Soma’da kömür madeninde yaşanan facia Türkiye’ye tarihin en büyük acılarından birini yaşatıyor. Ülkede 3 günlük yas ilan edildi, bayraklar yarıya indirildi. Soma Cumhuriyet Başsavcılığı, faciayla ilgili soruşturma başlattı. Toplumun her kesimi hükümetten, “daha çok bilgi, daha çok araştırma” istiyor.
Olay yerindeki incelemelerini sürdüren Enerji Bakanı Taner Yıldız’dan gelen her açıklama Soma faciasının çok büyük olduğunu ortaya koyuyor. Bakan Yıldız, yaptığı son açıklamada ölü sayısının 245'e yükseldiğini bildirdi. 80 işçinin yaralandığını belirten Yıldız, madende mahsur kalan işçi sayısı için “Israrla söylemeyeceğim. Durum çok hassas” dedi. Yıldız, “Sıkıntı, beklediğimizin de üstünde. Soma faciası, madencilik tarihinin en büyük kazası olabilir” diye konuştu. Manisa Büyükşehir Belediyesi’nin çevre illerden cenaze arabası istediğine dair haberler, ülkedeki yas havasını daha da ağırlaştırdı.
Madendeki trafo patlamasıyla yaşanan yangınla birlikte gelen ölümler araştırılacak mı? Özel bir işletme olan maden ocağında her uygulama mevzuata uygun mu? Neden bu kadar çok can kaybı oldu? İşte; yas içindeki Türkiye bu sorularla boğuşup duruyor.
Olay yerinde inceleme yapan Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’nden gelen bilgiler, facianın ihmallerle birlikte geldiğini gösterdi:
“Yangının kömür kaynaklı olduğu, elektrik tesisatıyla ilgili olmadığı, oluşan kömür kaynaklı yangının madene taze hava basan kanal üzerinde olması, erken tespit edilerek hava yönünün değiştirilmesinde geç kalınmasından kaynaklı zehirlenmelerin oluştuğu ve felaket noktasına geldiği, otomasyon sisteminin eski ve yetersiz olduğu, patlayıcı ve zehirleyici gazlara karşı erken tespite bağlı gerekli manevraların manuel yapılması nedeniyle geç kalındığı tespit edilmiştir.”
Emekli İş Müfettişi İrfaz Şaşmaz, işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili mevzuatta büyük sıkıntılar olduğuna dikkat çekti. Madendeki facianın trafo patlamasıyla çıkan yangından dolayı yaşandığı bilgisinin kamuoyuna sunulduğunu hatırlatan Şaşmaz, “Maalesef mevzuatta trafoyla ilgili bir düzenleme yok. O trafonun hangi standarda uygun olup olmadığını resmileştiremeyeceğiz” dedi. Türkiye’de mevzuat yapanların madencilik gibi ‘en tehlikeli’ meslek için tüm ayrıntıları düşünemediğini belirten Şaşmaz, “Olayın üzerinden neredeyse 24 saat geçti ama elimizde doğru düzgün hiçbir bilgi yok. Kim, neyin yorumunu yapacak. Normalde, madende en az iki ayrı havalandırma tesisatı olur ve 2 ayrı enerji kaynağına bağlanır. Bir enerji kaynağı bozulunca diğeri devreye girer. Ama burada normalden söz edemiyoruz” diye konuştu.
ODTÜ Maden Mühenliği’nden emekli profesör Tevfik Güyagüler, “Diyoruz ki; 2 bin metre derinlikte maden olmaz. Halen 2 bin metreden söz eden var. Ortadaki bilgi kirliliği gerçeklerin üstünü örtüyor” yakınmasında bulundu. Güyagüler, “En doğru teknik bilgi olmadıkça yorum yapan, spekülasyon yapar. O madenin başındaki adam, görevli mühendis elindeki teknik bilgileri açıklasın” diye konuştu.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Cem Kılıç ise 2 yıl öncesine kadar Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği alanında özel bir yasa bile olmadığına dikkat çekti. Kılıç, aradan geçen iki yılda Türkiye’de büyük tartışmalar olduğunu hatırlatırken, “İki yıl geçti ne yazık ki, hiçbir şey değişmedi. Türkiye, yaptığı yasaları bile uygulayamıyor. Ülkede zihniyet değişimi şart. Bunun için de öncelikle işverene dönük idari para cezalarını artırmak gerekiyor” diye konuştu.
Bayraklar yarıya indi
Sosyal Güvenlik Kurumu, maden faciasında hayatını kaybeden işçilerin ailelerine bin liraya yakın aylık bağlanacağını duyurdu. Madende 18 yaş altı çocuk çalıştırıldığının tespit edildiğini belirten kurum yetkilileri, “Konuyla ilgili soruşturma tamamlanır tamamlanmaz, sorumlulara cezaları verilecek” açıklaması yaptı.
Milli yas ilan edildiğinden tüm Türkiye’de ve yurtdışındaki temsilciliklerde bayraklar yarıya indirildi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül de Çin seyahatini iptal etti yarın Soma’ya gitme kararı aldı.
