Kabin yasağında ABD'li havacılık şirketlerini koruma şüphesi; sebebi küresel rekabet mi?

ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin Türkiye dahil 8 Müslüman ülkeye yönelik aldığı 'kabinde elektronik cihaz' yasağına ilişkin kararın Türk turizmini ve havacılık sektörünü etkileyeceği belirtildi. Bir yıl içinde uçak saatini beklerken İstanbul'u gezen 615 bin transit yolcuyu engelleyebileceği belirtildi. Transit yolcuların bir kısmı da özel tur programlarına katılıyor. THY'nin düzenlediği TourIstanbul’a yılda 17 bin kişi katılıyor. Öte yandan ABD’li havacılık şirketlerinin, 8 ülkeye getirilen kabin içinde cep telefonundan büyük elektronik cihaz bulundurma yasağı ile kaybettikleri business class yolcularını geri kazanmayı planladığı iddia edildi. Bu kesim iş gezilerinde yılda toplam 1.6 trilyon dolar harcıyor. Washington Post’un haberinde, "Yasak güvenlikle ilgili olmayabilir. Bu düzenlemeyle hedef alınan 3 havayolu şirketi Emirates, Etihad ve Katar havayolları, Amerikalı rakipleri tarafından, büyük devlet desteği aldıkları için uzun zamandır suçlanıyordu" diye yazdı.

Yasak kararı Türk turizmine darbe vurabilir

Elektronik eşya yasağı özellikle İstanbul turizmini olumsuz etkileyecek. Karar, uçak saatini beklerken kenti gezen 615 bin transit yolcuyu engelleyebilir

Turizm sektöründe yaşanan düşüşe bir darbe de kabin içi elektronik eşya yasağı kararından geldi. Türk Hava Yolları transit yolcuların İstanbul’u gezmesi adına özel bilet kampanyaları düzenlerken kabin içi yasak kararı THY dışında İstanbul turizmini de olumsuz etkileyebilir.

Habertürk gazetesinden Gökhan Artan'ın haberine göre, 2016 yılında toplam 62.7 milyon yolcunun 21 milyonu transit yolcudan oluşurken yasak kararı İstanbul’u gezen transit yolcu sayısını da vuracak. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre geçtiğimiz yıl Türkiye’yi günübirlik ziyaret edenlerin sayısı 615 bin olurken birçok transit yolcu İstanbul’u gezerek gidecekleri yere uçuyorlar. Türkiye’ye geçtiğimiz yıl gelen yabancıların yüzde 36'sı olan 9 milyon 217 bin kişi İstanbul’dan Türkiye’ye giriş yaptı. Transit yolcuların birçoğu aktarma uçağının saatini uzun tutarak İstanbul’u gezmeyi tercih ediyor.

17 bin yolcu da tura katılıyor

Transit yolcuların bir kısmı da özel tur programlarına katılıyor. THY transit yolcuların İstanbul’u gezmesi için özel bilet kampanyaları ve miniport gibi bagajsız gezme düzenlemeleri dışında İngilizce rehber eşliğinde ücretsiz şehir turu “TourIstanbul” da düzenliyor. TourIstanbul’a yılda 17 bin kişi katılıyordu.

TYD Başkanı Murat Ersoy: Yasaklama tamamen algı yönetimidir

Atlasglobal Havayolları ve Turizm Yatırımcıları Derneği (TYD) Başkanı Murat Ersoy, “Laptopların kontrolü kolayca yapılabiliyor. Yasak güvensiz bir ülke algısı oluşturulması anlamına geliyor” dedi.

Pegasus CEO'su Mehmet Nane: İsrail yasağı da geliyor, 90 gün sonra bitecektir

Pegasus Havayolları CEO’su Mehmet Nane, yasağı yorumlarken “Bu akşam İsrail yasağı da geliyor. Politika falan bir yana kişisel özgürlüklere getirilmiş bir kısıtlama. 90 gün sonunda biteceğini düşünüyorum” dedi.

