Türkiye, Rusya ve İran liderlerinin katılımıyla Cuma günü Tahran'da düzenlenmesi planlanan Suriye zirvesi öncesinde diplomatik hareketlilik arttı. Tahran ve Moskova'dan İdlib'de kademeli operasyon hazırlığı yapan Şam yönetimine destek açıklamaları geldi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, silahlı muhaliflerin kontrolündeki İdlib'deki durumun sonsuza kadar tolere edilemeyeceğini belirtti. Rus Interfax haber ajansına göre Lavrov, Suriye hükümetinin İdlib'in kuzeyini militanlardan arındırma konusunda her tür hakka sahip olduğunu kaydetti.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de Şam'a sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Behram Kasımi, Pazartesi erken saatlerde Şam'a giden Zarif'in Suriyeli yetkililerle görüşmeler gerçekleştirdiğini belirterek "İran, teröristleri topraklarından uzaklaştırma çabalarında Suriye hükümetine desteğini sürdürecek, planlanan İdlib operasyonunda İran'ın istişari rolü ve Suriye hükümetine yardımı devam edecektir" dedi. İdlib'in hükümet karşıtı ayaklanmanın son kalesi olduğuna dikkat çeken Kasımi, "Suriye hükümeti bu felaketi sona erdirmeye kararlıdır ve bu bölgedeki teröristlere karşı savaşma hakkına sahiptir" diye konuştu. ISNA haber ajansı Zarif'in Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüşeceğini bildirdi.
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Kasımi, Cuma günü gerçekleştirilecek üçlü zirveyle ilgili olarak da "Bu görüşmenin bölge, Suriye halkı ve terörle mücadele için yapıcı ve başarılı olacağına inanıyorum" dedi.
İdlib'de son durum ne?
Rejim güçlerinin Suriye'deki silahlı muhaliflerin son kalesi olarak görülen İdlib'e yönelik operasyon hazırlığı son dönemde hız kazanmış durumda. Suriye ordusu bölgeye takviye güç göndermeyi sürdürürken İdlib'deki etkili gruplardan olası bir operasyon karşısında savaşacakları yönünde açıklama geldi. Heyet Tahrir Şam'ın lideri Ebu Muhammed el Golani, Suriye'nin diğer kesimlerinde yaşanılanın aksine muhalif grupların İdlib'de teslim olmayacağını, teslim olanların ise ihanet etmiş kabul edileceğini söyledi.
IŞİD lideri Ebubekir el Bağdadi'ye ait olduğu öne sürülen ve Çarşamba günü yayınlanan ses kaydında da İdlib'den bahsedildi. Bağdadi, Rusya ve Suriye hükümetinin operasyon hazırlığı yaptığı İdlib'in düşmek üzere olduğu uyarısında bulundu.
Suriye ordusu ay başında helikopterle dağıtılan bildirilerle İdlib'de yaşayan sivilleri teslim olmaya çağırmıştı.
Rejim güçlerinin Şam kırsalı ve Dera'da kontrolü sağlamasının ardından Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, geçtiğimiz ay Rus haber ajansına verdiği röportajda, bir sonraki hedeflerinin İdlib olacağını açıklamıştı. 2017'de çatışmasızlık bölgesi ilan edilen İdlib'de 12 gözlem noktası bulunan Türkiye ise rejim güçlerinin İdlib'e operasyon düzenlemesine karşı çıkıyor.
Birleşmiş Milletler, İdlib'e yönelik olası bir operasyonunun bölgede yaşayan 2.5 milyon kişiyi Türkiye sınırına göçe sürükleyebileceğinden endişe ediyor.
İdlib neden önemli?
2015 yılında Şam yönetiminin kontrolünden çıkan İdlib, Türkiye sınırına 45 kilometre uzaklıkta bulunuyor. İdlib'in yaklaşık yüzde 60'ı, El Kaide'den ayrıldığını açıklayarak isim değiştiren El Nusra öncülüğündeki Heyet Tahrir Şam'ın kontrolünde bulunuyor.
İdlib; Türkiye, Rusya ve İran'ın garantörlüğünde yürütülen Astana görüşmelerinde varılan mutabakat çerçevesinde Suriye'de kurulan dört çatışmasızlık bölgesinden biri olma özelliğini taşıyor. İdlib, Suriye ordusunun kontrolüne alamadığı tek çatışmasızlık bölgesi konumunda.
