Uzay Bulut
İran’da dört Kürd’ün asılması an meselesi. Tutuklandıklarından aylar öncesinde gerçekleşmiş bir suç için idam cezasına çarptırılan mahkûmların, mahkeme boyunca avukat edinme hakkından mahrum bırakıldıkları ve gözaltındayken işkenceye uğradıkları belirtildi.
Jamshid Dehgani, erkek kardeşi Jahangir Dehgani, Hamed Ahmadi ve Kamal Molayee adlı dört İranlı Kürt, 2009 yılında tutuklanmıştı.
İranlı yetkililerle de bağı olan Sünni bir din adamını öldürmekle suçlanan mahkûmlar, kendileri tutukladıktan aylar sonra söz konusu kişinin öldürüldüğünü dile getirerek iddiaları yalanlasalar da ölüm cezasından kurtulamadılar.
"Allaha karşı düşmanlık “ve “ahlaksızlık” suçlarından ölüm cezasına çarptırılan mahkûmlara, kaldıkları Ghezel Hesar cezaevinin bir yetkilisinin birkaç gün içinde infaz edilecekleri bilgisini verdiği belirtildi.
Mahkûmlara mahkeme öncesinde ve sırasında avukat tahsis edilmediği ve gözaltındayken işkence ve kötü muameleye maruz kaldıkları da gelen haberler arasında.
Mahkûmlar ayrıca ailelerinin de tutuklanacağı tehdidine maruz kaldıklarını ve okumalarına dahi izin verilmeden çeşitli kâğıtlara imza atmaya zorlandıklarını ifade ettiler.
Uluslararası Af Örgütü’nün Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölümü direktör yardımcısı Hassiba Hadj Saharoui, “Ölüm cezası, zalimane ve insanlık dışı bir cezadır ve insan haklarının alçakça ihlali anlamına gelir. Bu kişilerin ölüm cezaları hemen iptal edilmeli ve uluslararası standartlara uygun yeni bir yargılama süreci başlatılmalı. Bu dört adam, iddia edilen suç gerçekleşmeden önce tutuklandıklarını söylemelerine rağmen her an infaz edilme riskiyle karşı karşıyalar ve de işlemedikleri bir suç için işkenceye uğramışlar. İranlı yetkililer, muhalefet ya da uyuşturucu kaçakçılığı gibi sosyal sorunlarla baş ederken ölüm cezasına bel bağlamaya daha fazla devam edemezler” şeklinde konuştu.
Adil bir yargılanma süreci yaşamayan ve infazları an meselesi olan dört mahkûmun idam kararının durdurulması için, bir imza kampanyası başlatıldı: http://imza.la/iranin-4-kurdu-jamshid-jahangir-dehghani-hamed-ahmadi-ve-kamal-molayee-asmasina-izin-vermeyin
Çoğu yine İran Kürdistanı’ndan olan en az 26 mahkûmun Tahran’ın kuzey batısındaki Raja’i Shahr cezaevinde ölüm sırasında olduğu öğrenildi. Uluslararası Af Örgütü, bu mahkûmların da adil yargılanma hakkından mahrum bırakıldığına dair ciddi endişe duyduklarını belirtti.
Çin’den sonra dünyanın en büyük idam merkezi olan İran devleti, sadece bu yıl 236 kişiyi infaz ettiklerini teyit etmişti. Uluslararası Af Örgütü’nün referans gösterdiği güvenli kaynaklar ise, 2013 yılında en az 160 kişinin daha idam edildiğini bildiriyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün verilerine göre, İran 18 yaşından küçükken işlediği bir suç nedeniyle hüküm giymiş kişileri idam etmekte dünya birincisi. Hükümet İran'ın çocukları idam etmediğini, çünkü idamın infazı için mahkûmların 18 yaşına gelmelerini beklediklerini savunuyor. 2011 yılında büyük çoğunluğu tecavüz ve cinayet gibi suçlamalarla en az 143 çocuk suçlu İran hapishanelerinde idam sıralarını beklemekteydi.
İran’ın yeni başkanı Rouhani’nin ise ölüm cezasına yönelik bir reform yapacağına dair herhangi bir işaret henüz söz konusu değil.