"Kişisel değil sadece iş meselesi"

ABD’li havacılık şirketlerinin, 8 ülkeye getirilen kabin içinde cep telefonundan büyük elektronik cihaz bulundurma yasağı ile kaybettikleri business class yolcularını geri kazanmayı planladığı iddia edildi. Küresel hava yolcusu pazarının yüzde 12’sini oluşturan bu kesim iş gezilerinde yılda toplam 1.6 trilyon Dolar harcıyor.

Habertürk gazetesinden Mahmut Sancak'ın haberine göre, ABD ve AB’den bazı çevreler kararın güvenlik nedeniyle alındığını ve geçici olduğunun altını çizse de özellikle havacılık sektörü getirilen yasağın güvenlik konusunda herhangi bir avantaj sağlamayacağını savunuyor. Yetkililer bomba düzeneği ile donatılmış bir cihazın dünyanın her havaalanında uçağa sokulma riskinin bulunduğuna işaret ederek söz konusu cihazların kabin yerine bagaja yönlendirilmesinin de güvenlik açısından bir kazanç sağlamayacağına işaret ediyor.

736 milyar dolarlık sektör

Bu aşamada akıllara gelen asıl soru ise alınan kararla ABD’li havayolu şirketlerinin aralarında Türk Hava Yolları’nın (THY) da bulunduğu Katar, Emirates ve Ethiad Havayolları gibi diğer şirketlere karşı korunup korunmadığı oluyor. Kıyasıya rekabetin yaşandığı küresel sivil havayolu taşımacılığı sektörü dünyanın en dinamik alanlarının başında geliyor. Bu yıl dünya çapında 4 milyar insanı taşıyacak sektörün cirosunun da 736 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Aralarında THY’nin de bulunduğu Katar, Emirates ve Ethiad Havayolları gibi şirketlerin son 20 yılda büyük bir gelişme göstermeleri ise başta ABD’li havayolu şirketleri olmak üzere AB’li havacılık şirketlerinin de sektörel pastadaki paylarını düşürdü. Söz konusu şirketlerin son yıllarda ABD pazarına girmesinin ABD’li şirketler açısından bardağı taşıran son damla olduğu iddiası gündemde.

Kavganın merkezinde ise sivil havacılık sektörünün en kazanç sağlayan dilimi olan business class yolcuları bulunuyor. Bu yolcular uçuş harcamaları, otel, eğlence ve alışveriş dahil dünya çapında iş yolculukları esnasında her yıl toplam 1.6 trilyon dolar harcama yapıyor. Havayolu ile dünya çapında uçuş yapan yolcuların yüzde 12’sini oluşturan bu kesim havayolu şirketlerinin cirolarının da yüzde 40’ına yaklaşan kesimini karşılıyor. Bu pay bazı havayolu şirketlerinde yüzde 75’e kadar çıkabiliyor.

Aralarında THY’nin de yer aldığı Katar, Emirates ve Ethiad gibi havayolları ise son yıllarda iş amaçlı yolculuk yapan bu müşteri sınıfına ayrıcalıklar tanıyan hizmet ve servisler sundu. ABD’li şirketler bu servislerle rekabet edemeyince business class yolcuları THY’nin de aralarında bulunduğu az sayıda şirkete yöneldi. ABD’nin yanı sıra İngiltere ve İsrail’in de uygulamaya almayı planladığı yeni sınırlamalarla özellikle bu yolcuların yeniden ABD ve AB’li havayolu şirketlerine kaydırılmalarının planlandığı belirtiliyor.

1- Yasaklar hemen yürürlüğe girdi

ABD güvenlik gerekçesiyle 8 ülkeden ABD’ye uçuşlarda kabin içinde cep telefonundan büyük elektronik cihaz taşınmasına yasak getirdi.

2- Uygulamanın faydası yok

Uzmanlar yasak gereği kabin içerisinde bulunan elektronik cihazların ileri sürüldüğü gibi bagaja gönderilmesiyle güvenliğin artmayacağını belirtiyor.

