T24 - Wikileaks'in yayımladığı Stratfor maillerinde, Başbakan Erdoğan'ın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı Kürt isyanı konusunda uyardığı bilgisi yer aldı. Maillerde Erdoğan'ın Esad'a "Irak’taki Kürt yönetimi Suriye’nin Kürt bölgelerinde iç karışıklık çıkaracak" dediği iddia edildi.
Taraf gazetesinin "Aman Beşşar, Kürtlere dikkat" başlığıyla yayımlanan (23 Mart 2012) Wikileaks kriptosu şöyle:
Aman Beşşar, Kürtlere dikkat
Stratfor yazışmaları, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye lideri Beşşar Esad’ın ayaklanmalar öncesindeki diyaloguna da ışık tutuyor. Suriye’de geçen yıl alevlenen rejim karşıtı ayaklanmaya kadar iki lider birçok konuda fikir alışverişi yaparak birbirlerine tavsiyeler vermiş. Yazışmalarda Erdoğan’ın Esad ile görüşmelerinde sıkça gündeme getirdiği konulardan birinin de Kürt meselesi olduğu ortaya çıkıyor. Stratfor’un, kaynak olarak bilgisine başvurduğu Beşar Esad’ın bir danışmanı, 14 Ağustos 2009’da Erdoğan’ın, Kürtlerin Suriye’de düzeni bozmak isteyebilecekleri konusunda Esad’ı, Halep’te yaptıkları son görüşmede uyardığını anlatmış. Ortadoğu uzmanı Reva Bhalla, danışmanın kendisine aktardıklarını şöyle özetliyor:
“Kaynağım, Erdoğan’ın Esad’a, Kuzey Irak’taki Kürt Bölgesel Yönetimi’nin Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı; Kamışlı, Hasaka, Der Zor ve Halep gibi bölgelerde karışıklık yaratarak Suriye’deki iç barışı baltalama peşinde olduklarını söylediğini anlatıyor. Erdoğan endişeliymiş, zira olası Kürt isyanının çıkabileceği bölgeler Türkiye’de ve milyonlarca Kürt'ün yaşadığı Doğu Anadolu’ya çok yakın. Kaynağıma göre Erdoğan Esad’a, Kürtlerin Irak, Suriye, Türkiye ve İran topraklarında bağımsız bir Kürt devleti kurma amacından açıkça vazgeçmediğini dile getirmiş.”
“Irak’ta Maliki’yi desteklemeliyiz”
Erdoğan, yine aynı görüşmede, son aylarda hem Sünniler hem de Kürtlerin yoğun eleştirilerine maruz kalan Irak’ın Şii Başbakanı Nuri El Maliki’ye de destek olunması gerektiğini söylemiş. Aslında Esad’ın İran ve Lübnan’daki Şii gruplarla olan ittifakı göz önüne alındığında, Irak’ta da Maliki kanadı doğal partnerleri olarak görünüyor. Ancak buna rağmen, danışmanın anlattıklarına göre Erdoğan, Maliki’nin politikasının Türkiye ve Suriye için olumlu olduğunu vurgulama ihtiyacı hissetmiş. Bhalla kaynağının sözlerini şöyle aktarıyor:
“Kaynağım, ABD’nin Irak Başbakanı’na, Musul ve Kerkük vilayetlerini Irak’taki Kürdistan bölgesinin dışında tutması için yeşil ışık verdiğini söylüyor. Maliki’nin her iki kentin Irak Kürdistanı tarafından ilhak edilmesini önlemek için gerekirse askeri gücü dahi kullanmaya kararlı olduğunu söylüyor. Kaynağım, Halep’teki son görüşmede Erdoğan’ın Esad’a Maliki hükümetini desteklemesini söylediğini belirtiyor. Erdoğan Esad’a, Maliki’nin Irak Kürdistanı politikasının başarısının Suriye ve Türkiye’nin istikrarı için önemli olduğunu açık bir şekilde ifade etmiş.”
‘Biz zaten Kürtlere baskı yapıyoruz’
Aynı danışman bu görüşmeden bir ay önce de Stratfor’a, Türkiye’de Esad’ın PKK üyelerine af vaat etmesinin çok konuşulduğu bir dönemde basında Suriye yönetimine yönelik “PKK’ya göz yumuyor” gibi eleştirilerin yersiz olduğunu söylemiş. Danışmanın yanı sıra Esad’a çok yakın bir işadamıyla görüşen Bhalla, 2 Temmuz 2009’da şunları aktarmış:
“Her ikisi Suriye’nin Kürt muhaliflerin peşinden gitmek için teşvike ihtiyacı olmadığını söylüyor. Suriye güvenlik güçleri Kürt aktivistleri düzenli olarak hedef alıyor. Geçen mayısta Azadi Partisi’nin [Suriye’deki yaklaşık 14 Kürt partisi arasında en kuvvetli gruplardan biri] merkez komitesi üyelerinden Mahmud Sadun’u tutukladılar. Birkaç gün önce de Kürt aktivist Hanan Abdülkadir Mahmud, Şam’da hava kuvvetleri güvenlik birimi tarafından işletilen bir cezaevinde işkence altında öldü. [...] Türkiye’nin ültimatomu sonrası Suriye’nin aldığı aşırı katı önlemler sonucu PKK neredeyse yok oldu. Erdoğan hükümeti Kürt karışıklığı ile baş edemediği için yoğun baskı altında. Türkler için ülkedeki Kürt sorunun bölgesel boyutunu dile getirmek önem taşıyor. Özellikle Suriye’de Kürtlere yönelik tutuklamaları büyütmelerinin ve dramatik hale getirmelerinin nedeni de bu.”
