İsrail - Türkiye ilişkileri, İsrail’in Gazze’ye kara harekatı başlatmasıyla birlikte çıkmaza girdi. Türk Dışişleri Bakanlığı, İsrail’le ilişkileri normalleştirmenin ‘mümkün olmadığını’ belirtirken, Türkiye genelinde İsrail’i protesto gösterileri yaygınlaşıyor. Devletin zirvesinden de İsrail yönetimini kınayan mesajların arkası kesilmiyor.
Başbakan Tayyip Erdoğan da İsrail’in Gazze üzerindeki baskı ve operasyonları sürdükçe İsrail’le ilişkilerin normalleşmesinin mümkün olmadığını söyledi. İsrail’e tepki konusunda sadece Batı dünyasının değil, İslam dünyasının da yeterince aktif olmadığını belirten Erdoğan, İsrail’in Gazze saldırılarının takipçisi olmaktan ve bu saldırılara karşı çıkmaktan vazgeçmeyeceklerini dile getirdi. İsrail’in Gazze’de soykırım yaptığını öne süren Erdoğan, kendisi Türkiye’nin yönetiminde olduğu sürece Türkiye-İsrail hattında olumlu bir gelişmenin yaşanmasının mümkün olmadığını kaydetti.
Ankara bir yandan da diplomatik atağa geçti. “Gazze’ye kara harekatını lanetliyoruz” diyen Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry başta olmak üzere İslam ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla ayrı ayrı görüştü. Görüşmelerinde, Gazze’ye saldırıların bir an önce durdurulmasını isteyen Davutoğlu, “Filistinlilerin kabul edebileceği sürdürülebilir bir ateşkesin bir an önce sağlanması gerekir” mesajı verdi. Sadece BM’nin değil, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın da aktif olarak devreye girmesini isteyen Davutoğlu, Gazze’de barışın sağlanması için Hamas ve El Fetih yetkilileriyle de görüştü.
TBMM kınadı
İsrail’in Gazze harekatı TBMM’yi de harekete geçirdi. Gazze’ye saldırıların bir an önce durmasını isteyen siyasi partiler, TBMM’de İsrail’i kınayan ortak bir bildiriye imza attı. İsrail’in ‘insanlık dışı’ bir davranışta olduğunu belirten siyasi parti temsilcileri, ortak bildiride hem İsrail yönetimine hem de Amerika başta olmak üzere batılı ülkelere çağrıda bulunup, “Gazze saldırıları bir an önce durdurulmalıdır. Türkiye, Gazze’de masum, sivil insanların ölümüne daha çok seyirci kalmayacaktır” uyarısında bulundular.
TBMM Başkanı Cemil Çiçek, dünya parlamento başkanlarına yazdığı mektupta “Gazze’de çocukların ölmesini insanlığın kabul etmemesi ve İsrail’e tepki göstermesi gerekir. Siyasetten çok dünya barışını korumak için görev yapan parlamentolar, İsrail’i durdurmak için en katı tavrını ortaya koymalıdır” dedi.
Mahmud Abbas Türkiye'de
İsrail’in Gazze’ye kara harekatının yankıları sürerken Türkiye, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ı da ağırladı. Abbas, İstanbul’da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Tayyip Erdoğan’la biraraya geldi. İsrail’in Gazze saldırılarına karşı Türkiye’nin gösterdiği tavrın tüm dünyaya örnek olmasını isteyen Abbas, tüm dünyanın ‘vicdan testi’nden geçtiği mesajı verdi. El Fetih ile Hamas arasındaki uzlaşmanın İsrail’in saldırgan tutumunda rol oynadığını belirten Abbas, Filistin halkının birlik içinde hareket etmeye kararlı olduğunu vurguladı.
Cumhurbaşkanı Gül ile Başbakan Erdoğan da Abbas’a “İsrail’e karşı Filistin halkının arkasındayız” garantisi verdi. “Bu saldırganlık durmalı. İsrail, tüm dünyaya nefret tohumları saçıyor” diyen Cumhurbaşkanı Gül, İsrail’in saldırılarının tehlikeli bir aşamaya ulaştığını belirtip tüm dünyaya “Türkiye, saldırılara ve haksızlıklara karşı sesini yükseltmekten vazgeçmeyecektir. Tüm insanlığın yapması gereken de budur” mesajı verdi.
İlişkiler sıfırlanıyor
İsrail hükümeti, Türkiye ile zaten maslahatgüzar seviyesinde olan ilişkileri daha da geriletme kararı alırken, İsrail’li diplomatların ailelerinin Ankara’dan ayrılmasını istedi. İsrail’i protesto gösterilerinin adresi olan Ankara’daki İsrail Büyükelçiliği çevresinde de güvenlik önlemleri artırıldı.
Büyükelçilik önünde sadece sivil halk değil, milletvekilleri de İsrail’i kınayan açıklamalar yapıyor. İsrail’i protesto gösterileri Ankara, İstanbul, İzmir başta olmak üzere tüm Türkiye genelinde sürüyor. Protestolarda İsrail ‘katil devlet’ olarak tanımlanırken, Amerika ve Avrupa Birliği’ne “Filistin’de katliamlara göz yummayın” çağrısı yapılıyor.
Kara harekatı nereye kadar?
Gelişmeleri DW Türkçe'ye değerlendiren Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Şaban Kardaş, Gazze saldırılarına baştan beri çıkan Türkiye’nin önümüzdeki süreçte hem İsrail yönetimine hem de Batı dünyasına baskısını daha da artıracağını belirterek Gazze’ye kara harekatının Batı dünyasının barış konusundaki çelişkilerini de açıkça ortaya koyduğunu dile getirdi.
Ortadoğu’da ciddi bir barış isteyen Batı’nın İsrail’e karşı durmak zorunda olduğunu, ancak bunu açıkça yapmaktan çekindiğini anlatan Kardaş, “Ancak Türkiye’nin baskısı er ya da geç yanıt bulacaktır. Bu noktada özellikle Amerika’ya büyük iş düşmektedir. Amerika, İsrail yanlısı değil barış yanlısı olduğunu dünyaya göstermek zorundadır. İsrail’in de kara harekatını genişletmesi dünyanın baskılarıyla pek de mümkün olmayacaktır” diye konuştu.
Ankara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Çağrı Erhan da kara harekatının genişletilmesinin bir an önce önlenmesi gerektiğini savunarak ABD ve Avrupa Birliği’nin atacağı adımların dikkatle izlenmesi gerektiğini söyledi. “Bir saniye gözlerinizi kapatın ve Gazze’de olduğunuzu düşünün. 10 yıldır, 20 yıldır, 50 yıldır orada olduğunuzu düşünün. Ne bitmez zulüm bu” sözleriyle İsrail saldırılarına tepki gösteren Erhan, kara harekatının genişlemesinin tüm dünya için felaket olacağını söyledi.
