Hülya Karabağlı / Ankara
MİT kanununda köklü değişiklikler öngören yasa teklifine göre, MİT hakkındaki bilgi ve belgeleri yayımlayanlara 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası getiriliyor. Kanun teklifine göre, göre savcılar ‘’ delilsiz, isimsiz, veya takma isimli, ihbarlara dayanarak, MİT mensupları hakkında soruşturma yapamayacak, MİT müsteşarı sadece Yargıtay tarafından yargılanabilecek.
Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu’nda büyük değişiklikler getiren teklif Meclis Başkanlığı’na sunuldu. AKP Niğde Milletvekili Alpaslan Kavaklıoğlu ve Çankırı Milletvekili İdris Şahin’in imzasını taşıyan teklifin gelecek hafta Meclis’ten çıkarılması planlanıyor.
15 maddelik teklifte MİT’in görev tanımı değişiyor. Buna göre, MİT’e ‘’dış istihbarat, milli savunma, terörle mücadele, uluslar arası suçlar, siber güvenlik, konularında her türlü teknik istihbarat ve insan istihbaratı usul, araç ve sistemlerini kullanmak suretiyle bilgi, belge, haber ve veri toplamak, kaydetmek ve analiz etmek görevleri veriliyor.
Kanun Başbakan tarafından, MİT’in görev ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesiyle ilgili koordinasyonu sağlamak, istihbarat çalışmalarının yöneltilmesinde temel görüşleri oluşturmak ve uygulamayı belirlemek üzere Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu (MİKK) kurulmasını öngörüyor. Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu, Başbakan’ın talep ettiği her an olağanüstü toplanabilecek.
Bakanlıklar ile kamu kurumları arasında koordinasyon sağlanması ve istihbarat çalışmalarının yönetilmesinde görüş oluşturmak için kurulmuş olan Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu’na (MİKK) MİT Müsteşarı yerine artık Başbakan başkanlık edecek. Başbakan’ın katılmadığı toplantılara Başbakan’ın uygun göreceği bir bakan başkanlık edecek. Kurul, görüş oluşturma dışında uygulamayı da belirtecek.
Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu’nun 27. Maddesinde yapılması öngörülen değişikliğe göre, MİT’in görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri ele geçiren şahıslara 3 yıldan 7 yıla kadar, radyo, televizyon, internet, sosyal medya, gazete, dergi, kitap gibi mecralarda yayınlayanlara 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası geliyor. Yasa teklifinin ilgili maddesi şöyle:
‘’Milli İstihbarat Teşkilatının görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri, yetkisiz olarak alan, temin eden, çalan, sahte olarak üreten, bunlar üzerinde sahtecilik yapan, bunları yok eden, tahrip eden veya geçici de olsa tahsis olundukları yerden başka yerde kullanan kişiye dört yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.”
“Milli İstihbarat Teşkilatı mensuplarına ilişkin bilgi ve belgeleri ele geçiren, sahte olarak üreten, bunlar üzerinde sahtecilik yapan, bulunduran, kaydeden, bir başkasına veren veya yayan kişiye üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası verilir.”
“Birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki bilgi ve belgelerin; radyo, televizyon, internet, sosyal medya, gazete, dergi, kitap ve diğer tüm medya araçları ile her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim araçları vasıtasıyla yayımlanması, yayılması veya açıklanması halinde süreli veya süresiz yayın sahibi, içerik sağlayıcı, eser sahibi, muhabir, yazar, sorumlu müdür, yayımcı ve basımcı ile yayanlar hakkında üç yıldan on iki yıla kadar hapis cezası verilir.”
Yasa teklifinin 3. Maddesi MİT mensuplarının görevlerini yerine getirirken kullandıkları yetkilileri genişleterek, MİT mensuplarına, “Milli güvenliğin ve ülke menfaatinin gerektirdiği hallerde yerli ve yabancı her türlü kurum ve kuruluş ile tüm örgüt veya oluşumlar ile kişilerle doğrudan ilişki kurabilme ve uygun koordinasyon yöntemlerini uygulayabilme” yetkisini veriyor.
İsimsiz, imzasız, adressiz yahut takma adla yapıldığı anlaşılan ya da belli bir olayı ve nedeni içermeyen, delilleri ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve şikayetler Cumhuriyet savcılarınca işleme konulamayacağını öngören yasa teklifine göre, aynı konuya ilişkin yeniden soruşturma yapılamayacak ve MİT müsteşarı ancak Yargıtay tarafından yargılanabilecek. Teklifle MİT müsteşarının tanıklığı da Başbakan’ın iznine bağlanıyor.
Önleyici istihbarat elde etmek amacıyla MİT Müsteşarı veya yardımcısının onayı ile yurtdışında veya yabancılar tarafından gerçekleştirilen iletişim ile ankesörlü telefonlarla gerçekleştirilen iletişim ve MİT mensuplarının, MİT’te görev almış olanların veya görev almak üzere başvuranların iletişimi tespit edilebilecek, dinlenebilecek, sinyal bilgileri kayda alınabilecek. Hâkim kararı aranmayacak.
Türk vatandaşı olmayan tutuklu ve hükümlüler milli güvnelik ve ülke menfaatleri doğrultusunda Dışişleri Bakanlığı’nın talebi üzerine, Adalet Bakanlığı’nın teklifi ve Başbakan’ın onayı ile başka bir ülkeye iade edilebilecek. Başka bir ülkede tutuklu veya hükümlü ile takas edilebilecek.
Devletin güvenliğine karşı suçlar, düşmanla işbirliği yapma, devlet aleyhine asker toplama, casusluk suçları, Anayasal düzene karşı suçlar, Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı, TBMM’ye karşı suçlar, hükümete karşı suçlar, hükümete karşı silahlı isyan, darbeler, TSK’ya karşı suçlar, halkı askerlikten soğutma, askerleri iteatsizliğe teşvik, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk suçları, uluslararası casusluk, devlet sırlarından yararlanma, devlet hizmetlerinde sadakatsizlik suçlarına ilişkin soruşturma ve kovuşturmalarda ifade tutanaklarına, her türlü bilgi ve belgeye erişebilecek, bunlardan örnek alabilecek.
Teklifle MİT’in içinde paralel yapılanmalara karşı önlem alındı. Buna göre, MİT’e diğer kamu kurum ve kuruluşlardan naklen atananlardan deneme süresinde veya adaylık süresinde başarısız olanların Başbakan’ın onayına gerek kalmadan eski kurumlarına gönderilecek.
MİT’te görev alacak kişilerin güvenilirliğinin ve uygunluğunun tespiti için ‘’yalan makinası’’ dahil pek çok yöntem kullanılabilecek.
Yasa teklifinin tam metnini görmekm için tıklayınız
