Türkiye’de ilk Kürt Dili Enstitüsü ile Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü kurarak iki yıldır Kürtçe akademik eğitim veren Mardin Artuklu Üniversitesi’nin Rektör Yardımcısı ve Yaşayan Diller Enstitüsü Dekanı Prof. Dr. Kadri Yıldırım, Kürtçe öğretmeni yetiştirmek için ellerinde sadece 100 kişi olduğunu söyledi.
Başbakan Erdoğan’ın Kürtçenin seçmeli ders olarak öğretileceği yönündeki açıklaması Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerde de tartışılıyor. Türkiye’de ilk Kürt Dili Enstitüsü ile Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü kurarak iki yıldır Kürtçe akademik eğitim veren Mardin Artuklu Üniversitesi’nin Rektör Yardımcısı ve Yaşayan Diller Enstitüsü Dekanı Prof. Dr. Kadri Yıldırım, seçmeli Kürtçe dersi için altyapının henüz müsait olmadığını söyleyerek, uygulamanın pilot bölge veya illerde başlamasını öneriyor. Milli Eğitim Bakanlığı’na konuyla ilgili bir rapor hazırladıklarını ve Kürtçe dersler için eğitimcilerin yetiştirilmesi konusunu üstlenmek istediklerini belirten Yıldırım, şu ana dek yetiştirdikleri ve Kürtçe öğretmenliği yapabilecek 100 kişi olduğunu söylüyor.
Seçmeli Kürtçe ders girişimini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kürtlerin ve dil sorunlarının çözümü olduğu manasına gelmiyor, fakat ileride çok önemli çözümler için yapılacak yasal değişikliklerin önünü açmak için değerlendirilirse çok önemli. 5–10 yıl sonra anadilde eğitimi getirirseniz, aradaki süreci hem hoca adayı-eğitmen hem de kitap, materyal, müfredat hazırlama gibi noktalarda değerlendirmek açısından çok faydalı.
Uygulamaya ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı’na öneriniz neydi?
Bizim pilot bölgelere yetecek kadar bir altyapımız var ama bu Türkiye geneli için yetersiz. MEB’e müracaatımızda, bu işe talip olanların üniversitemizde Kürdoloji kadrosunca yazılı ve sözlü bir sınava, seçilenlerin yoğunlaştırılmış yaz kurslarına tabi tutulmasını ve sertifika alanların değerlendirilmesini içeren bir yol haritası sunduk. 40 yüksek lisans, 20 lisans öğrencimiz var. Eylül ayı için 100 lisans öğrencisi talebinde bulunduk. Elimizde eğitilmiş potansiyel 100 kişi var. Bunları devreye koyarak ayrı bir eğitim kadrosu oluşturacağız. Daha sonra anadilde eğitim kararı alınırsa, o zaman sıfırdan işe başlamaktansa bu sürede boşluk kapanmış olur. Üniversite mezunları veya mevcut eğitmenler müracaat etsinler, biz sınavla seçtiklerimizi bu yaz yoğunlaştırılmış eğitime tabi tutalım. Listeleri verelim ve Milli Eğitim de görevlendirme yapsın. Temel yaklaşımımız bu. Bundan sonra da her 3 ayda bir 1000 kadar adayı eğitebiliriz. Mezunların sayısı arttıkça, pilot uygulamaların sayısı da artsın ve orantılı bir şekilde devam etsin... Bizim önerimiz bu.
Bakanlığın yanıtı ne oldu?
Bakanlık olumlu karşıladı, bir tek eğitilecek olan kitlenin kimlerden oluşacağı konusunda bir netlik oluşmadı. Formasyon ve öğretmenlik atamalarında KPSS problemi var. En pratik çıkış noktasını kararlaştırıp bize bildireceklerini söylediler.
‘BDP’nin tutumu önemli’
Türkiye’de Kürtçede birçok lehçe var, bunlar nasıl şekillendirilecek?
Önerimiz şu: Türkiye’deki Kürtçe seçmeli ders içinde dersin adı Kürtçe olacak ama içeriği hem Kurmanci hem Zazaki lehçelerini kapsayacak.
Daha önce de Kürtçe kurslar açıldı, ilgisizlikten veya eğitim yetersizliğinden kapandı...
Bu girişimde hem tehlike vardır hem de yoktur. Eğer geniş bir uzlaşma sağlanmazsa, Kürtlerin, herkesin bu konuda yıllardır kendi çalışması vardır. Değişik isimlerle kurulmuş dil enstitüleri, dernekleri, vakıfları var. Bunların hepsi dahil edilerek geniş bir uzlaşma sağlanırsa olumsuzluk protestolarla da karşılaşmaz ve bu önemli adım iyi bir şekilde değerlendirilir. Ama çok dar bir çerçevede hareket edilirse, başarısızlık riski olabilir. Meselenin siyasi boyutu da var. Açık söylemek gerekirse; BDP’nin bu işin neresinde yer alacağı çok önemli. Onların bakışı bu konuda belirleyici olacak. Bir şekilde onlar sürece dahil edilirse, onları da kamuoyunda tatmin edecek bir takvim belirlenirse yansıması çok olumlu olacak. Ve geniş bir sahiplenme de olacak. Aksi durumda biraz sancılı olur.
Bingöl’de Zazaca için hazırlık...
Zazaca eğitim de veren Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü’nün Müdürü Nusrettin Bolelli, Kürtçe ve Zazaca bilen 20’ye yakın hocaları olduğunu, açılan 10 kişilik kadro için de 99 kişinin başvurduğunu ve bu yıl YÖK’ten 20 kontenjan talep edeceklerini söylüyor. Seçmeli ders kararından sonra öğretmen ihtiyacının gündeme geleceğini söyleyen Dicle Üniversitesi Genel Sekreteri Prof. Dr. Sabri Eyigün ise Kürt Dili ve Edebiyatı başvurularının geçen hafta kabul edildiğini belirtti.
