Umuyorum ki bugünkü karar bölgeyi barış ve uzlaşıya götürecek bir yolu tesis edecektir" ifadesini kullandı.
Almanya'dan gelen açıklamada da karar "Eski Yugoslavya'da 1990'lı yıllarda işlenen menfur suçların yargılanmasına önemli bir katkı" dendi.
Fransa Dışişleri Bakanlığı, başlarına gelenleri mahkemeye anlatan kurbanları ve tanıkları cesaretlerinden dolayı tebrik ederken, "Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin bölgede uzlaşı için attığı adımlardan dolayı" bir kutlama mesajı yayınladı.
Mahkemenin Başsavcısı Serge Brammertz ise karar ile BM Güvenlik Konseyi'nin 1993 yılında mahkemeyi kurma kararının yerinde olduğunu "ispatladığını" kaydetti. Başsavcı, "Bugünkü yargı kararı, mahkemenin tarihinde ve uluslararası adalette bir kilometre taşı niteliğinde. Mladiç bu kurum tarafından yargılanan ilk kişilerden ve hakkında karar verilen son suçlu" ifadesini kullandı.
Eski Yugoslavya'dan tepkiler
Bosna Savaşı sırasında Sırplar tarafından esir alınan ve Time dergisinin 1992'deki bir kapağındaki bir deri bir kemik fotoğrafı ile hafızalara kazınan Fikret Aliç bugünkü duruşmayı Lahey'deki mahkeme salonunda izledi.
Kararın açıklanması sonrası konuşan Aliç, "Adalet kazandı ve savaş suçlusu cezasını buldu. Bu, gelecekte savaş suçlarının önlenmesi için bir örnek olacaktır" şeklinde konuştu.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Akeksandar Vuçiç karar sonrası bir açıklama yaparak Sırp yurttaşlarına geleceğe bakma çağrısında bulundu.
"Çocuklarımızın geleceğini düşünerek, bölgedeki barış ve istikrar için geleceğe bakmaya başlamalıyız" ifadesini kullanan Vuçiç, "Geçmişin gözyaşlarında boğulmaktansa, fabrikaları canlandırmalı, binaları yeniden inşa etmeliyiz" şeklinde konuştu. Ancak Cumhurbaşkanı, "yaşayan tanıklar" olmasına karşın etnik Sırplara karşı işlenen savaş suçlarından dolayı mahkemenin kimseyi cezalandırmamasından üzüntü duyduğunu da sözlerine ekledi.
Vuçiç, aynı mahkeme tarafından yargılanan, ancak hakkında hüküm verilemeden 2006 yılında ölen Eski Yugoslavya'nın son Cumhurbaşkanı Slobodan Miloşeviç'in aşırı milliyetçi yardımcılarındandı. Sırbistan Cumhurbaşkanı daha sonra AB yanlısı ve liberal bir siyasi çizgiye kaydı.
Bosna Hersek Federasyonu'nun özerk bir birimi olan Sırp Cumhuriyeti lideri Milorad Dodik, mahkemenin Sırpları kötü göstermek gibi "tek bir amaçla" kurulduğunu söyleyerek kararı eleştirdi. Mladiç'e verdiği hüküm ile birlikte mahkemenin Sırp karşıtı taraflılığını kanıtlamış olduğunu belirtti ve Sırpların ders kitaplarından "mahkemeyle ilgili tüm bölümleri sonsuza dek silmeleri" gerektiğini söyledi. Dodik ayrıca Mladiç'i bir "kahraman ve vatansever" olarak nitelendirdi.
Kararın açıklanmasından birkaç gün önce konuşan Sırbistan Başbakanı Ana Brnabiç, "Mahkemenin uzlaşıya katkıda bulunduğunu düşünmüyorum, bilakis durumun kötüleşmesinden sorumlu olduğunu düşünüyorum" ifadesini kullanırken, "Hiç kimse Lahey'deki mahkemenin 1990'lardaki çatışmalardaki taraflara nesnel bir şekilde yaklaştığını söyleyemez" değerlendirmesinde bulunmuştu.
AFP,AP/ÇÖ,ÖA
© Deutsche Welle Türkçe
