Maliye Bakanlığı kayıt dışı ekonomi ile vergi kayıp ve kaçağının azaltılması için 4 koldan harekete geçti. Vergide her şeyi “sanal” hale getirmeye hazırlanan Bakanlık, el bilgisayarları ile mobil denetime de geçme hazırlığı yapıyor.
Maliye Bakanlığı'nın “2010 Bütçe Gerekçesi”nden derlenen bilgilere göre, Vergi Daireleri Otomasyon Projesi'nin (VEDOP) 3. ayağıyla birlikte vergi altyapısı tamamen elektronik hale getiriliyor. Bu çerçevede e-fatura, e-tahsilat ve e-haciz devreye sokuluyor. Bu şekilde de bütün belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesi, geçmiş dönem dahil bütün vergilerin elektronik ortamda tahsil edilmesi ve vergisini ödemeyen mükelleflere de elektronik ortamda haciz öngörülüyor.
Kredi kartıyla vergi tahsilatını yaygınlaştırmayı planlayan Maliye, yeni denetim tekniklerini de hayata geçirmeye hazırlanıyor. Bu çerçevede el bilgisayarlarının kullanılacağı mobil denetimle, kayıp ve kaçağa çok daha hızlı ulaşılması amaçlanıyor.
KAZANAN İLE ÖDEYENİN RAKAMLARI ÇOK FARKLI
Maliye Bakanlığının kayıt dışı ekonomi ile vergi kayıp ve kaçağına dönük yeni tedbir paketinde yeralan önlemlerden bazıları şöyle:
-Onlar (ne kazandım), karşı taraf (ne ödedim) diyor: Doktor, avukat ve diğer serbest meslek erbabı mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannamesi ve bildirdiği gayrisafi hasılat ile bunlara ödeme yaptığını belirtenlerin muhtasar beyanname ile bildirdikleri ödemeler arasında uyumsuzluk olup olmadığına bakılıyor. Bu konuda uyumsuzluk tespit edilen çok sayıda serbest meslek erbabı incelemeye alındı.
-İşyeri kira geliri elde edenlerin yıllık gelir vergisi beyannamesi ve bildirdiği gayrisafi hasılat ile bunlara kira ödemesi yaptığını beyan edenlerin bildirimleri arasında da çok sayıda uyumsuzluk belirlendi. Gelir İdaresi, bu uyumsuzlukların giderilmesi için de harekete geçti.
-Motorlu taşıt sürücü kurslarına yönelik daha önce yapılan denetimin ardından, hasılat ve matrah düşüklüğü ile maliyet ve gider artışı görülenler için yeni bir inceleme başlatıldı.
E FATURA GELİYOR
-Elektronik Fatura Kayıt Sistemi sonrasında ülke çapında uygulanacak, E-Fatura modeliyle ilgili veri standartlarına göre tanımlanan E-Fatura mesajlarının alıcı ve satıcı arasında güvenli biçimde aktarılmasını sağlayacak mesaj ağına dönük Elektronik Fatura Platformu oluşturma çalışmaları tamamlanma aşamasına geldi.
Elektronik Fatura Platformu, mükelleflerin elektronik fatura gönderim veya alma işlemlerini yapabilmeleri için bünyesinde uygulamadan yararlanan her bir mükellefe ait bir kullanıcı hesabı barındıracak.
Bu hesap aracılığı ile Elektronik Fatura Platformunda yapılabilecek işlemler, ilgili hesabın kapsamına göre şekillenecek. Platform, büyük mükelleflerin uyumuna imkan sağlaması yanında, küçük ölçekte çalışan mükelleflerin de elektronik ağ hizmeti ile fatura düzenleyebileceği farklı düzeylerdeki çözümleri içerecek.
Yeni sistem kapsamında, bankaların ödeme sistemleri, ileride elektronik fatura uygulamasına uyumlu hale getirilebilecek.
Bu arada E-Fatura'nın ülke çapında uygulanmasına imkan verecek E-Fatura Genel Tebliği ile ilgili teknik dokümanlar, yıl sonuna kadar yayımlanacak. 2010 yılında da yeni sistemle ilgili uygulamalar geliştirilecek.
E-TAHSİLAT VE CARİ HESAP
-Mükelleflerin vergi ödemelerini kolaylaştırmak amacıyla vergi tahsilat yetkisi verilmiş 25 banka ve PTT, Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine bağlanıp, otomasyon kapsamındaki vergi dairesi ve mal müdürlüklerinde kayıtlı mükelleflerin cari dönem tahakkuklarını sorgulamak suretiyle e-tahsilat yapıyor. Bu sayede vergi tahsilatının daha hızlı ve hatasız şekilde gerçekleştirilmesi sağlanıyor.
E-Tahsilat kapsamında banka ve PTT şubelerinde yapılan sorgulu tahsilatların eş zamanlı olarak mükellef hesaplarına işlenmesinin sağlanması çalışmaları ise devam ediyor. Bu şekilde E-Tahsilat sisteminde sadece cari dönem tahakkukları değil, süresinden sonra verilen beyannamelere ilişkin tahakkuklar ve tecil dosyaları da sorgulanabilecek.
Bankaların E-Tahsilat kapsamında geliştirdikleri programların tes çalışmaları devam ediyor. Test çalışması biten banka hemen uygulamaya alınacak.
