Hürriyet yazarı Ertuğrul Özkök, Inner Space filmini seyretmesinin ardından insan vücudundaki damarların seyrini merak ettiğini söyledi. Özkök, "Kendime rehber olarak da bu işleri iyi bilen bir doktoru aldım" diyerek Prof. Dr. Melih Us ile "insanın merkezine seyahate çıktı." Özkök'ün baklava olarak tabir edilen karın kaslarıyla ilgili olarak sorduğu soruya Us, "Karın kası için spor iyidir ama onu damar kası ile karıştırmamak lazım" yanıtını verdi.
Özkök'ün "96 bin kilometre yol ve 120 yaş sırrına ulaşmak" başlığıyla yayımlanan Us'un ifadelerine yer verdiği bugünkü (22 Ağustos 2018) köşesinin bir bölümü şöyle:
1- 1987 yılında o filmi seyrettiğimden beri yapmak istediğim bir seyahat var.
Kendi içime seyahat etmek...
Yok yok... Öyle spritüel, manevi bir yolculuktan falan söz etmiyorum.
Ama durun baştan anlatayım.
*
Spielberg-Lucas sinema devriminin ustalarından biri olan Joe Dante 1987 yılında bir film yaptı.
Adı “Inner Space”di.
Türkiye’de “İçimde Biri Var” adıyla gösterildi.
*
Küçültülen bir insan, uzay aracı gibi minik bir denizaltının içinde insan vücuduna sokuluyor ve o da damarların içinde dolaşıyordu.
*
Hayatımda insan vücudunun damarlarının içini ilk defa bu filmin kurgusuyla seyretmiştim.
İşte, geçen hafta böyle bir seyahat yapmaya karar verdim.
Kendime rehber olarak da bu işleri iyi bilen bir doktoru aldım.
Prof. Dr. Melih Us...
Şimdi onunla insanın merkezine seyahate çıkıyoruz.
2- İnsan vücudunda bir tur iki dünya turu demektir
Melih Bey, eğer ‘İçimde Biri Var’ filmi gibi, bir kapsüle girip damarlarda dolaşsak neler görürüz?
- Aslında bunu yapmak için kapsüle girmek gerekmiyor. Bugün çeşitli teknolojilerle biz zaten her gün binlerce hastanın içinde bu yolculuğu yapıyoruz.
O zaman kapsülün içine girip yolculuğumuza başlayalım.
- Sizin dediğiniz gibi, bir kapsülün içine girip dolaşırsak aynı zamanda insana ait arkeolojik bir kazı yapmış oluruz. Ama bu Efes antik şehri gibi tek bir yerleşim birimi değil. 96 bin kilometrelik bir İpek Yolu burası. Üzerinde birçok arkeolojik kazı yeri, antik şehir var.
96 bin kilometre mi dediniz? Yani iki defa dünya turu yapıyorsunuz.
- Evet insan vücudundaki atardamar ve toplardamarların uzunluğu 96 bin kilometre. Siz sadece kolunuzda kan alınan damarları, kalbin etrafındaki damarları ve aortu düşünüyorsunuz. Oysa bu anacaddelerin yanında binlerce ara sokak, küçük meydanlar var. Kılcal damar dediğimiz patikalar bunlar. Vücudun her yerini sarmış vaziyette.
3- İnsan damarındaki kovboy kasabasının dekor arkası
Peki bu İpek Yolu nasıl bir şey?
- Siz kapsülün içinde seyahat ederken gerçekten bir İpek Yolu görüyorsunuz. Çünkü damarda kanın dolaştığı sokakların yapısı ipek bir kumaşı andırır. Üzerinde hafif bir esinti ile dalgalanan küçücük tüy gibi şeyler vardır. Ama bu sokağın sadece dıştan görünümüdür. Hani kovboy filmlerinde gördüğümüz kasabanın ön tarafı. Bir de o dekorun arka tarafı var. Asıl olaylar orada meydana geliyor. Orada her mahallenin, her bölgenin ayrı hikâyesi var. Kimi bazı bölgelerde mutlu bir şekilde yaşıyor, kiminin ise bazı mahallelerde başı fena halde dertte.
Öyleyse o kapılardan birinden girelim, ne göreceğiz orada?
- Şunu göreceğiz: Damar dediğiniz şey aslında 3 katlı bir borudur. Bunun en dışında bir kılıf var. Bunun görevi damarı tutmak. Yani yolun kaymasını önlemek.
Ama trafik kazaları hep yolun üstünde oluyor. Kılıf o kadar önemli mi?
- Hem de çok önemli. Gözünüz yolda olduğu için hep karşıdan gelen arabaya bakıyorsunuz. Ama bakın geçenlerde İtalya’da köprü çöktü, kaç kişi öldü. Bu kılıf da çok önemli. Orada da zamanla genişlemeler olduğu zaman yol güvenliği tehlikeye giriyor. Diyelim ki oranın kalınlığı iki santimetre, eğer bu iki katına çıkarsa tehlike var demektir. İki buçuk katına çıkarsa işte o zaman çok önemli tehlikeler ortaya çıkar.
Ne olur mesela?
- Halk arasında “anevrizma” denen şey olur. Damar yarılır. Beyinde olursa felce yol açar. Karın bölgesinde olursa ölümle sonuçlanacak kazalara yol açar.
4- Karındaki 6 baklava ile damar kası aynı şey değil
Peki yolun altında orta tabakaya girersek ne görürüz?
- Orada kas görürüz. Kas deyince sizin aklınıza kol kasları veya hemen baklava dediğimiz karın kasları gelir. Biz damar hastalıkları uzmanları için ise damarın orta bölümündeki kaslar önemlidir. İşte o kaslar kendiliğinden vücut yapmaya kalkarsa iyi olmaz. Karın kası için spor iyidir ama onu damar kası ile karıştırmamak lazım.
Neler olur?
- Bu kasların esnek olması lazım. Çünkü görevleri duruma göre damarları daraltıp açmaktır. Mesela çok soğukta daralır. Çok sıcakta genişler. Bir kaza anında vücudun üst kısmında kanama varsa bacaklardaki damarlar kasılır ve insanın kanamadan ölmemesi için tedbirini alır. İşte bu kaslar sertleşir, esnekliğini kaybederse gerektiği zaman bu tedbirleri alamaz hale gelir.
