T24 Dış Haberler
Dünya genelinde çok sayıda ülkede kahveden kömüre, çeşitli ürünlerin kıtlığı yaşanıyor. Yaşanan kıtlıklarda Covid-19 pandemisi kaynaklı dağıtım zinciri sorunu en önemli gerekçe olarak gösterilse de her ülkede kıtlık yaşanan durum için farklı nedenler de bulunuyor.
BBC, kahveden kömüre, ilaçtan doğalgaza; ülkeleri ve eksikliği yaşanan ürünleri derledi:
Çin: Kömür ve kağıt
Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü’nden Dr. Michel Meidan, Çin’de tüketicileri ve işletmeleri etkileyen “büyük bir fırtına” yaşandığını söylüyor. Meidan, Çin’de kağıttan gıdaya, tekstilden oyuncağa çok sayıda ürünün etkilendiğini belirtiyor.
Çin’de kıtlık yaşanan ürünlerin en büyük sebebinin elektrik krizi olduğu belirtiliyor. Ülkede son haftalarda 20’den fazla bölgede enerji kesintileri meydana geldi.
Çin’de elektriğin yarıdan fazlası dünya geneli fiyat artışı yaşanan kömürden sağlanıyor. Bu fiyat artışı katı tavan fiyat uygulaması nedeniyle tüketiciye yansıtılamadığı için enerji şirketleri üretimi azaltmak zorunda kaldı.
Dr. Meidan, ülkede kömür üretimini madenlerdeki güvenlik kontrolleri ve daha sıkı çevre kuralları nedeniyle de etkilendiğini belirtti.
ABD: Oyuncak ve tuvalet kağıdı
ABD’de bir Beyaz Saray yetkilisi, vatandaşların Noel’de alamayacağı çeşitli ürünler olabileceğine ilişkin bir uyarıda bulunmuştu. ABD’de limanlarda yaşanan tıkanıklığın oyuncak, tuvalet kağıdı, şişe su, tekstil ve hayvan gıdası gibi ürünlerde sıkıntıya neden olabileceği belirtiliyor.
Eylül ayında bir gün, Los Angeles limanında 73 gemilik bir konteyner gemi sırası oluşmuştu. Limanlar, baskının azaltılması için şimdi 7/24 çalışma sistemine geçti.
Hindistan: Araba ve bilgisayar çipi
Hindistan, dünya genelinde yaşanan bilgisayar çipi kıtlığından etkilenen ülkelerden biri. Ülkenin en büyük araç üreticisi Maruti Suzuki, üretimi çip sorunu nedeniyle azaltmak zorunda kaldı.
Bilgisayar çipine küresel artış pandemiden önce de 5G teknolojisiyle artışa geçmişti ancak pandemiyle birlikte evden çalışmaya geçiş, bilgisayar ve telefonlara ihtiyacı artırarak çip talebini yükseltti.
Çip krizi, Hindistan’a ulaşan ürünlerde soruna neden olarak enerji dağıtımındaki sorunlarla birlikte büyüdü. Ülkede kömür stokları ciddi anlamda düştü.
Brezilya: Kahve ve su
Brezilya bu yıl son zamanların en kurak dönemlerinden birini geçirdi. Bu kuraklığın beklentilerin altında kalan kahve üretimine neden olabileceği belirtiliyor.
Ülkedeki kahve üreticileri, kuraklığın yanı sıra yüksek taşıma ücretleri ve konteyner eksikliği gibi sorunlarla da karşılaştı. Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’da yaşanan sorunun dünya geneli kahve fiyatlarını artırabileceği belirtiliyor.
Nijerya: Pişirme gazı
Nijerya, genellikle yemek pişirmek için kullanılan “Sıvılaştırılmış doğalgaz” kıtlığıyla karşı karşıya. Afrika’nın en büyük doğalgaz rezervlerine sahip Nijarya’da sıvılaştırılmış doğalgaz fiyatları nisan ve temmuz arasında neredeyse yüzde 60 arttı.
Çok sayıda Nijeryalı, yemek pişirmek için gereken doğalgazı alamaz hâle geldi. Fiyat artışındaki nedenlerden birinin küresel tedarik soruları olduğu belirtildi.
Lübnan: Su ve ilaç
Lübnan’da su, ilaç ve petrol kıtlığına ilişkin endişeler sürüyor. Son 18 aydır derin bir ekonomik krizin etkisindeki Lübnan’da nüfusun dörtte üç yoksulluk sınırına geldi. Pandemi öncesi de sorunlar yaşanan Lübnan ekonomisi, Covid sonrası daha kötü bir durumda.
Yakıt kıtlığı ülkede düzenli aşanan elektrik kesintilerine neden oldu.
Birleşmiş Milletler Lübnan İnsani Yardım Koordinatörü Najat Rochdi, ağustos ayında ülkedeki yakıt krizinin ülkedeki milyonlarca insanın ilaç ve suya erişimini etkileyeceğini söylemişti.
