CHP Kocaeli Milletvekili Haydar Akar, sözleşme gereği 16,2 lira olması gereken Avrasya Tüneli otomobil geçiş ücretinin 21 liraya çıkarılmasının ardından 19,2 liraya indirilmesini değerlendirdi. Bir detayın gözden kaçtığını, KDV'yi düşürerek gizli zam yapıldığını ifade eden CHP'li Akar, "Avrasya Tüneli’nin geçiş ücreti 4 dolar artı KDV (4,32 Dolar) olarak açıklanmıştı. 2 Ocak 2018’deki sözleşmede de öyle geçiyor. 3,75 lira dolar kuru ile geçiş ücretinin 16 lira 20 kuruş olması gerekiyor. Buna karşın fiyat 19,2 lira olarak açıklanıyor. Arada 3 liralık bir fark var. Devlet, vatandaşı ikinci kez vergilendirmiş durumda" açıklamasında bulundu.
Önceki gün yapılan açıklamada Avrasya Tüneli’nin geçiş ücretinin otomobiller için 16 lira 60 kuruştan 21 liraya çıkarıldığı ilan edildi. Tepkiler üzerine ise bu rakam 19,2 liraya düşürüldü.
Birgün'den Semih Güven'in haberine göre Akar, hükümetin şirketlerle yaptığı anlaşmaların kamuya oluşturduğu "dev zarar sürecini" şöyle özetledi:
Tünel geçişi 16,2 lira olmalı
»Avrasya Tüneli için 25 milyon geçiş garantisi verildi. 4 dolar artı KDV’den ücretlendirildi ve 2 Ocak 2017’de ilk fiyat tespiti ABD Doları kuru üzerinden yapıldı. Kur o dönem 3,53 TL ve bu kurla birlikte 15,24 TL olması gereken tünelden geçiş ücreti vatandaşa 16,60 TL olarak yansıtıldı. Şimdi de 3 lira 75 kuruşluk dolar kuruyla geçiş ücretinin 16 lira 20 kuruş olması gerekiyor. Arada bir 3 liralık fark var.
KDV harici vergi
»Devlet şunu görmüş durumda. Diyor ki, “Bir süre daha tünelden geçen araç artar ve bu araçlardan işletmeye ödeyeceğimin üzerinde bir ücret alırsam, Hazine’nin ödeyeceği parayı da geçen araca bindiririm.” Böylece devlet vatandaşını 2 kez vergilendirmiş oluyor. Gizli bir vergi bu.
»Avrasya Tüneli 24 yıl 9 ay işletmecinin elinde kalacak. Böyle giderse 3-4 veya 5 yılda köprü maliyetini çıkaracak. Geri kalan 20 yıl da işletme firmasına kalacak.
Şirket, Osmangazi’nin parasını 3 yılda çıkaracak
»Osmangazi Köprüsü’nde geçiş ücreti 35 dolar artı KDV olarak öngörülmüştü. Yani köprünün geçiş ücreti 141 lira olmalı. Fakat devlet geçişi 71 liraya düşürdü ve aradaki farkı da işletmeciye ödüyor. Araç geçiş garantisi kapsamında köprüden hiç geçmeyen araçların ücretini de ödüyor. Böyle giderse işletmeci firma Osmangazi Köprüsü’nün maliyetini 3 yılda çıkaracak.
Yavuz Sultan Selim’in zararı gizleniyor
»Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde 135 bin araç garantisi veriliyor günlük. Orası bir felaket. Son zamanlarda artık rakamları da vermiyor bize ne Karayolları ne de Ulaştırma Bakanlığı… Artık gizler duruma geldiler.
»Sadece tünellerde köprülerde değil, aynı zamanda havalimanlarında da bu durumla karşılaşılıyor. Mesela Zafer Havalimanı... 850 bin yolcu garantisi verilmiş olmasına rağmen yıllık 85 bin kişi geçiyor ve 5 milyon avroluk geçmeyen, uçmayan yolcu için devlet para ödüyor. Yakında şehir hastaneleri devreye girdiğinde aynı durumlarla karşı karşıya kalacağız ve her biten proje devlete yeni yükler getirmeye devam edecek.
Kredilerine devlet kefil
»Projelerin işletmeci firmalar tarafından maliyetleri bu kadar erken çıkarması kabul edilemez. Normalde bir ev alırken 12-13 yıllık toplam kira geliri baz alınır ve maliyetini 13 yılda çıkaracağı düşünülür. Avrasya Tüneli’nin maliyeti 1 milyar 245 milyon dolar. 10 yılda bile maliyetini çıkarsa bunun işletme süresi 24,5 yıl. Böyle ballı bir yatırımdan bahsediyoruz. Avrasya Tüneli’nin yapım maliyeti olan 1 milyar 245 milyon doların 900 milyon doları hazine garantili kredi… İşletmeci yapıyor, devlet Hazine garantisi verip kredi buluyor, şirket 5-10 senede maliyetini çıkarıyor ve 10-15senelik kârı cebine atıyor.
Faturayı yıllarca halk ödeyecek
»Hükümet, projelerin maliyetini tartışmaktan kaçınıyor ve kendisini, ‘köprüler sonunda devlete kalacak’ diye savunuyor ama halk bu ağır faturanın ağır yükünü yıllarca çekmek zorunda kalacak.
***
"Tüneller yapılsın, ama..."
Yap-İşlet-Devret modelinin uygulanabilir bir model olduğunu, buna karşın yapılan anlaşmalarda ciddi yolsuzlukların döndüğünü savunan CHP’li Akar, şunları söyledi: Biz köprülerin, tünellerin, hastanelerin yapılmasına karşı değiliz fakat ticaretin de bir ahlakı vardır. İşi piyasa koşullarına uygun olarak yaparsınız ama yaşadığımız durum piyasa koşullarının çok çok üzerinde. Yolsuzluklar daha ihale aşamasında başlıyor. İhaleye giren firmalar ve kazanan firmalara daha sonra büyük imtiyazlar sağlanıyor. Sözleşmede ihale aşamasında devlet garantisi olmamasına rağmen, dış kredi bulma zorunluluğu olmasına rağmen ihaleyi kazanan firmalara daha sonra devlet garantisi veriliyor ve ihalelerden sonra da inşaatlarda kullanılan mallar ve araçlar için KDV istisnaları getiriliyor. Biz, devletin kanunlara aykırı bir şekilde ihaleler açmasına, bu ticaret anlayışına karşıyız.
