Kriz Japon ekonomisini olumsuz etkilemeye devam ediyor. Japonya’da durgunluk derinleşiyor. Ülkede sanayi üretimi Kasım’da yüzde 8.1’lik düşüş gösterdi. Ekonominin deflasyona girmesinden korkuluyor.
Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Japonya’da sanayi üretimi Kasım’da rekor seviyede düşerken, çekirdek tüketici fiyatları enflasyonu da beklentilerin üzerinde düştü. Yükselen işsizlikle beraber veriler, Japonya’da ekonominin gelecek yılın bir bölümünde deflasyona yaklaştığını gösteriyor.
Otomotiv şirketleri ve diğer şirketlerin azalan küresel talep nedeniyle üretimlerini kısması yüzünden sanayi üretimi geçen ay ekim ayına göre yüzde 8,1 düştü.
Geçen ay yüzde 6,6 gerilemesi beklenen sanayi üretimindeki yüzde 8,1'lik azalma, kayıtların tutulmaya başladığı 1953 yılından bu yana en büyük aylık gerilemeye tekabül ediyor. Bu denli yüksek bir düşüşe rağmen, Ekonomi Bakanlığı sanayi üretiminin Aralık’ta yüzde 8, Ocak’ta ise yüzde 2.1 düşeceğini tahmin ediyor. Piyasa uzmanları da aralık ayında sanayi üretiminin yüzde 8 düşmesini bekliyor.
Olumsuz görünüm, faizleri yüzde 0.1’e çeken Japonya Merkez Bankası’nı (BOJ) faizde hareket alanının daralması nedeniyle, alışılmadık tedbirler almak zorunda bırakabilir.
Gelişmiş ülkelerin çoğunun resesyona girmesi ve gelişmekte olan ülkelerde büyümenin yavaşlaması nedeniyle, pek çok ekonomist Japonya’nın ihracata dayalı ekonomisinin içinde bulunduğumuz ve bir sonraki çeyrekte şu ana kadar görülen en hızlı daralmayı yaşayabileceğini düşünüyor.
Aralarında Toyota ve Sony gibi uluslararası şirketlerin de bulunduğu birçok Japon firması küresel ekonomik kriz nedeniyle üretimini ve istihdamını azaltacağını açıklamıştı. Yenin ABD Doları ve avro karşısında değer kazanması, ihracat yönlü ekonomiye sahip Japonya'nın denizaşırı kazançlarını azalttı.
Kasım ayında otomotiv üretimi yüzde 15 ve bir yıl önceye göre yüzde 25, elektronik eşya üretimi yüzde 12 ve bir yıl önceye göre yüzde 25 geriledi.
İşsiz Japon sayısı 2.56 milyon oldu
Yıllık çekirdek tüketici fiyatları enflasyonu ise Ekim ayındaki yüzde 1.9 artış seviyesinden Kasım ayında yüzde 1 artış seviyesine geriledi.
Sağlık, İstihdam ve Refah Bakanlığı da ekim ayında yüzde 3,7 olan işsizlik oranının, geçen ay yüzde 3,9'a yükseldiğini açıkladı.
Açıklamada, kasım ayı itibariyle işsiz insan sayısının 2,56 milyon olduğu, bu sayının geçen yıla göre 100 bin arttığı ifade edildi.
Perakende satışların yüzde 0,9 gerilediği kasım ayında, hanehalkı harcamasının yüzde 0,5 düştüğü belirtildi.
Ekim ayında yüzde 1,9 yükselen tüketici fiyatları ise geçen ay yüzde 1 arttı.
Japon ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 1,8 daraldı.
Japonya Ekonomi Bakanı Kaoru Yosano, ekonomide koşullar daha da kötüleşirse hükümetin ek harcama önlemleri konusunda esnek davranacağını söyledi.
Yosano, "Japonya ve dünyanın diğer bölümlerinin daha kötü ekonomik koşullarla karşı karşıya kalabileceği ihtimalini göz ardı edemeyiz" dedi.
‘Üretim Niagara Şelalesi gibi düşüyor’
Ekonomistler, Japon ekonomisine ilişkin görünüm kısa vadede iyi olmasa bile, dünyanın birçok yerinde hükümetler ekonomiyi teşvik planlarını uygulamaya koyacakları için gelecek yılın ortasında talep ve üretimde biraz toparlanma bekliyorlar.
Merrill Lynch'den ekonomist Takuji Okubo, "Henüz tünelin sonunda ışık göremiyoruz, ancak birkaç ay içinde görmeye başlayabiliriz" dedi.
Tokai Tokyo Securities'in baş ekonomisti Mitsuri Saito ise "Üretim Niagara Şelalesi gibi düşüyor. Şimdi olanlar Toyota ve Sony'ın tahminlerinin ötesinde" diye konuştu.
ABD'de geçen yıl tutsat (mortgage) piyasasında başlayan kriz daha sonra bütün dünyaya yayılarak, Wall Street'in birkaç büyük firmasının çökmesine, yüz binlerce kişinin işini kaybetmesine ve trilyonlarca dolarlık teşvik ve kurtarma paketlerine yol açtı.
