T24 - Libya’nın doğusundaki petrol yataklarının bulunduğu bölgeleri kontrol altında tutan aşiret liderleri ve milisler, yarı özerklik ilan etti. Muammer Kaddafi’nin devrilmesinden altı ay sonra yaşanan bu gelişme, ülkedeki bölünmenin ilk işareti olarak algılandı.
Yerel aşiretlerin ve milis güçlerinin temsilcileriyle bölgedeki önde gelen politikacılardan oluşan binlerce kişilik konsey, yarı özerklik kararını Bingazi’de yapılan bir törenle dünyaya duyurdu.
Düzenlenen törende, Berberilerin yaşadığı Sirenayka diye bilinen bölgenin Kaddafi’nin 30 yıldan fazla süren iktidarında yalnız bırakıldığı, ancak yeni dönemde bu duruma son verileceği belirtildi. Törende ayrıca, Sirte’den Mısır sınırına kadar olan bölgeyi yöneteceği belirtilen bir konsey de seçildi.
Kaddafi döneminde, Libya’nın en uzun süre hapiste kalan siyasi tutuklusu olan Ahmed el Zübeyr, idare konseyinin başkanlığına getirildi.
Amaç bölgenin haklarını savunmak
Aynı zamanda, başkent Trablus’ta bulunan geçici merkezi hükümetteki Ulusal Geçiş Konseyi’nin (UGK) de bir üyesi olan Zübeyr, törende yaptığı konuşmada, amaçlarının bölgenin haklarını savunmak olduğunu ancak Libya’nın uluslararası ilişkilerinin yürütülmesi konusunda UGK’yi tanıdıklarını belirtti.
Doğu Libya konseyi ayrıca, Haziran ayında yapılacak seçimlerin ardından kurulacak 200 sandalyelik parlamentoda bölgeye 60 sandalye veren seçim yasasını da reddetti. Toplantıda, Libya'nın Trablus ve Fizan bölgelerinin de kendi özerkliklerini ilan etmeleri, Libya'da federal bir sistemin kurulması çağrısı yapıldı.
UGK yetkilileri, daha önceki açıklamalarında, doğuda kısmen özerk bir bölge kurulmasına ve ülkede federalizm sisteminin kurulmasına yönelik itirazlarını daha önce defalarca dile getirmişti. Libya'nın petrol alanlarının çoğunluğunun yer aldığı Sirenayka bölgesinin özerkliğini savunanlar ise ABD modelini örnek gösteriyor.
Yetkililer böyle bir durumun Libya’nın parçalanmasına neden olabileceğini ifade etmişti.
Sirenayka'nın özerkliğini kazanmasının, Libya'da iş yapan uluslararası petrol şirketlerini endişelendireceği, çünkü var olan ticari anlaşmalar üzerine, yeni yönetimle tekrar masaya oturup uzlaşmaları gerekeceği öngörülüyor.
Kaddafi'den önce üç bölgeydi
Kaddafi'nin liderliğindeki askeri darbe öncesinde, monarşinin hüküm sürdüğü dönemde Libya, batıda Trablus, güneydoğuda Fizan ve doğuda da Sirenayka (Barka) olmak üzere üç ayrı bölgeden oluşuyordu.
Libya’yı Kaddafi değişik belediyelere bölmüş ancak belediyelerin sayısı ve sınırlarını zaman zaman değiştirmişti.
Federal yapıyı savunanlar yerel yönetimlere fırsat vermenin, bazı şehirlerin dışlanmasını engelleyeceğini ve dolayısıyla Libya şartlarına daha uygun olduğunu iddia ediyor, karşıtları ise bunun Libya’yı bölünmeye götüreceğini ve dış güçlerin işine yarayacağını öne sürüyor.
Sirenayka'da özerklik isteyenler, eğitim, ulusal güvenlik, savunma gibi konularda daha fazla yetki isterken, "40 yıldır uğradıkları ihmalin" ancak bu yolla giderilebileceğini düşünüyor.
