Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nda TL olarak tutulan "yedek akçe"nin bütçeye aktarılmasıyla ilgili düzenleme Meclis'e geliyor.
Merkez Bankası, karının yüzde 20'sini Türk Lirası olarak yedek akçe hesabında tutuyordu. Düzenlemeye göre bu oran yüzde 6'ya inecek ve buna karşılık gelen tutar her yıl hazineye aktarılacak.
Söz konusu düzenlemede Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu 60. maddenin yeniden düzenlenmesi öngörülüyor. Buna göre mevcut maddenin bankanın yıllık safi karının yüzde 20'sinin yedek akçeye ayrıldığını belirten a fıkrası kaldırılıyor.
Bununla birlikte ilgili maddeye "Son yıl karından ayrılan ihtiyat akçesi hariç, birikmiş ihtiyat akçeleri her yıl kara katılarak dağıtılabilir" ibaresinin eklenmesi öngörülüyor.
Bloomberg HT'ye konuşan iki kaynak, düzenlemenin Türk Ticaret Kanunu'na uygun olarak hazırlandığını ve bir kereye mahsus olmayacağını kaydetti.
Olağanüstü durumlarda kullanılıyor
Yedek akçe TCMB'nin kanun gereği olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere kenara ayırdığı rezervler anlamına geliyor. Merkez Bankası'nın kârı üzerinden olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere kenara ayrılan yedek akçeler, Merkez Bankası'nın bilanço verilerine göre 2018 yılı sonunda 27,6 milyar lira seviyesindeydi. Şu anda MB'de yaklaşık 40 milyar TL'nin yedek akçe olarak rezervlerde olduğu biliniyor.
Dolar yükselişe geçti
Bu sabaha 5.77 civarında yatay seyirle başlayan dolar/TL, Merkez Bankası'nın 'yedek akçesi'nin bütçeye aktarılmasıyla ilgili düzenlemenin Meclis'e geldiği haberiyle yükselişe geçti. Kur 5.7911'e kadar yükseldi.
Ekonomistlerden tepki
Söz konusu düzenlemeye ilk tepki ekonomistlerden geldi:
Ekonomi yazarı Uğur Gürses: Seçimde kaybeden iktidarın ekonomik sorunları temelden çözmesi mümkün değil; tersine “maceracı” yollara kayacak. Merkez Bankası kaynaklarına el atmak gibi… İşte bu yüzden, sorunları çözmek yerine derinleştirecek bir kulvara giriyorlar. Derinleşen kriz Türkiye’yi erken seçime sürüklüyor. Reuters‘in haberine göre 46 milyar TLlik ihtiyat akçesini Hazine‘ye aktarmaya girişilmiş yeniden.
Prof. Yalçın Karatepe: Para yok. "Seçimden sonra yedek akçeyi alırlar" demiştik. Hiç bekletmediler.
İktisatçı-yazar Mustafa Sönmez: Merkez Bankası yedek akçesini Hazine'ye aktarma operasyonunu TBMM'ye getiriyorlar. Yedek akçe miktarı %20'den %6'ya indirilince, kâr miktarı, dolayısıyla Hazine'nin el koyacağı tutar artacak.
Atilla Yeşilada: Yıllardır sorardınız karşılıksız para basma nasıl olur diye, cevabını bugün aldık.