E-HACİZ
-Kamu alacaklarının süratle tahsili, takip masraflarının ve idare ile ilgili kurumların iş yükünün azaltılması, zaman tasarrufu sağlanması ve haciz uygulamalarının elektronik ortamda yapılması amacıyla (E-Haciz) Projesi geliştirildi.
5479 Sayılı Kanunla 3. kişiler nezdindeki varlıkların elektronik ortamda haczine imkan veren yasal düzenleme de yapıldı ve projenin tarafı bankalar ile yürütülen görüşmeler sonucu altyapı oluşturuldu.
Mayıs 2009 itibariyle 37 banka ve Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş ile protokol imzalandı ve bankalar ile Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş nezdindeki varlıkların elektronik ortamda haczi uygulaması başlatıldı.
E-haciz projesi, vergi dairesi, merkez ve bankalar olmak üzere 3 ana bölümden oluşuyor. Vergi dairesi ve merkez için uygulama yazılımları hazırlanarak, test çalışmaları bitirildi.
36 banka ve tüm vergi dairelerinde de projenin pilot olarak uygulanmasına başlandı. Kanunla, gayrimenkul, gemiler ve taşıtların elektronik ortamda haczine imkan veren yasal değişiklikler yapıldı ve altyapı oluşturuldu.
MOBİL DENETİM VE MERAK PROJESİ
-Gelir sisteminin etkinliğinin artırılması ve idari kapasitenin geliştirilmesi amacıyla denetimlerde ve yoklamalarda mobil cihazlar (el bilgisayarları) kullanılmaya başlanacak. Mobil denetim için de, üretim ve satış aşamasında otomasyon uygulamalarının kapsamı geliştirilecek.
-İncelenecek kurumlar vergisi mükelleflerinin seçiminde kullanılmak üzere başlatılan “Merkezi Risk Analizi ve Katmanlaştırma (MERAK) Projesi” çalışması da devam ediyor. Bu çalışma ile şirketler, çok daha etkin ve sağlıklı şekilde büyüteç altına alınacak ve şeffaf hale gelecek.
GAYRİMENKUL SATANLARA MEKTUP
-Veri Ambarındaki kuyumculuk ve kontör satışıyla uğraşan mükellef bilgilerinden hareketle, faiz ve komisyon karşılığı ödünç para vererek tefecilik yapanlara yönelik takibat yaygınlaşacak.
-2007 ve 2008 yılına ilişkin olarak Veri Ambarı'na gelen bilgilerde ticari faaliyetlerde kullanılan çeşitli finansal araçlar ile işlem yaptığı halde mükellefiyeti olmayan kişiler ve bu kişilerin bağlantısı bulunan gerçek veya tüzel kişilerin faaliyetlerinin kayıt altına alınması konusunda çalışma yapılacak.
-2004 yılından itibaren edindikleri 5 ve üstündeki gayrimenkulü 5 yıl içinde elden çıkaranlardan, bu satıştan elde ettiği gelir için beyanname vermeyenler ile verdikleri beyannameye dahil etmeyen riskli mükellefler belirlenecek.
Bunlara öncelikle mektup gönderilerek, beyan dışı bıraktıkları gelirlerini beyan etmeleri istenecek. Ek beyanda bulunmayana ise denetim elemanı gönderilecek.
-Veri Ambarı, inceleme ve denetim çalışmalarına kaynak teşkil edecek yeni verilerle güçlendirilecek.
ONLİNE ARAÇ TESCİL PROJESİ
-Başbakanlık tarafından kamu hizmetlerinde verimlilik ve etkinliği artırma ve bürokratik işlemleri basitleştirme çalışmaları çerçevesinde öncelikli 11 adet E-Devlet Projesinden biri olarak seçilen “Online Araç Tescil Projesi” yıl sonuna kadar bitirilecek.
-Trafik para cezalarının takip ve tahsilinin daha etkin şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, halen el ile düzenlenen ve sisteme girilen trafik idari para cezası tutanakları, elektronik ortamda düzenlenecek. Tutanakların, çevrim içi olarak sistemde görülebilmesi için gerekli teknik çalışmalar da sürüyor.
ÖZELGE OTOMASYON SİSTEMİ
-Vergi Dairesi Başkanlıklarınca alınan özelge taleplerinin Gelir İdaresi Başkanlığı onayı ile otomasyon ortamında hazırlanması ve tüm Gelir İdaresi Teşkilatınca paylaşılabilmesi için “Özelge Otomasyon Sistemi” oluşturuluyor. Yeni sisteme ilişkin analiz, programlama ve test çalışmaları tamamlandı.
Yeni sistemin pilot çalışması da, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığınca başlatıldı. Pilot çalışmanın tamamlanması ve eksikliklerin giderilmesinin ardından 2010 yılında tüm Türkiye'de bu sisteme geçilecek.
KREDİ KARTLI TAHSİLAT
-Motorlu taşıtlar vergisi mükelleflerinin ödemeleri gereken motorlu taşıtlar vergisi ve bu vergiyle beraber kayıtlarda izlenen trafik para cezalarının kredi kartı ile internet üzerinden ödenebilmesine imkan vermek amacıyla başlatılan Kredi Kartı İle Vergi Tahsilatı Projesi kapsamında, protokol yapılan bankalar aracılığıyla 2009 yılı Ocak ayı içerisinde kredi kartıyla tahsilata geçildi.
Projenin kapsamının genişletilmesi konusundaki çalışmalar da devam ediyor.
