BBC Türkçe
New York merkezli insan hakları kuruluşu Human Rights Watch (HRW/İnsan Hakları İzleme Örgütü), Irak'ta merkezi hükümetin ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin, IŞİD ile bağlantılı oldukları gerekçesiyle 1500'e yakın çocuğu gözaltında tuttuğunu açıkladı.
HRW'nin yayımladığı yeni raporda, çocukların sıklıkla keyfi bir şekilde gözaltında tutulduğu ve itirafta bulunmaları için onlara işkence yapıldığı bildirildi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Irak'ta merkezi hükümete ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne, bu tür gözaltıların durdurulması için, uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirtttiği "terörle mücadele yasalarını" değiştirme çağrısında bulundu.
Bağdat ve Erbil'den henüz HRW'nin raporuyla ilgili bir açıklama yapılmadı.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi daha önce, HRW'nin, IŞİD'le bağlantılarını itiraf etmeleri için çocuklara işkence yapıldığı iddiasını reddetmişti.
Ocak ayında yapılan açıklamada, bu tür çocuklarla ilgili resmi politikanın "rehabilitasyon" olduğu, işkencenin yasaklandığı ve çocukların diğer mahkumlarla aynı haklara sahip oldukları savunulmuştu.
Raporda ne söyleniyor?
HRW'nin 53 sayfalık son raporunda ise Irak hükümetinin, en az 185 yabancı kökenli çocuğun "terör suçlarından" hüküm giydiği ve hapis cezası aldığı açıklamasına da yer veriliyor.
Raporda dile getirilen iddialar şöyle;
- Yerel makamlar, IŞİD bağlantısı algısı nedeniyle çocukları sık sık tutukluyor ve soruşturuyor
- Zorla itiraf almak için işkenceye başvuruluyor
- Zanlılar, acele görülen ve adil olmayan yargılamalarla cezalara çarptırılıyor
HRW Çocuk Hakları Direktörü Joe Becker "Bu toptancı, cezalanddırıcı yaklaşım adalet değil ve bu çocukların çoğunda yaşam boyu etkileri görülen olumsuz sonuçlara yol açacak" dedi.
Çocuklar ne diyor?
HRW geçen Kasım ayında IŞİD bağlantısı iddiasıyla gözaltında tutulan 29 çocukla görüştü.
Çocukların 19'u plastik borular, elektrik kabloları ve demir çubuklarla dövüldüklerini anlattı.
Iraklı güvenlik güçleri tarafından 2017'de gözaltına alınan 17 yaşındaki bir genç, falakaya yatırıldığını ve 10 dakikaya bulan sürelerde tekrar tekrar ellerinden tavana asıldığını söyledi. Gencin anlatımına göre kendisine üç gün boyunca IŞİD'e katıldığını itiraf etme baskısı yapıldı ve sonunda bunu kabul etmek zorunda kaldı.
Yargılanmasının ardından, Bağdat Havaalanı'ndaki bir hapishaneye atıldı ve yedibuçuk aydır burada yatıyor.
Sözkonusu genç "Her gün işkence vardı. Her gün, hepimiz dövüldük" dedi.
14 yaşındaki bir genç de 2017'de Peşmerge'nin polis gücü Asayiş yetkilileri tarafından işkence yapıldığını söyledi.
Genç yaşadıklarını "Bütün vücuduma plastik borularla vurdular Önce IŞİD üyesi olduğumu itiraf etmem gerektiğini söylediler. Ben de kabul ettim. Bonra IŞİD için üç ay boyunca çalıştığımı itiraf etmem gerektiğini söylediler. IŞİD üyesi olmadığımı söyledim ama 'Hayır, bunu itiraf etmen gerekiyor' dediler" sözleriyle anlattı.
Raporda ayrıca, görüşülen gençlerin büyük kısmının IŞİD'a ekonomik ihtiyaçlar, aile ve arkadaş baskısı nedeniyle katıldıklarını söylediği vurgulandı.
Bazıları da ailevi sorunları veya sosyal statü kazanma arzusunu gerekçe gösterdi.
HRW, serbest kalan Iraklı çocukların da IŞİD üyesi olma damgası ve misilleme korkusu nedeniyle evlerine geri dönmeye korktuklarını belirtti.
Kuruluş, uluslararası hukukun silahlı gruplara katılan çocuklar, rehabilite edilmesi ve topluma geri kazandırılması gereken kurbanlar olarak tanımladığına da dikkat çekti.
