T24 - Erzincan Başsavcısı Cihaner'in tutuklanmasının ardından başlayan yargı kriziyle tekrar gündeme gelen Anayasa değişikliği paketinin ayrıntıları ortaya çıkmaya başladı. Öncelikli olarak pakette, yargı reformu yapmayı amaçlıyor. Peki etrafında büyük fırtına kopan değişiklik paketinde başka neler var?
Zeynep Gürcanlı'nın Hğrriyet gazetesinde "İşte AKP'nin Anayasa Değişiklik taslağı" başlığıyla (23 Şubat 2010) yayımlanan yazısı şöyle:
AK Parti'nin hukukçu kurmayları, Anayasa değişikliği paketini hazırladı. Paket, Ak Parti'nin daha önce oluşturduğu 5 mini Anayasa değişikliği paketlerinin içinden seçilerek hazırlandı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanacak Ak Parti Merkez Karar ve Yürütme Kurulu'nda ele alınacak ve burada son haline getirilecek.
MKYK'da son şekli verilecek paket konusunda, muhalefet partilerine de çağrı yapılacak. Ancak Ak Parti kurmayları, muhalefetin desteğine "neredeyse imkansız" gözüyle bakıyorlar.
Ak Parti kaynaklarından edinilen bilgiye göre MKYK'ya sunulacak taslak pakette şu unsurlar yer alıyor;
* HSYK'DA DEĞİŞİKLİK- Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısı değiştirilecek. Bu çerçevede, HSKY'nın ayrı bütçesi, binası ve sekreteryası olacak. Teftiş Kurulu da HSYK'ya bağlanacak. Ayrıca HSYK üyeliğine geliş yönteminde ve HSYK üye sayısında da değişiklik planlanıyor. Bu çerçevede, HSYK üyelerinin bir kısmı yine yüksek yargı organları tarafından doğrudan seçilecek. Diğer bölümünü ise TBMM ve Cumhurbaşkanı seçecek. Ayrıca ilk derece yargının da HSYK'ya doğrudan üye seçmesinin önü açılacak. Ancak Ak Parti, Adalet Bakanı ve Müsteşarı'nın HSYK üyeliklerinin devamından yana. Mevcut sistemde HSYK üyelerini Yargıtay ve Danıştay aday gösteriyor, bu adaylar arasından seçimi ise Cumhurbaşkanı yapıyor. Değişiklik çerçevesinde ayrıca HSYK kararlarına yargı yolunun açılması da planlanıyor.
* ANAYASA MAHKEMESİ'NİN YAPISINDA DEĞİŞİKLİK- Anayasa Mahkemesi'nin yapısı değiştiriliyor, üye sayısı arttırılıyor. Mahkeme, iki bölümlü hale getiriliyor. Üyelerin bir bölümünün TBMM tarafından seçilmesi hükmü getiriliyor. En önemli düzenleme ise, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına Anayasa Mahkemesi'ne kişisel başvuru hakkı tanınması. Mevcut sistemde ise Anayasa Mahkemesi`ne sadece ana muhalefet partisi, 110 milletvekili ya da mahkemeler bir konuyu götürebiliyor.
" PARTİ KAPATMA ZORLAŞTIRILIYOR- siyasi partilerin kapatılması konusunda AB'nin Venedik kriterleri esas alınacak. Bu çerçevede, "Siyasi partilerin uyacakları esaslar" başlıklı Anayasa'nın 69. maddesinde değişikliğe gidilecek. Bu çerçevede şiddete ve teröre karışmadığı sürece hiçbir parti kapatılmayacak.
" KAMU DENETÇİLİĞİ SİSTEMİ KURULUYOR - Ombudsmanlık olarak bilinen Kamu Denetçiliği sistemi, bu değişiklik paketiyle ilk kez Anayasa'ya girecek. Kamu denetçileri, gerçek ve tüzel kişilerin kamu yetkisini kullanmasından doğan şikayet ve taleplerini inceleyecekler. Kamu denetçileri, yaptıkları incelemeleri yıllık raporlar halinde TBMM'Ye sunacaklar.
