AKP’nin Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen 18 maddelik partili cumhurbaşkanlığı teklifinin Genel Kurul mesaisinin gelecek hafta yapılması bekleniyor. Ancak, AKP’nin alacağı bir çalışma kararı ile Genel Kurul’a hafta sonu mesaisi yaptırabileceği ve cuma günü de getirebileceğine dikkat çekiliyor. Bu hafta sonu olmadığı takdirde gelecek hafta başında görüşmelere başlanması bekleniyor. AKP Grup Başkanvekilleri’nin görüşme takvimine ilişkin önerilerini Bakanlar Kurulu’na sunduğu kaydedildi. AKP yönetimi Anayasa konusunda neredeyse ‘sıkıyönetim’ ilan etti. Milletvekillerine 3- 31 Ocak tarihleri arasında Ankara dışına çıkmamaları talimatı verildi. Genel Kurul görüşmelerinin 15 gün içinde bitirilmesi düşünülüyor.
Partili cumhurbaşkanlığı sisteminin Anayasa Komisyonu’nda 20 Aralık’ta başlayan mesaisi yemek gibi mola vermeler dışında 100 saati aştı. 21 maddelik paket 18’e düşürüldü. Cumhurbaşkanının olağanüstü hallerde temel hak özgürlükler konusunda kararname çıkarma yetkisi tanındı.
Pakette neler var?
Teklif, anayasanın "yargı yetkisi" başlığında değişiklik yapıyor. Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değiştirildi. Milletvekili sayısı 600'e çıkarılıyor. Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirildi. Anayasanın ‘TBMM'nin seçim dönemi ‘ başlıklı maddesi, ‘TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi’ olarak değiştirildi.
Cumhurbaşkanı 40 yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşları arasından ve halk tarafından seçilecek. 5 yıllık görevinden ardından ikinci kez aday olabilmenin de yolu açıldı. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde 5'ini alan partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilecek.
Cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesini öngören madde kaldırılıyor. Cumhurbaşkanına, yürütme yetkisi veriliyor ve Başbakanlık müessesesi kaldırılıyor. Başkanlık modeli teklifinde ‘Bakanlar Kurulu’ olmayacak. Yürütmenin yetkisi ve görevini Cumhurbaşkanı kullanacak.
Cumhurbaşkanı, yardımcılarını ve bakanları kendi belirleyecek. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar için milletvekili olma şartı aranacak. Cumhurbaşkanı tarafından bakan olarak atanan milletvekilinin milletvekilliği düşecek.
Cumhurbaşkanının atadığı yardımcıları ve bakanların cezai sorumluluğu olacak; haklarında bir suç işlediği iddiasıyla Mecliste soruşturma açılması istenebilecek. Soruşturma komisyonu için 5’te 3, Yüce Divan'a sevk kararı için ise 3’te 2 çoğunluk aranacak. Düzenleme ile Cumhurbaşkanına OHAL ilan etme yetkisi getirildi. Komisyonda değişiklik önergesiyle, Cumhurbaşkanının OHAL döneminde kararname çıkarma yetkisi de genişletildi
TBMM'nin bir sonraki seçimi ve cumhurbaşkanı seçimi, 3 Kasım 2019'da yapılacak.
