Yeni yılda işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar mahkemeye taşınmadan zorunlu arabuluculukla bir saatte çözüme kavuşturulabilecek. Arabuluculuk yöntemiyle işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda işçinin çocuğunun veya bir yakınının işe alınması, işçiye ev alınması gibi ilk kez öngörülen farklı yöntemlerle anlaşma sağlanabilecek.
Hürriyet'te yer alan habere göre; Adalet Bakanlığı’nca hazırlanan ve milyonlarca çalışanı ilgilendiren İş Mahkemeleri Kanunu Tasarı Taslağı’nda sona gelindi. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’nun katıldığı Üçlü Danışma Kurulu toplantısında taslak tartışıldı. Öneriler doğrultusunda taslağa son şeklini Adalet Bakanlığı verecek.
Taslağa göre kanundan, bireysel ve toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçi ve işveren alacak ve tazminatları ile işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu olacak. Tarafların ilk 2 saatlik arabulucu huzurunda görüşme ücreti Hazine tarafından, iki saati aşan kısmın ücreti ise taraflar tarafından eşit şekilde karşılanacak. Ancak bu şartların sağlanamaması ve tarafların uzlaşamaması durumunda taraflar İş Mahkemesinde dava açabilecek. Arabulucudan önce doğrudan mahkemeye gidilemeyecek.
Çocuğunu işe alma
Zorunlu arabuluculuk uygulaması ile birlikte iş uyuşmazlıklarının, kısa süre içinde ve daha az masrafla çözümlenmesine imkan sağlanacak. Arabuluculuk müzakerelerinin gizli yapılacak olması nedeniyle iki tarafın sırları korunacak. Arabuluculuk yöntemiyle işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklarda işçinin, çocuğunun veya bir yakınının işe alınması, işçiye ev alınması gibi değişik yöntemlerle anlaşmalar sağlanabilecek.
İki yıl sürüyor
Adalet Bakanlığı verilerine göre iş davalarının görülme süresi ortalama 14 ay, Yargıtay’a gönderilen dosyalar için ise bu süre, işe iade davalarında 5 ay, işçi alacaklarına ilişkin davalarda 2 yıl, hizmet tespiti davalarında 6 ay, rücu davalarında ise 1 yıl olduğu tespit edildi. Yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda İş Mahkemelerinin iş yükünde büyük bir azalma olacak. Bakanlık verilerine göre, 2014 yılında 424 bin 890, 2015 yılında ise 455 bin 984 dosya iş mahkemelerinde görüldü. Hukuk mahkemelerinin toplam iş yükünün yüzde 18’i, iş uyuşmazlıklarından oluşuyor. Yargıtay’da sadece bu işe bakan 5 daire, toplam hukuk davalarının yüzde 31’ini inceliyor.
Arabulucu huzurunda 1 saatte çözüm
Yeni düzenleme ile işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar mahkemeye taşınmadan 1 günde ilk 1 saat içinde davaya gerek kalmadan ücretsiz çözüme kavuşturulabilecek. Örneğin işçi alacaklarına ilişkin 2 yıl süren iş davaları, yasa yürürlüğe girince mahkemeden önce zorunlu olarak arabulucuya gidecek. İşçi ve işveren tarafı, ücreti Hazine tarafından ödenecek arabulucu huzurunda görüşmede uzlaşma arayacak. Bu uzlaşma sağlanırsa tazminat alacağı konusu bir saatte çözülebilecek. Ancak bu şartların sağlanamaması ve tarafların uzlaşamaması durumunda taraflar İş Mahkemesine gidip dava açabilecek.
İtirazlar da var
Diğer yandan işçinin mahkemeden önce arabulucu aracılığıyla anlaşmak için işveren ile görüşmesinin işçi aleyhine olacağı ifade ediliyor. Mahkeme süreci uzayacağı gerekçesiyle işçinin haklarının zarar göreceği, örneğin alacağı tazminatın anlaşma yoluna giderek düşebileceği iddia ediliyor.
Yüzde 97 başarı
Adalet Bakanlığı tarafından alternatif çözüm yolu olarak getirilen ‘Arabuluculuk’ 3 yıldır uygulamada bulunuyor. İş mahkemeleri dışında kullanılan arabuluculuk yöntemine yaklaşık 3 yılda başvurulan 5 bin 289 dosyanın 5 bin 46’sında anlaşma sağlandı. Arabuluculara gelen başvuruların 4 bin 222’sini (yüzde 80) işçi-işveren uyuşmazlıkları oluşturuyor. İş uyuşmazlıklarındaki arabuluculuğa giden dosyaların yüzde 97’sinde taraflar uzlaşarak mahkemeye gitmeden çözüm buluyor.
