Bugün Dünya Güvenli İnternet Günü. Avrupa Birliği'nin Güvenli Sınırlar Projesi kapsamında 2005, Türkiye'de ise 2010 yıllarından bu yana Şubat ayında kutlanan Dünya Güvenli İnternet Günü, günümüzde 130 kadar ülkede daha bilinçli internet kullanımı ve karşılaşılan güvenlik sorunlarıyla mücadele için farkındalık yaratmayı hedefliyor.
Sanal ortamda zorbalıktan, kişisel verilerin güvenliğine kadar birçok alanda bilinçlendirme programları yürüten girişim dâhilinde Türkiye'de de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu bünyesinde Güvenli İnternet Merkezi isminde bir birim faaliyet gösteriyor.
Merkez, kuruluş amacını "Başta çocuklar ve gençler olmak üzere toplumdaki internet kullanıcılarının, internet teknolojilerini daha bilinçli ve etkin kullanması amacıyla; eğitimler yapmak, farkındalık çalışmaları yapmak, plan ve projeler oluşturmak” şeklinde tanımlıyor.
Güvenli internet kullanımı ve bu konuda yasal güvenceler de Türkiye'de 2016 yılında yapılan düzenlemelerle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında sağlanıyor. Buna göre Türkiye'de her türlü çevrimiçi işlem esnasında müşterilerden kişisel bilgi talep eden kurumlar, bu verileri yasal düzenlemeler dâhilinde talep etmek ve korumaktan sorumlu hale getirildi. Aksi takdirde 1 milyon liraya kadar para cezası ile karşı karşıya kalabiliyor.
Ancak kişisel verilerin korunması ve oluşabilecek mağduriyetlere karşı yasal düzenlemelerin ötesinde, kullanıcıların da kişisel güvenliklerini arttırabilecek bir takım önlemler bulunuyor. Aşağıdaki adımları uygulayarak internette kişisel verilerinizi daha güvenli hale getirebilirsiniz.
Ücretsiz e-posta = İstenmeyen gözler
Üçüncü taraflar tarafından sunulan ücretsiz e-posta hesaplarınızdaki bilgilerinizin ve yazışmalarınızın her an sağlayıcı şirket tarafından gözlenebileceğini ve yetkililerin de yasalar çerçevesinde bu bilgileri talep edebileceğini unutmayın.
Kimi ücretli e-posta hesaplarının bu konuda daha geniş güvence sunduğunu ve sunucularını kişisel verilerinize ulaşmanın yasalar tarafından hayli güç olduğu ülkelere konumlandırmış olabileceğini göz önünde bulundurun.
Bankacılık işlemlerinde hırsızlığın önüne geçin
AB'nin polis işbirliği teşkilatı Europol'ün önerileri doğrultusunda banka hesaplarınıza kurumun geliştirdiği uygulama üzerinden ulaşmaya çaba gösterin. Şifrelerinizi ve parmak izinizi kaydetmeyin ve banka ya da kredi kartınızın numarasını asla kimse ile paylaşmayın.
Eğer bankanız imkân tanıyorsa, şüpheli işlemlerin anlık bildirimini etkin hale getirin ve hesabınıza erişirken kullandığını cep telefonunuzu ya da diğer cihazlarınızı kaybetmeniz durumunda derhal bankayla iletişime geçip bilgilendirin.
Son olarak bankacılık işlemlerinizle ilgili parola ya da hesap bilgilerinizi mesaj ya da e-posta ile paylaşmayın, kamusal alanlardaki kablosuz bağlantılar ile hesabınıza erişmeyin ve bankanızı size gönderdiği hesap özetlerini her zaman şüpheli işlemlere karşı kontrol edin.
Şifrelemekten çekinmeyin
Unutmayın ki internette yaptığınız her işlem sonucunda geride bir dijital ayak izi bırakıyorsunuz. Bu izler kötü niyetli kişiler tarafından toplanıp size zarar verecek şekilde kullanılabilir. Bunun önüne geçmek için ise yaptığınız her e-posta ya da dosya alışverişini güvenle şifreleyebileceğiniz araçların olduğunu unutmayın. Ücretli ya da ücretsiz olarak sunulan bu araçlardan hangisinin sizin için daha uygun olduğuna karar vermek için ise teknoloji forumlarına göz atabilirsiniz.
