Yılın ilk üç ayında dolar kuru yüzde 11 artarken Ankaralı, Merkez Bankası’na rağmen parasını dolara yatırdı. Bu dönemde Türkiye’nin döviz mevduatı 4.6 milyar dolar artarken bunun yaklaşık yüzde 80’i yani 3.7 milyarı doları Başkent’ten geldi
Rahim Ak'ın Habertürk'te yer alan haberine göre, yılın ilk üç ayında kurdaki artıştan en kârlı çıkan il Ankara oldu.
Yeni yıla 2.3430 TL’den giren dolar kuru hızla tırmanıp mart sonunda yüzde 11’lik yükseliş ile 2.5968’e çıkarken en büyük desteği Ankaralılardan aldı. merkez bankası dövizi sakinleştirmeye çalışırken Ankaralılar bu dönemde en az 3.7 milyar dolar alarak bankalara mevduat olarak yatırdı. Yani bir yandan kurun yükselişine katkı yaparken bir yandan da kendileri bu yükselişten kârlı çıktı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Fintürk verilerine göre Ankara’nındöviz mevduatı tutarı yılbaşında 42.9 milyar lirayken Mart 2015 sonunda yüzde 33 artışla 57.3 milyara çıktı. Aynı dönemde dolar kuru yüzde 11 yükseldiği için Ankaralıların döviz mevduatının net yüzde 22 arttığı görülüyor. İl bazında döviz mevduatı dağılımına yer verilmediği için dolar üzerinden hesap yapıldığında Türkiye’nin toplam döviz mevdutanı dolar bazında üç ayda 4.6 milyar dolar artarken bunun 3.7 milyar dolarının yani yüzde 80’inin Ankara kaynaklı olduğu ortaya çıkıyor. Verilerin ayrıntıları artışın yüzde 83’ünün bireylerin değil şirketlerin döviz mevduat artışı olduğu bu şirketlerin ağırlıklı olarak yerli özel bankalarda DTH mevduatını artırdığı görülüyor. 14.2 milyarlık DTH artışının sadece 4 milyarı kamu bankaları kaynaklı.
Artan dolar mevduatı başkenti genel mevduat artışında da ilk 9 arasına soktu. Ankara’nın toplam mevduatı 158 milyardan 172 milyara çıkarken yüzde 9’luk önemli bir artışa imza attı.
Memur kenti
Diğer yandan başkentte krediler yüzde 8 artış ile 155 milyardan 168’e çıkarken bu rakam Ankara’nın Türkiye’nin en çok kredi artışı sağlayan illeri arasına da girmesini sağladı. Ankara kredili mevduat hesabına tenezzül etmeyen iller arasına da girdi. Böylece rakamlar piyasaların bozulduğu, işsizliğin arttığı 2015’in ilk aylarında memur kenti olarak bilinen Ankara’nın kârlı bir döneme giriş yaptığını gözler önüne serdi.
Piyasadaki çalkantı önce sanayi şehirlerini etkisi altına alıyor
2015 yılı üç ayık bankacılık verileri başta Kocaeli olmak üzere sanayi illerinin piyasadaki çalkantılardan etkilendiğini ifade ediyor. Gaziantep, Mersin, Sakarya, İstanbul ve Kayseri kredi batığı Türkiye ortamalarının üstünde seyrederken Kocaeli yüzde 9’luk mevduat düşüşünde birinci oldu. Bu ilin yanı sıra işçi kenti Zonguldak’ta da mevduat % 6 düştü.
Anadolu kredili mevduata sarıldı
Bankaların maaşa ek olarak kullandırdığı kredili mevduat hesabında yüksek tutarlı artışlar özellikle Anadolu illerinde gerçekleşti. Kredili mevduat kullanımı üç ayda 679 milyon artarak 8.2 milyara çıkarken Rize, Ağrı, Adıyaman, Van, Urfa ve Iğdır’da artış oranları yüzde 13’ün üstünde oldu.
Tüketici kredisi kullanımınndaki artış oranları da yine Doğu illeri olan Hakkâri, Adıyaman, Şırnak ve Ağrı’da yüzde 6’nın üstünde gerçekleşerek en yüksek tırmanışlar olarak kaydedildi. Kredi kartı kullamına bakıldığında ise birkaç Doğu ili hariç kartla alışverişte önemli düşüşler göze çartı. Hakkâri, Şırnak ve Rize kart harcaması en çok artan 3 il olurken Türkiye’nin kart kullanımı yüzde 1.2 oranında düştü.
Toplam kredi batığı 3 ayda yüzde 6 arttı
Fintürk rakamları Türkiye’nin takipteki alacaklarının üç ay içinde yüzde 6 gibi önemli bir oranda arttığını da ortaya koydu. Yaklaşan genel seçimlerde bazı partilerin de seçim vaadi olan batık kredilerdeki bu yüksek oranlı artış aynı zamanda dolar kurunun yükselmesi ile dalgalanma piyasaların vatandaşa etkisini gösteriyor. Türkiye genelinde kredi batığı 36.3 milyardan 38.milyara çıkarken en ilginç gelişme Amasya’da yaşandı.
Amasya’da ocak ayına kadar 75 milyon lira olan kredi batığı yüzde 219 artışla 242 milyona ulaştı. Bu artış büyük bir ihtimalle şehirde faaliyet gösteren bir firmanın kredilerini ödeyemez duruma geldiğini ortaya koyuyor.
Güneydoğu'da Siirt ve Antep dikkat çekiyor
Kredi batığı rakamları ayrıca Suriye pazarının kapanması ve aldığı büyük göç ile sıkıntı yaşayan Gaziantep, Kilis ve Mersin’in durumunu da gözler önüne seriyor. Gaziantep ve Kilis’te batık kredi tutarı yüzde 25 artarken bu illerin arkasından gelen Mersin’de artış yüzde 15 oldu. Antep Kilis’te batık tutarı 170 milyon artmış oldu. Mersin’de ise rakam 98 milyon olarak tespit edildi. Türkiye’nin lokomotifi İstanbul’da batık oranının yüzde 9 ile Türkiye ortamalarının üstünde olması endişe kaynağı oldu. Artan 2.2 milyarlık ödenmeyen kredi tutarının 1 milyarının İstanbul kaynaklı olduğu görüldü.
Erzurum’da rekor arttı
Güneydoğu’da dikkat çeken bir başka il ise Siirt. İlde alınan krediler yüzde 2 düşürken mevduat da yüzde 7 gerileyerek 721 milyona indi. Siirt yılın 3 ayında mevduatı en çok düşen 2’nci il olurken ilin takipteki taşıt kredisi oranı da yüzde 45 artarak 108 milyona çıktı. Takipteki tüketici kredileri de yüzde 19.4 ile Türkiye’de en fazla artan il Siirt oldu. Bu arada Erzurum’un kredilerinin yüzde 20 artarak 5.7 milyar liraya ulaşmasının yanı sıra şehrin tekipteki kredi tutarını yüzde 4 düşerek Türkiye’nin en iyi performans gösteren illeri arasına gimesi ilginç verilerden biri olarak dikkat çekti.
Konut kredisinde yılın ilk üç ayında ilk sırada yüzde 14’lük kredi artışıyla Ardahan olurken, onu Bingöl ve Hakkâri takip etti. İstanbul yüzde 3.5’lik artış ile ilginç bir şekilde sondan ikinci il olurken konut kredisi tutarı 44.5 milyar lira seviyesinde gerçekleşti.