3- Business için kapışıyorlar

Yasaklamaların temelinde başta THY olmak üzere Ortadoğu merkezli havacılık şirketlerinin business class yolcularını kendilerine çekmeleri bulunuyor.

4- Ülke GSYH'si gibi harcama

Sivil havacılık sektörünün en çok gelir getiren kesimi olan bu yolcular iş gezilerinde uçak bileti dahil her yıl dünyada 1.6 trilyon dolar harcama yapıyor.

5- Kaçan yolcu geri gelecek

Yasaklamayla dizüstü bilgisayarlarını kabine alamayacak olan business class yolcularının yasaklamaya dahil olmayan ABD’li havayollarına kaymaları bekleniyor.

ABD medyası: Trump'ın getirdiği yasağın amacı ticari misilleme

Washington Post ve Financial Times gazeteleri, ABD’nin getirdiği yasağın mali kaygılardan kaynaklanıyor olabileceğini yazdı. Washington Post’un haberinde, "Yasak güvenlikle ilgili olmayabilir. Bu düzenlemeyle hedef alınan 3 havayolu şirketi Emirates, Etihad ve Katar havayolları, Amerikalı rakipleri tarafından, büyük devlet desteği aldıkları için uzun zamandır suçlanıyordu. Bu havayolu firmaları, epeydir Trump’ın misilleme yapmasından endişe duyuyordu. Bu, o adım olabilir. Hedef alınan tüm havayolu şirketleri, özellikle business ve first class satışlarda büyük kayıp yaşayacak” denildi. Financial Times Gazetesi de yasağı şüpheli bulan Dimitri Sevastopulo ve Robert Wright’ın görüşlerine yer verdi. İki isim de kabin için yasaklanan elektronik cihazların neden bagaj için kaygı unsuru olmadığına dair bir açıklama yapılamadığına dikkat çekti.

1.5 milyon işsiz korkusu sardı

ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin önde gelen havacılık şirketlerinin CEO’ları ile 9 Şubat’ta bir araya gelerek kendilerine özellikle vergi alanında destek sözü verdi.

Yetkililer yabancı havayollarının ABD’de giderek artan pazar paylarının ülkede 1.5 milyon istihdamı tehlikeye attığı uyarısında bulundu.

Borsayı negatif etkiledi, TAV ve THY hissesi irtifa kaybetti

İngiltere ve ABD’den gelen yasak dün de havacılık hisselerini çarptı. Borsa 0.88 kayıpla negatif rüzgârdan etkilenirken THY hisseleri yüzde 4.2 kayıpla 5.50 liraya indi. Pegasus hisseleri yüzde 2.2 düşüşle 14.44 liraya gerilerken gelirlerinin büyük bölümünü İstanbul’dan elde eden TAV Havalimanları da yüzde 3.1 kayıpla 14.26 liraya indi. 104 milyon yolcuyu ağırlayan TAV’da 41 milyon yolcu İstanbul çıkışlı dış hat yolcusu. 1 milyar Euro’luk cironun da yarısı buradan geliyor. TAV’ın büyümek istediği coğrafya ise tam da yasak getirilen havalimanları ile örtüşüyor.

Havayollarının pazar payı (%)

American Airlines - % 4.5 
Delta Airlines - % 4.2
United Airline - % 4.2
Emirates - % 4.2
China Southern - % 2.9
Southwest - % 2.7
Air China - % 2.4
Lufthansa - % 2.3
China Eastern - % 2.2
British Airways - % 2.1
Qatar Airways - % 2.0
Turkish Airlines - % 2.0
Cathay Pacific - % 2.0
Air France - % 1.9
Qantas - % 1.7

10 yılda havada 4 kat büyüme

Türk Hava Yolları da Emirates gibi 2003-2013 yılları arasında uçuş kilometresi olarak 4 kat büyüdü.