Web tarayıcısı dostunuz değil
Yaptığınız tüm veri alışverişinin geride dijital ayak izi bıraktığını hatırlayın ve her "tıkın" ve hatta her "kaydırmanın" ardında kalan bir veri parçacığı olduğunu unutmayın. Ve bu sürecin de büyük ölçüde kullandığınız tarayıcı tarafından hafızaya alındığını aklınızdan çıkarmayın.
Bunun önüne geçmek için geride bıraktığınız izleri kaydetmeyen ve verilerinize ulaşmaya çalışan siteleri engelleyen ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımları kullanmaya gayret edin.
Sosyal medyada sadece potansiyel bir tüketicisiniz
Eğer geride iz bırakmak istemiyorsanız ve kişisel bilgilerinizin açıkta kalmasından endişeliyseniz hemen Facebook hesabınızı silin, Twitter'dan çıkın ve Instagram'ı sadece üye olmadan takip edin. Her ne kadar paylaştığınız kişisel bilgilerinizi asgariye indirseniz de bu şirketlerin sizin bilgileriniz üzerinden "büyük veri" setleri için bilgi topladıklarını, algoritmalarıyla hakkınızda sizin bile henüz bilmediğiniz bazı gerçekleri ortaya çıkardığını ve daha da önemlisi, sizin kişisel bilgileriniz üzerinden para kazandıklarını unutmayın.
Eğer hesaplarınızı silmek istemiyorsanız güvenlik ayarlarından paylaştığınız bilgileri en aza indirmeye gayret edin. Ancak bu bile size tamamıyla bir koruma sağlamayacaktır.
Unutmadan, konum bilgilerinize ulaşan uygulamalar yüzünden takip edilebildiğinizi aklınızdan çıkarmayın. Geçen haftalarda bir spor uygulamasının "ısı haritasının" ABD'li askerlerin Suriye ve Afganistan'daki konumlarını nasıl ortaya çıkardığını hatırlayın.
Dumanla iletişim en güvenlisi
Tıpkı web tarayıcıları gibi, piyasadaki çok kullanılan mesajlaşma hizmeti kişisel verilerin saklanması ve korunması konusunda farklı derecelerde güvenceler sunuyor. Gönderdiğiniz mesajların cihazınızdan çıkarken şifrelendiği ve karşı tarafa ulaştığında deşifre edildiği uygulamaları kullanmaya gayret edin. Ayıca mesajların her iki tarafta da depolanmadığı ve ekstra güvenlik önlemleriyle şifrelendiği uygulamaların da piyasada olduğunu göz önünde bulundurun.
Arama motorundan daha fazlası
En son fiyatlarını kontrol ettiğiniz uçak biletleri veya gitmeyi arzuladığınız tatil mekânı daha sonra bir anda e-postanızda, sosyal medyada ya da arama motorlarında reklam olarak mı çıkıyor? Sadece size özel fiyatların sunulduğu kampanyalara mı denk geliyorsunuz?
Arama motorlarında arattığınız her kelimenin, hatta her harfin kayda geçtiğini ve "size özel" bilgilerin karşınıza çıkması için "özelleştirildiğini" bir kenara yazın. Bunun üstesinden gelmek için "gizli pencerede" tarama geçici bir çözüm olabilir. Daha kalıcı çözümler için ise herhangi bir sosyal medya ya da e-posta hesabınızın açık olmadığı ve arama geçmişinizi kaydetmeyen motorlara yönelin.
Virüslerden korunun, kötü amaçlı yazılımlara karşı uyanık olun
Eğer "tekinsiz" web sitelerinde geziniyorsanız açılan yeni pencerelerden, kendisini bilgisayarınıza kaydetmeye çalışan dosyalardan ve "beni aç" diye karşınıza çıkan .exe dosyalarından muhakkak haberdarsınızdır. Sıradan bir kullanıcı için tehlikeli sulara hoşgeldiniz.
Her ay o kadar üyelik ücreti ödenir mi demeyin, iyi bir antivirüs programı yükleyin, sık sık bilgisayarınızda tarama yaptırın ve "tekinsiz" sitelere girdiğiniz zaman kişisel verilerinize erişmek için birçok girişim olacağını aklınızdan çıkarmadan "uyanık" oldun.
Unutmadan, Dünya Güvenli İnternet Gününüz kutlu olsun.
DW/ÇÖ,BÖ
© Deutsche Welle Türkçe
