İstanbul Büyükşehir Belediyesi dünyada internet ortamında başlayan yeni bir trendin ilk öncülerinden oldu. İnternette sayısı artırılan yeni üst alan adlarından “.istanbul” ve “.ist”i almak için ilk başvuranlar arasına girdi.
Temmuz 2013’ten itibaren İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) alan adı sayısını artırdı. An itibariyle yeni 120 adet özel alan uzantısı doğdu. 2 sene gibi bir süre zarfında bine yakın yeni özel alan adı uzantısına ulaşılması bekleniyor. Başvurulardan 2 tanesi ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden. Belediye “.ist” ve “.istanbul” için başvuruda bulundu.
Deriş Patent ve Marka Acentalığı AŞ’nin dördüncü kuşak yöneticileri E. Kerim Yardımcı ve Serra Coral, internetteki bu yeni düzenlemeye dikkat çekerek, artan rekabeti Hürriyet gazetesinden Jale Özgentürk’e anlattılar:
Deriş 100 yıllık bir firma. Kısa bir bilgi verir misiniz?
- Celal Derviş Deriş tarafından 1912’de bir hukuk bürosu olarak kurulmuş. 1959’da ise Ethem Derviş Deriş’le birlikte şirket fikir hakları, patent ve marka koruma konularında faaliyete başladı. Ünlü markalara sahip şirketlerle çalışıyoruz. 100 Yıllık Markalar Derneği üyesiyiz. Son iki yıldır da, yeni üst seviye alan adı uzantısı tescil programı ile ilgileniyoruz. Bu pek çok marka ve şirketi yakından ilgilendiriyor.
Alan adı sistemi nasıl düzenleniyor?
- Sistemi özel ve kamudan oluşan ve aslında kar gütmeyen bir kuruluş olan ABD’deki ICANN (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) düzenliyor. Üst düzey alan isimlerinin yani .com, .info gibi kullanılma yetkilerinin dağıtılmasını gözlemleyerek yapıyor. Üst düzey alan isimlerinin sayısı 22’ydi. Bu sayıyı artırmak için Ocak 2012’den itibaren ise yeni özel uzantılar belirlendi, başvurular başladı. Jenerik ibareler, coğrafi yer isimleri, toplulukları ifade eden terimler ve markalar için 1.930 başvuru yapıldı, 1924 başvuru incelemeye alındı. Bazı şirketler, alan adları haklarını almaya başladılar.
Yeni düzenlemeye neden ihtiyaç duyuldu?
- Dünyanın en popüler uzantısı olarak kabul edilen ‘.com’da sıkışma başladı. Bugün kayıtlı ‘.com’ domaini 260 milyonun üzerine çıkmış durumda. Bu nedenle aranan domaine ulaşmak giderek zorlaştı. Yeni alan isimleri bu sıkışmayı kırmak için fırsat sunacak.
Ne faydası var şirketlere?
- Yeni domainlerin hedeflerinden biri e-ticaret girişimlerine ‘.store, .shop, .buy’ gibi özel uzantı imkanı sunacak. Bireysel ve kurumsal markalaşma fırsatları yaratacak.
Maliyeti 500 bin doları buluyor
Şartları ve maliyeti nedir yeni domainlerin?
- Yeni domainleri almak ve korumak biraz maliyetli. 185 bin dolarlık başvuru bedeli var. Şirketlere uzun dönemli maliyeti ise 500 bin dolara kadar çıkıyor.
Başvurunun az olması bu nedenle mi?
- Şirketler biraz mesafeli gibi duruyor. Ancak başvurular başladı. En fazla başvuru Kuzey Amerika ve Avrupa’dan... 1930 başvuru arasından 116‘sı Latin alfabesi dışında gerçekleşmiş. 67 başvuru Çince, 15 başvuru Arapça ve 7 başvuru Kiril alfabesi ile yapılmış.
Türkiye’den ilgi var mı?
Türkiye yeni adlara ilgi gösteren 14 ülke arasında. 3 bine yakın başvuru olmuş. Kentler de yeni özel alan uzantısı olacak. Bu konuda tek başvuran belediye İstanbul Büyükşehir Belediyesi.
Marka ve şirketlere öneriniz nedir?
- Sistem henüz tam olarak bilinmiyor. Ancak geç kalmak şirketler açısından markalarını koruma anlamında sıkıntılar yaratacak.
Süreç 2016 yılında tamamlanacak ve bugüne kadar onaylanan 903 uzantı hayatımıza girecek. ‘.istanbul’ uzantısı ise 2015’in ilk çeyreğinde kayda açılacak.
Marka taklit davaları artıyor
Markaların Türkiye’de taklit davaları ne durumda?
- Türkiye’de Fikri Mülkiyet Hakları Yasası son derece ileri bir yasa olarak çıktı ve uygulanıyor. Kapalıçarşı gibi bazı alanlarda taklit konusunda sıkıntılar var ama genel olarak davalarda hızlı sonuç alma ve uygulama başarılı. Sıkıntı azaldı.
Patent başvuruları artıyor mu?
- Maalesef Türkiye’de patent başvuruları gelişmekte olan ülkelere kıyasla yeterince artmıyor. 2013’te Türkiye’de toplam 12 bin 053 tane patent başvurusu yapılmış. Bu başvuruların 7 bin 525 tanesi yabancı şirketler tarafından yapılan başvuruları kapsıyor. 2013 yılında Avrupa’da patent başvuru sayısı ise 76 bin.
