Dünya, Güney Afrika'nın efsanevi lideri Nelson Mandela'ya veda etti

Güney Afrika'da "apartheid" rejimi ve ırkçılığa karşı yıllarca mücadele eden ve ülkenin ilk siyahi cumhurbaşkanı olan Nelson Mandela, 95 yaşında hayatını kaybetmesinin ardından günlerce süren bir törenle son yolculuğuna uğurlanıyor.

Güney Afrika'nın ilk siyahi cumhurbaşkanı Nelson Mandela için düzenlenen cenaze töreni 95 bin kişinin katılımıyla Johannesburg'un Soweto'daki FNB Stadyumu'nda yapıldı. Törende bir ilk yaşandı ve ABD Başkanı, Küba devriminin yapıldığı 1959'dan sonra ilk defa Kübalı bir liderle temasta bulundu. ABD Başkanı Barack Obama, Küba Cumhurbaşkanı Raul Castro ile el sıkıştı.

BBC Türkçe'nin haberine göre, Johannesburg'da bardaktan boşanırcasına yağan yağmura karşın stadyuma gelmeyi başaranlar Mandela'yı şarkılar söyleyerek, dans ederek anıyorlar. Mandela'nın ikinci eşi Winnie Mandela, stadyumdaki yerini almadan önce Mandela'nın son eşi Graça Machel'e sarılarak matemini paylaştı.

Nelson Mandela'nın cenaze törenine 90'ın üzerinde dünya lideri katılıyor. Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma'nın yanı sıra ABD Başkanı Barack Obama, Küba Devlet Başkanı Raul Castro, BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon ve Mandela'nın dört torunu da anma töreninde birer konuşma yapacaklar. Raul Castro'nun konuşmasında, Fidel Castro'nun Güney Afrika'daki ırkçılığa dayalı apartheid rejimini sert bir şekilde eleştirmesine ve Mandela'nın bundan duyduğu minnetarlığa vurgu yapması bekleniyor.

Törende Türkiye'yi Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay temsil ediyor. İngiltere Başbakanı David Cameron kalabalık bir heyetle törene katılıyor. Cameron'a Başbakan Yardımcısı Nick Clegg'in yanı sıra, muhalefetteki İşçi Partisi'nin lideri Ed Miliband ve eski başbakanlar Gordon Brown, Tony Blair ve John Major da eşlik ediyorlar. Üç eski ABD başkanı George W Bush, Bill Clinton ve Jimmy Carter da törene katılan isimler arasında. Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Brezilya Cumhurbaşkanı Dilma Rousseff, Çin Devlet Başkan Yardımcısı Li Yuanchao, Namibya Cumhurbaşkanı Hifikepunye Pohamba ve Hindistan Cumhurbaşkanı Pranab Mukherjee de stadyumda yer alan diğer devlet insanları.

Törende yer almayanlar arasında en dikkat çekici isim ise İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu. İsrail Başbakanı, seyahat ve güvenlik maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle törene katılmayacağını açıklamıştı. Ancak BBC'nin Orta Doğu muhabiri Kevin Connoly, Netanyahu'nun törene katılmama nedeninin asıl olarak İsrail karşıtı gösterilerle karşılaşma olasılığı olabileceğini söylüyor. İsrail, Güney Afrika'daki apartheid rejimiyle yakın ilişkileri bulunan ülkeler arasındaydı. Cumhurbaşkanı Şimon Peres de sağlık gerekçeleriyle törene katılmıyor. İsrail'i törende Meclis Başkanı Yuli Edelstein temsil ediyor.

Tören başladı

Törenin açılışını Afrika Ulusal Kongresi'nin liderlerinden Cyril Ramaphosa yaptı. Ramaphosa, törenin yapıldığı hava koşullarına gönderme yaparak, ''Geleneklerimize göre, cenaze töreninizde yağmur yağarsa, tanrılarınız sizi cennete buyur ediyorlardır'' dedi. Ramaphosa konuşmasını, ''Burada Madiba'ya (Mandela), uzun yürüyüşünün sona erdiğini ve artık dinlenip güzel ülkemizin keyfine varabileceğini söylüyoruz. Ama bizim yürüyüşümüz henüz başlıyor'' sözleriyle tamamladı. Tören, farklı dinlerden din adamlarının dualarıyla devam etti.

