Will Grant
BBC Orta Amerika Muhabiri
Kübalı taksi şoförü Jorge Lloro, lacivert Sovyet dönemi Lada'sının direksiyonuna her geçtiğinde, ülkesinin Rusya ile olan tarihi bağlarını hatırlıyor.
Küçük Rus yapımı arabası, Soğuk Savaş sırasında Karayip adasına ithal edilen tahmini 100.000 arabadan biri.
Lada filosu yıllar içerisinde, ABD’nin onlarca yıldır adaya uyguladığı ekonomik ambargonun etrafından dolanarak ülkeye geldi.
Şimdi, hayatı durma noktasına getiren bir yakıt krizi ve korkunç bir ekonomik görünümün ortasında, yetkililer yüzlerini yardım için tekrar eski müttefikleri Rusya'ya döndü.
Jorge için arabasını yolda tutmak sürekli mücadele gerektirdi - yedek parçalar az sayıda ve pahalı. Artık depoya benzin doldurmak bile günlerce süren bir çile haline geldi.
Krizin zirvesinde, benzin istasyonlarındaki araba kuyrukları birkaç apartman bloğu boyunca devam ediyordu.
Sonunda, devlet bekleyen sürücüleri WhatsApp gruplarında organize etmek zorunda kaldı. Bir devlet çalışanı iletişim bilgilerinizi alıyor ve size bir numara veriyordu. Sonunda deponuzu doldurma sırası size geldiğinde, istasyona gelmeniz için sizinle iletişime geçiliyordu.
"Ben 426 numarayım" diye açıkladı Jorge, sıranın ona geldiği haberini aldıktan sonra bizi Havana'daki bir benzin istasyonuna götürürken.
Ancak istasyona tanker gelmemişti, bu nedenle benzin akmıyordu. Jorge, "Bize neden gelmemizi söylediklerini bile bilmiyorum" diye yakındı.
Sıradaki herkesin bıkkınlığını dile getiren başka bir sürücü, Joel Hernandez, "Bu sistem verimsiz ve etkisiz" diye tekrarladı.
“Deponun tamamını doldurmamıza izin verilmiyor, insanlar genellikle sırasını kaçırıyor veya sıra kendilerine geldiğinde bilgilendirilmiyor. Düzgün bir organizasyon ve altyapı yok.”
Haftalardır yakıt krizi, Küba halkını çaresizliğin eşiğine getirdi.
Son zamanlarda karşılaştıkları bir dizi büyük zorluğun sonuncusu: gıda güvensizliği, enflasyon ve elektrik kesintileri.
Küba'nın uzun süredir devam eden sıkıntıları, hükümetin kötü yönetiminden ve ABD'nin ekonomik ambargosundan kaynaklanıyor ancak koronavirüs pandemisi sırasında turizm endüstrisinin çöküşüyle daha da kötüleşti.
Fakat bazı Rus şirketlerine bu benzersiz bir fırsat sundu.
Yakın zamanda Havana'da düzenlenen bir ticaret forumunda Küba, Rus şirketlerle turizm ve tarımdan enerjiye kadar her şeyi kapsayan bir dizi anlaşma imzaladı.
Bu anlaşmalar, çürüyen sahil beldesi Tarara da dahil olmak üzere, adanın köhne turizm altyapısının bazı kısımlarını canlandırmak için Rus firmalarına ayrıcalıklar verilmesini de kapsıyordu.
Sancti Spiritus eyaletindeki eskimiş bir şeker fabrikasının elden geçirilmesine yönelik ortak bir projenin yanı sıra rom ve çelik üretimine dair yatırımlar da söz konusu.
Bununla birlikte, Jorge ve diğer bekleyen sürücülerin en çok ilgisini çeken, Rusya'nın günde yaklaşık 30 bin varil ham petrol sağlayacak olması.
Bu, petrol zengini sosyalist müttefiki Venezuela'nın Küba'ya yaptığı ham petrol ihracatını 2020'de günde 80 bin varilden yaklaşık 55 bin varile düşürmesinin ardından adanın iç tüketimindeki açığı kapatmasına yardımcı olacak
Haber, Küba devlet medyasında iki ülkenin kalıcı bağlarının kanıtı olarak müjdeleniyor. Ancak adanın önde gelen bağımsız ekonomisti Omar Everleny, Moskova ile daha yakın ilişkiler kurma kararının Küba için yalnızca kısa vadeli bir çözüm olmasından korkuyor.
Everleny “Sorun orta vadede yatıyor" diyor.
Everleny, Rus firmalarının Küba'nın çok ihtiyaç duyduğu sermayeyi sağladıkları için, geri ödemenin zamanında ve eksiksiz yapılmasını bekleyeceğini kaydediyor:
"Bunlar devlet kredisi veren Sovyet şirketleri değil. Yatırımlarından uygun bir geri dönüş bekleyecek özel Rus şirketleri."
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçmişte aldığı bir karara atıfta bulunarak, "Bu kredileri geri ödemek zorunda kalacağımız için Kübalı ailelerin daha fazla fedakarlık yapması gerekecek mi yoksa bir gün borcu affedecek başka bir Putin figürü olacak mı?" diyor.
Putin, 2014’te Küba'nın 32 milyar dolarlık borcunu silmişti.
Yeni ekonomik ilişkilerin karmaşık bir döneme rastladığı ortada.
Rusya geçen yıl Ukrayna'yı işgal ettiğinde Küba, Moskova'nın Latin Amerika'daki az sayıdaki destekçisinden biri oldu ve bu, Kremlin tarafından memnuniyetle karşılandı.
Küba’dan üst düzey bir delegasyonunun yakın zamanda Moskova'ya yaptığı bir ziyarette, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun şu sözleri devlet medyasında yer buldu:
"Küba şüphesiz Rusya'nın bölgedeki en önemli müttefiki olmuştur ve olmaya devam etmektedir."
Belki öyledir, ancak ekonomist Omar Everleny, Küba'nın adayı ekonomik batağından kurtarmak için tek bir yere güvenme hatasını tekrarlayamayacağını söylüyor.
"Önce İspanya, sonra ABD, daha sonra Sovyetler Birliği ve ardından Venezuela'da aynı şey oldu. Tek bir pazara güvenemezsiniz" diyor:
"Küba'nın kendi üretim stratejisini oluşturması gerektiğini düşünüyorum - küçük ve orta ölçekli özel işletmelerin - Küba işletmelerinin - kilit rol oynaması gereken bir strateji."
Benzin istasyonunun dışında geçen bunaltıcı bir günün sonunda, Jorge Lloro Lada'sını doldurmayı başardı.
Ancak Küba Devrimi'nin kendisi gibi, az benzinle idare etmeye çalışıyor, Rusya'nın yardımıyla ivmesini koruyabiliyor ve önümüzdeki yıllarda ciddi bir tamire ihtiyacı var.
