AKP'nin kamuoyu araştırmalarında, başkanlığa desteğin yüzde 41 civarında ölçüldüğü, MHP tabanından destek bulamadığı ileri sürüldü. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin AKP'nin kendilerine sunduğu anayasa taslağında 'cumhurbaşkanı' ifadesinin yer aldığını belirtmesiyle birlikte 'başkanlık' ifadesinin çıkarılma hikayesi kulislere yansıdı. Buna göre, Bahçeli'nin "başkan" ifadesine karşı çıktığı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a iletildi. Erdoğan'a "Başkan her yerde var; tabip, esnaf odaları başkanı... Ama Cumhurbaşkanı bir tane” tezi sunuldu. Kulislerden edinilen bilgilere göre, referandum sözü verildiği için hem genel kamuoyunun, hem MHP tabanının desteği açısından Cumhurbaşkanı ifadesi kararlaştırıldı. Ankara kulislerinden gelişmeleri aktaran Habertürk'ten Saliha Çolak, "Böylece referandum sürecinde, 'Bir şey değişmiyor, başkanlık gelmedi. Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor' tezi işlenebilecek" yorumunda bulundu.
Habertürk'teki kulis haberi şöyle:
Başkanlık sistemi tartışmasında metin üzerinde çalışma aşamasına geçilirken, bu kritik sürecin dönüm noktaları da ortaya çıkmaya başladı. Habertürk, AKP ile MHP arasında Anayasa değişikliği konusunda başlatılan sürece ilişkin Meclis kulislerinin nabzını tuttu. İşte, “Cumhurbaşkanlığı sistemi”ne giden sürecin aktörleri ve gelişen olaylar:
İlk adım
- MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 15 Temmuz darbe girişimi sırasında hükümete verdiği destek, AK Parti’de “hayati” bulundu.
- Yenikapı mitingi ve ardından Bahçeli’nin “15 Temmuz’dan sonra artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” diyerek hükümete ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik sert eleştirilerini rafa kaldırması, iki parti arasında yeni bir atmosfer yarattı.
- Hükümetin “çözüm süreci” ni sona erdirmesi ve terörle mücadele konusunda bir süredir ortaklaşan söylem, iki parti arasındaki en önemli sorun alanlarından birini ortadan kaldırdı.
- FETÖ ile mücadele, sınır ötesi operasyonlar ve Kürt koridoru konusunda eylem ve söylemde, Bahçeli ile Erdoğan birleşti.
- Meclis’te Hakkâri ve Şırnak’ın il olmaktan çıkarılmasına ilişkin düzenlemeden vazgeçilmesinin ardından, bu adımın kararname kapsamında atılması gündeme geldi. Bu konu ile birlikte “başkanlık sistemi”nde bugüne gelinmesini sağlayan bir yol da açıldı.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, Bahçeli’nin Hakkâri ve Şırnak düzenlemesine karşı çıktığı, hükümete destek veren Bahçeli’nin hiçbir isteğinin yerine getirilmediği yönünde sitemlerde bulunduğu duyumlarının alındığı aktarıldı. Böylece Hakkâri ve Şırnak’ın il olmaktan çıkarılmasından vazgeçildi.
Bahçeli'nin 'suç' çıkışı
Bahçeli, sürpriz bir çıkışla fiili başkanlık uygulamasına son verilmesi çağrısında bulundu. “Anayasal suç işleniyor, bu konuda kararı millet versin” diyen Bahçeli’nin sözleri uzun süre tartışıldı.
- MHP kurmayları, anayasal suç işlemeye devam edilmesi durumunda yeni bir darbe girişiminin gündeme gelebileceğini, devletin kaybının söz konusu olabileceğini, buna karşı Bahçeli’nin çıkış yaptığını vurguladı.
"Başkanlık'a destek yüzde 41 ölçüldü"
- MHP’de, “Cumhurbaşkanı” ifadesi, Bahçeli’nin “Bizim istediğimiz oldu” tezini kullanması açısından yararlı bir argüman olarak değerlendiriliyor. Bu ifade, MHP tabanında yapılan yoklamalar doğrultusunda önlem olarak getirildi.
- AK Parti, kamuoyu araştırmalarında başkanlığa desteği yüzde 41 civarında ölçtü. MHP tabanında ise destek bulamadı. Referandum sözü verildiği için hem genel kamuoyunun, hem MHP tabanının desteği açısından Cumhurbaşkanı ifadesi kararlaştırıldı.
- Böylece referandum sürecinde, “Bir şey değişmiyor, başkanlık gelmedi. Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor” tezi işlenebilecek.
3 metin sunuldu
-Sistemin de rejimin de değişmediği tezini öne çıkaran bir tablo ortaya konuldu.
- Anayasa’nın ilk 3 maddesi ile ilgili, üniter devlet, eğitim dili, Türk vatandaşlığı gibi konularda değişiklik yapılmayacağının sabitlenmesi, MHP’nin süreçte belirleyici olduğunu gösteren noktalar olarak kayda geçirildi.
- Resmi görüşmeler yapıldıktan sonra, AK Parti tarafından Bahçeli’ye 3 metin sunuldu. Bahçeli, mevut Anayasa’da Cumhurbaşkanı’nın partisiyle ilişiğinin kesilmesini öngören maddeyi kaldıran ve Cumhurbaşkanı’na Meclis dışından hükümeti atama yetkisi veren düzenlemeleri içeren sadece 2 maddelik teklifi, “2 maddelik anayasa değişikliği olmaz” diyerek kabul etmedi. MHP Lideri, geniş kapsamlı Anayasa değişikliği paketini ise acil durumu çözmeyeceği gerekçesiyle geri çevirdi, 12-15 arasında maddeyi içeren yeni yürütme ve yasama dengesini düzenleyen metin üzerinde çalışmayı kabul etti.
Cumhurbaşkanı formülü
- MHP Lideri Bahçeli’nin başkanlık sistemine ilişkin açıklamasının ardından, iki parti arasında pazarlık görüntüsüne de izin verilmeden görüşmeler yapıldı, hassasiyetler zirvelerle paylaşıldı.
- Bahçeli’nin “başkan” ifadesine karşı çıktığı, bunun yerine “Cumhurbaşkanı” ifadesi kullanılırsa ikna olabileceği, Meclis’te de bu yöndeki bir değişikliğe destek verebileceği iletildi.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan nezdinde, “Her yerde başkan var; tabip odaları başkanı var, esnaf odaları başkanı var. Ama Cumhurbaşkanı bir tane” tezi işlendi. Erdoğan, Cumhurbaşkanı ifadesinin kullanılması konusunda ikna oldu.
2019 rofmülü
- Yeni düzenleme referandumda kabul edilirse uygulamanın 2019’a bırakılması kabul gördü. Böylece, yumuşak bir geçiş yapılacak, mekanizmalar yeni sisteme uygun hale getirilecek, gerekli yasal değişikliklerin yapılması için zaman tanınmış olacak. Seçim de ötelenmiş oldu.