Kürsüye çıkan bir başka isim olan BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon da, "Güney Afrika bir kahramanını kaybetti, bir babamızı kaybettik. Nelson Mandela çağımızın en önemli liderlerinden biriydi. Bir öğretmendi. Çok şey feda etti ve özgürlük, eşitlik, demokrasi, adalet için her şeyi feda etmeye hazırdı" diye konuştu.

Obama ve Castro el sıkıştılar

Kürsüye ''Afrika topraklarının evladı'' sözleriyle davet edilen ABD Başkanı Barack Obama büyük alkış aldı.

Obama kürsüye yöneldiği sırada Küba lideri Raul Castro'yla tokalaştı. ABD Başkanı Obama'nın Küba lideri Raul Castro'nun elini sıkması, tarihi bir an olarak kaydedildi. 1959'daki Küba Devrimi'nden bu yana ABD ve Küba liderleri arasında ilk defa bir temas yaşanmış oldu. Küba, 2012'de ABD’nin teröre destek veren ülkeler listesinde bulunuyordu.

Güney Afrikalılar’a seslenen Barack Obama, “Dünya size Nelson Mandela'yı bizimle paylaştığınız için teşekkür ediyor" dedi.

Konuşmasında Nelson Mandela'yı 20. yüzyılın sonuncu büyük özgürlük savaşçısı olarak nitelendiren Obama,  "Mandela bize harekete geçmenin gücünü gösterdi. İdeallerimiz uğruna risk almanın önemini gösterdi" ifadesini kullandı.

Obama, Nelson Mandela'yı Mahatma Gandhi, Martin Luther King ve Abraham Lincoln gibi devlet adamlarıyla kıyasladı ve Mandela'nın "bir tarih devi" olduğunu söyledi, dünyayı eşitsizlik, yoksulluk ve ırkçılıkla mücadele ederek Mandela'nın mirasına sahip çıkmaya çağırdı.

New York Times Johannesburg Bürosu Şefi, Obama'nın konuşmasından sonra çok sayıda kişinin stadyumu terk ettiğini bildirdi.

Türkiye'yi cenaze töreninde temsil eden Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay Obama'yı konuşması nedeniyle tebrik etti. Atalay, Twitter'dan paylaştığı fotoğrafın altına "törenin en etkili konuşmasını Başkan Obama yaptı. Stadı coşturdu. Kendisini tebrik ettim" yazdı.

Barack Obama’da sonra Brezilya Cumhurbaşkanı Dilma Roussef ve Küba lideri Raul Castro da birer konuşma yaptılar.

Zuma protesto edildi

Törende Güney Afrika Cumhurbaşakanı Jacob Zuma protesto edildi. BBC sunucusu George Alagiah, Twitter’dan “Ne zaman dev ekranlarda Cumhurbaşkanı Zuma görünse stadyumda yuhalamalar yükseliyor" diye yazdı. Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma, konuşma yapmak için kürsüye çıkınca stadyumdaki izleyicilerden bir kez daha yuhalama sesleri yükseldi.

Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma, konuşmasında Mandela'nın suikastlerin etnik gerilimi tırmandırma tehlikesi yarattığı bir dönemde, ülkenin bir kan gölüne dönmesini önlemekte çok önemli bir rol üstlendiğini söyledi.

Zuma’ya tepki stadyumla sınırlı kalmadı. Twitter’da da Zuma’ya tepki vardı. Güney Afrikalı bir vatandaş, Zuma'nın konuşmasını kağıttan okumasına tepki gösterdi ve şunları yazdı:

"Şimdi, daha önce hiç olmadığı kadar, Zuma'nın kağıttan okumayı bırakıp bizimle konuşmasına ihtiyacımız var!"

Mandela'nın naaşı 11- 13 Aralık tarihleri arasında Pretoria'da ziyarete açılacak. Pazar günkü define kadar ülke çapında başka törenler de düzenlenecek.

Euronews haber kanalı Twitter hesabında, günün fotoğrafı olarak "Dünya Madiba'ya veda ediyor" notuyla bu fotoğrafı paylaştı.