T24 - Kuzey İrlanda'nın Londonderry kentinde, 38 yıl önce İngiliz askerlerinin yurttaşlık hakları gösterisi yapan kalabalığın üzerine ateş açıp, 14 sivili öldürmesiyle ilgili soruşturmada, "Kanlı Pazar" olarak bilinen olayın sorumlularının, "disiplinlerini kaybeden" ve "hiçbir tehdit oluşturmayan" kurbanların üzerine ateş açan askerler olduğu belirtildi.
Yargıç Lord Saville tarafından hazırlanan soruşturma raporunda, ölenlerin hiçbirinin "öldürme veya ciddi yaralama tehdidi oluşturmadığı" ve sorumluluğun bu ölüm ve yaralanmalara neden olan paraşüt destek bölüğünde olduğu belirtildi.
Raporda, kurbanlardan hiçbirinin silahlı olmadığı, Cumhuriyetçi milis güçlerinden ateş açılmış olsa bile "bu ateşin sivil kurbanların üzerine ateş açılmasını haklı çıkarmadığı" belirtildi.
Raporda, askerlerin ateş açmalarını haklı göstermeye yönelik daha sonra yaptıkları "yanlış açıklamaların" aksine, hiçbir Katolik göstericinin yangın bombası atmadığı veya atma tehdidinde bulunmadığı kaydedildi.
İngiliz paraşütçü birliğinin uyarmadan ilk ateşi açan olduğuna değinilen raporda, askerlerin "kendi kontrollerini kaybettikleri, eğitimlerini ve verilen talimatları unuttukları veya bilmezden geldikleri" ve askerlerde "ateş açma konusunda yaygın ve ciddi oranda bir disiplin kaybı olduğu" ifade edildi.
Raporda, ne hükümetin ne de ordunun olanları tahmin etmediği ve böyle bir dramın gerçekleşmesi niyetini taşımadıkları belirtildi.
Halen Kuzey İrlanda Birinci Bakan Yardımcısı görevini yürüten ve olayların meydana geldiği dönemde Londonderry'de İRA'nin iki numaralı ismi olan Martin McGuinness'in "muhtemelen" silahlı olduğu ve bu otomatik silahını "belki de" kullanmış olabileceği, ancak bunun ispatlanamadığı kaydedilen raporda, McGuinness'in, "askerlerin ateş açmasını en ufak biçimde haklı gösterecek hiçbir faaliyet girişiminde bulunmadığı" bildirildi.
"Askerlerden uzaklaşmak için sürünmekte olan" bir kişiyle "yerde ağır yaralı durumda bulunan" bir diğer kişinin hedef alındığı belirtilen raporda, "milliyetçi kini ve orduya karşı düşmanlığı arttıran ve gelecek yıllarda şiddetli çatışmaları azdıran Kanlı Pazar'ın, "Kuzey İrlandalılar için bir felaket" teşkil ettiği ifade edildi.
Orduya, Londonderry'de yer alan ve gösterinin yapıldığı Bogside bölgesine "gitme emrinin verilmemesi gerektiği" belirtilen raporda, bir gençlik hareketi üyesi dışında, kurbanlar arasında İRA'nın hiçbir mensubunun bulunmadığı kaydedildi.
O dönemde Kuzey İrlanda'da görev yapan askerler arasında cezadan muaf tutulma kültürünün bulunup bulunmadığını söylemenin imkansız olduğu vurgulanan raporda, askerlerin bu olaylar sırasında 100'den fazla mermi kullandığı bildirildi.
