İsrail, 2009'da Davos Zirvesi'nde dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan ve geçen günlerde vefat eden dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres arasındaki 'One Minute' tartışmasıyla gerilen Ankara-Tel Aviv ilişkilerini kriz boyutuna taşıyan 31 Mayıs 2010'da yaşanan Mavi Marmara baskınıyla ilgili anlaşmaya göre ödemesi gereken tazminatı ödedi. İsrail'in, Mavi Marmara baskında öldürülen 9 kişi için Türkiye'ye 20 milyon dolar ödediği bildirildi. Öte yandan tazminatın Dışişleri eski Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu'nun Peres'in cenazesine katıldığı sırada yatırılması da dikkat çekti.
Yıldırım: Mavi Marmara gemisine yapılan baskın sonucu diplomatik ilişkilerimizi askıya almıştık
İsrail'l sağlanan mutabakat sonrasında Başbakan Binali Yıldırım açıklamalarda bulunmuştu. Başbakan Yıldırım, mutabakat açıklaması sırasında İsrail'le yaşanan krizin sürecine dair yaptığı açıklama şöyleydi:
"Buraya nasıl geldik, nereden geldik, kısaca bilgiyi verelim. Hatırlatma yapmakta fayda var. 31 Mayıs 2010’da Mavi Marmara gemisine yapılan baskın sonucu diplomatik ilişkilerimizi askıya almış idik. Bilahare 2013 Mart ayında İsrail Başbakanı Netanyahu Cumhurbaşkanımızı arayarak bu olaydan dolayı özür dilemişti. Böylece bu anlaşmaya giden yolda ilk adımı atmış idik ancak Türkiye’nin şartları sadece özürle sınırlı değil, iki şartı daha vardı. Bir tanesi özellikle Filistin’e, Gazze’ye uygulanan ambargoların hafifletilmesi ve buraya insani yardımların, yatırımların önünün açılması, diğer konu da bu baskında hayatını kaybeden vatandaşlarımızın tazminatının ödenmesi."
Dönemin başbakanı Erdoğan'ın 'One Minute' konuşması şöyle:
Mavi Marmara baskını
İHH İnsani Yardım Vakfı'nın da aralarında bulunduğu 6 uluslararası sivil toplum örgütü, Gazze'ye insani yardım götürmek için bir yardım filosu oluşturdu. 37 farklı ülkeden gelen 750 aktivisti taşıyan filo, 6 bin tonluk insani yardımı Gazze'ye ulaştırmayı hedefliyordu.
Ancak 31 Mayıs 2010 tarihinde Mavi Marmara gemisinin etrafı İsrail ordusuna ait 4 savaş firkateyni, 3 helikopter, 2 denizaltı ve 30 zodyak bot ile sarıldı. İsrail baskınında 9 Türkiye vatandaşı öldürülürken, 56 kişi ise yaralandı.
Mavi Marmara gemisindeki tüm aktivistler kendi rızaları dışında alıkonulmalarına rağmen, İsrail'e izinsiz girmekten tutuklandı.
Beer-Sheva Hapishanesi’ne götürülen tüm aktivistlerin birbirleri ile haberleşmelerine ve dışarıya telefon etmelerine dahi izin verilmedi. Yoğun diplomatik temaslar sonrasında aktivistler 2 gün sonra serbest bırakıldı.
Neler yaşanmıştı?
- 31 Mayıs 2010: İsrail komandoları Mavi Marmara gemisine yapılan baskınla biri ABD vatandaşı 9 Türk’ün ölümüne neden oldu.
- 1 Eylül 2011: BM, Mavi Marmara raporunda İsrail komandolarının “aşırı güç kullandığı” sonucuna vardı.
- 2 Eylül 2011: Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkileri ikinci katip düzeyine düşürdü, İsrail’in Ankara Büyükelçisi Gabby Levy, Türkiye’yi terk ederek ülkesine gitmek zorunda kaldı.
- Kasım 2012: Türkiye ve İsrail, ilişkilerin düzeltilmesi için görüşmelere başladı.
- 22 Mart 2013: İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD Başkanı Obama’nın arabuluculuğunda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı telefonla arayarak özür mesajını iletti.
- Aralık 2015: Türkiye ve İsrail heyetleri ikili ilişkileri onarmak için İsviçre’de bir araya geldi. İsrail basını, görüşmede beş maddelik bir yol haritasının kabul edildiğini öne sürmüştü.
- 19 Mart 2016: IŞİD’in Beyoğlu’nda İsrailli turistleri hedef alan saldırısından sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’e taziye mesajı gönderdi.
- 20 Mart 2016: Dışişleri Bakanı Genel Sekreteri Dore Gold, terör saldırısı sonrası İstanbul’u ziyaret etti.
- 27 Haziran 2016: Başbakan Binali Yıldırım İsrail'le varılan mutabakatı açıkladı.