" KÜÇÜK PARTİLERE DE MECLİS YOLU AÇILACAK- Kamuoyunda "Türkiye milletvekilliği" denen sistem getiriliyor. Ancak Anayasa'ya göre tüm vekiller kendi illeri dışında tüm Türkiye'yi temsil ettiklerinden, bu sisteme "Türkiye milletvekilliği" denmeyecek. Yapılacak değişiklikle, partiler aldıkları oy yüzdesine göre TBMM'ye milletvekili çıkarabilecekler. Bu çerçevede, 50 ya da 100 milletvekilinin, partilerin aldıkları oy oranı uyarınca TBMM'ye seçilmesi hükmü getirilecek. Böylece yüzde 1 ya da 2 oy alan partiler bile Meclis`te temsil edilebilecek. Seçimlerdeki mevcut yüzde 10 barajı da kaldırılmasa da, esnetilmiş olacak.
" ASKERLERE SİVİL YARGI ANAYASA'YA GİRECEK- Değişiklik paketinde Anayasa Mahkemesi'nde iptal edilen, askerlere sivil yargı yolunu açan madde hükmünün de yer alması planlanıyor. Böylece askere sivil yargı konusu, doğrudan Anayasa'ya dahil edilmiş olacak.
Pakette AB rötuşu verecek unsurlar
Ak Parti'nin hukukçu kurmayları ayrıca, mini Anayasa değişikliği paketinin sadece yüksek yargıyla sınırlı olduğu eleştirilerini engellemek için, pakete AB'nin de üzerinde durduğu birkaç reformu da eklemeyi planlıyor. Bu unsurlarda yapılacak değişiklikler de hazırlandı. Ancak pakete dahil edilip edilmeyecekleri Ak Parti MKYK toplantısında ele alınacak. Bu unsurlar şöyle;
" KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI- Anayasa değişiklik paketinin AB reform sürecine de uyarlanması için ayrıca, Anayasa AB'nin talep ettiği bir unsur ilk kez sokulacak. Bu unsur, "kişisel verilerin korunması" konusundaki madde olacak. Bu çerçevede, "Herkes kendisiyle ilgili kişisel bilgilerin korunması hakkına sahip olabilecek. Ancak kişinin rızası, kanunun öngördüğü meşru bir sebebe dayalı olarak kullanılabilecek. Kendisi hakkında toplanmış olan ya da kayıtlarda yer alan bilgilere erişme bunlarda düzeltme yaptırma, bu bilgilerin amaçları doğrultusunda kullanıp kullanılmadığını öğrenme hakkına sahip olabilecek" ifadelerinin Anayasa'ya girmesi bekleniyor.
" POZİTİF AYIRIMCILIK - Yapılacak değişiklikle kadınlara yönelik pozitif ayrımcılığın önü açılıyor. Anayasa'nın "kanun önünde eşitlik" başlıklı 10. maddesinde yer alan "Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir" fıkrasına, "Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılamaz" ifadesinin eklenmesi planlanıyor. Maddeye ayrıca, yaşlılar, çocuklar ve özürlülerle ilgili pozitif ayrımcılık yapılabileceğine ilişkin fıkra eklenecek.
" İNSAN ONURU VE ÇOCUK HAKLARI- Yine AB süreci reformları sürecinde Anayasa'nın temel hak ve hürriyetlerin niteliği başlıklı 12. maddesine "insan onuruna dokunulamaz" tümcesinin eklenmesi planlanıyor. Böylece, gözaltı ve sorguda onur zedeleyici davranışların karşılığı anayasal suç haline getirilecek. Çocuk Hakları ile ilgili hükümler de ilk kez Anayasa'ya girecek.
