677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) mahpusların sınavlara girme hakkında engelleme getirdi.
KHK’nın 4. maddesi örgüt üyeliği veya örgütlerin faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar sebebiyle tutuklu veya hükümlü olarak ceza infaz kurumunda bulunanların sınavlara giremeyeceğini belirtiyor.
Bianet'ten Beyza Kural'ın haberine göre, Türkiye Hapishane Çalışmaları Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı ve sosyolog, Mustafa Eren, eğitim ve öğrenim hakkının yasalarda ve Anayasa’da tanımlanan, devredilemez bir hak olduğunu vurgulayarak, düzenlemenin öğrenim hakkını engellediğini belirtti.
KHK’nın ilgili maddesi şöyle:
“Terör örgütü üyeliği veya bu örgütlerin faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar sebebiyle tutuklu veya hükümlü olarak ceza infaz kurumunda bulunanlar, olağanüstü halin devamı ve kurumda barındırıldıkları süre zarfında, ülke genelinde uygulanan merkezî sınavlar ile örgün veya yaygın her türlü eğitim ve öğretim kurumları ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından ceza infaz kurumu içinde veya dışında yapılan ya da yaptırılan sınavlara giremezler.
Anayasa'nın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesinde "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz" ifadesi yer alıyor.
Uygulama nasıldı?
Eren, düzenlemeden önce mahpusların öğrenim hakkının tanındığını, üniversite aşamasındakiler ile ilgili ise üniversitenin kabulüne bağlı olduğunu anlattı:
“Eğer tutuklu ve hükümlüyseniz mevcut durumda sınavlara girme hakkı vardı. Açık hapishanedekiler derslere de gidebiliyordu.
“Üniversite aşamasındakilerin öğrenim hakkı üniversitenin kabulüne bağlıydı. Açık hapishanelerdeki mahpuslar üniversite senatolarının kabulüyle derslere girebiliyordu.
“Sınavlarla ilgili ise üniversite senatosu ‘Bu kişinin devam zorunluluğunu göz ardı ediyorum, sınav girmesini kabul ediyorum’ derse sınavlara girebiliyorlardı.
“Bize yapılan son başvurular hapishanelerin öğrencilerin üniversiteye gidebileceğini söylemesine rağmen üniversite senatolarının kabul etmemesiyle ilgili. Senatolar, ‘Öğrencinin devamı güvenlik açısından zafiyet oluşturur’ dediği öğrencilerin okula devamını istemiyorlardı.”
"Endişe verici"
Eren, KHK ile yapılan düzenlemenin öğrenim hakkını ortadan kaldırdığını belirtti.
“Hükümlü de olsa öğrenim hakkını öğrencilerin elinden almamak lazım iken düzenleme, yasalar hakkında suçları sabit görülmemiş tutukluların da bu hakkını elinden alıyor. Kendi yasalarına bakarsak bile sorunlu. Endişe verici bir durum.”
"Hayatınız dondurulacak"
Tutuklu Öğrencilerle Dayanışma Ağı'nın verilerine göre hapishanelerde 400'e yakın üniversite öğrencisi var. Bir çoğu "örgüt üyeliği" suçlamasıyla mahpus.
Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü verilerine göre 1 Nisan itibariyle Türkiye’de hapishanelerdeki 187 bin 609 mahpustan 12-20 yaş arası 11 bin 745, 21-39 yaş arası 118 bin 928. Aynı tarih itibariyle çocuk mahpus sayısı 2 bin 106.
Eren, düzenleme ile mahpusların önemli bir kısmının eğitim öğrenim hakkından mahrum kalacağına işaret ediyor.
“Düzenleme ile mahpusların mahpusluk süresince hayatı dondurulmuş olacak. Ancak hapishaneden çıktığınızda öğrenim hayatına devam etme şansı bulabileceksiniz."
