Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ı "Türkiye krizi fırsata çevirir", "Hamdolsun kriz teğet geçiyor" noktasından, "Krizin olası etkilerinin çalışanlara yansıtılmamasına büyük önem veriyoruz" çizgisine getiren küresel deprem, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki (İMKB) reel sektör şirketlerinde de kendini göstermeye başladı.
Her biri kendi sektörünün öncülerinden olan ve İMKB'de işlem gören şirketler kriz nedeniyle oyun planını değiştirdi.
Otomotiv, sigorta, çimento ve demir çelik gibi istihdam gücü yüksek sektörlerde faaliyet gösteren halka açık şirketler son bir ayda üretim durdurma, iştirak satışından vazgeçme, tesis satışı ve üretim azaltma gibi radikal kararlar almaya başladı. Ege Bölgesi'nde faaliyet gösteren Batı Anadolu Çimento da (Batıçim) dün aldığı kararla Denizli Hazır Beton tesisisinin üretim faaliyetine son verdi. Krizin de olumsuz etkisiyle Denizli'deki ekonomik gelişmenin yavaşlaması sonucu Denizli Hazır Beton tesisini kapatan Batıçim, iç piyasadaki durgunluk ve çimento satış fiyatlarının ton başına 20 YTL gerilemesi nedeniyle ihracata ağırlık vermeye başlayacak.
Satışlar yüzde 10 azaldı
Denizli Hazır Beton tesisinin üretim faaliyetlerine son verme kararı aldıklarını belirten Batıçim Genel Müdürü Necip Terzibaşıoğlu, "Beton faaliyetlerimizi genişletmek için birçok beton tesisi açmıştık. Fakat Denizli'deki gelişme yavaşladı ve işler azaldı. Bu kriz olmasaydı Denizli'deki daralma da bu denli olmazdı, faaliyetini durdurduğumuz tesis de çalışmaya devam edebilirdi" diye konuştu. Genel olarak kriz nedeniyle çimento sektöründe hızlı bir yavaşlama olduğuna dikkat çeken Terzibaşıoğlu, bunun bir sonucu olarak inşaat sektörünün de durağan bir duruma geçtiğini söyledi. Sektördeki bu durumun 2009 yılında da devam etmesini bekleyen Terzibaşıoğlu, günlük çimento ve beton satışlarının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 azaldığını söyledi.
Yeni kapatmalar gündemde
Alt yapı, havayolu ve demiryolu yatırımlarının sürmesi halinde çimento sektöründe işlerin açılacağına dikkat çeken Terzibaşıoğlu, "Bunlar için herşeyden önce hükümetin yatırım yapma imkanı olup olmadığı önemli" dedi. 18 tane hazır beton tesisi bulunan Batıçim'in klinker kapasitesinin 2.4 milyon ton, çimento üretim kapasitesinin ise 3.5 milyon ton civarında olduğunu belirten Terzibaşıoğlu, verimsiz çalışan bir tesislerinin krizin etkisiyle daha olumsuz bir hal alması halinde yeniden santral kapatmak durumunda kalabileceklerini söyledi. Bu yıl yurtdışı satışların ciro içerisinde payının 3'te bir oranında olacağını kaydeden Terzibaşıoğlu, istenilen miktarda ihracat yapılabilirse ve iç piyasada da beklenenden fazla sıkıntı yaşanırsa bu oranı yarı yarıya yükseltebileceklerini söyledi.
Otomotive büyük darbe
Bu arada kriz nedeniyle Avrupa pazarlarında yaşanan durgunluk içeride otomotiv sektörü de olumsuz etkiliyor. Hisseleri İMKB'de işlem gören Tofaş, talep daralması nedeniyle 24 Eylül-7 Ekim tarihleri arasında üretime ara verdiğini açıklamıştı. Şirketin yılın üçüncü çeyreğinde kârı, geçen yıla göre yüzde 70 azaldı. Üçüncü çeyrekte kârı yüzde 5,7 azalan Türk Traktör de stok azaltmak için üretime 5.5 gün ara verdiğini duyurmuştu. Ford Otosan ise talep düşüşü nedeniyle 25 Ekim-2 Kasım arasında üretime ara veren bir başka İMKB şirketi.
Çimento sektörü 2009’da yüzde 10 küçülecek
Satışların düşmesine paralel olarak sektörde çimento ve beton fiyatlarının da gerilemeye başladığına dikkat çeken Batıçim Genel Müdürü Necip Terzibaşıoğlu, "Çimentonun ton fiyatı şu an için 60 YTL geçen yılın aynı dönemlerinde bu rakam 80 YTL düzeyindeydi. Yani 20 YTL'lik bir gerileme oluştu. Bu fiyatlar İzmir piyasası için geçerli. Türkiye'nin genelinde de fiyatlarda ortalama bu oranda gerilemeler var. Ülke genelinde çimento fiyatlarında 20-30 YTL arasında düşüşler yaşandığını tahmin ediyorum" dedi. İç piyasadaki talep daralmasını ihracat yaparak kapatmaya çalışacaklarını kaydeden Terzibaşıoğlu, dış piyasalarda da fiyatların 20-25 YTL arasında gerilediğini söyledi. Terzibaşıoğlu, çimento sektöründe 2009 yılında 2008'e oranla yüzde 10 küçülme yaşanabileceğini kaydetti.
BATI ÇİMENTO: Denizli Hazır Beton tesisisinin üretim faaliyetine son verdi.
TOFAŞ: Talep daralması nedeniyle 24 Eylül-7 Ekim tarihleri arasında üretime ara verdi. Üçüncü çeyrekte kârı, geçen yıla göre yüzde 70 azaldı.
İZMİR DEMİR ÇELİK: Talep düşüşü ve fiyat belirsizliği nedeniyle çelikhanede üretimi iki vardiyaya indirdi. Haddahanede ise üretimi zaman zaman durduracak.
YAPI KREDİ BANKASI: İstenilen değerlere ulaşılamadığı gerekçesiyle Yapı Kredi Sigorta'nın satışını durdurdu.
TÜRK TRAKTÖR: Stok azaltmak için üretime 5.5 gün ara verdi. Üçüncü çeyrekte kârı yüzde 5,7 azaldı.
ECZACIBAŞI YAPI: Küresel kriz nedeniyle toplam çalışan sayısını yüzde 20 azaltmaya karar verdi.
SİNPAŞ GMYO: Ppiyasalardaki olumsuz gelişmelerin ardından 118.3 milyon YTL bedelle almaya karar verdiği İkitelli'deki gayrimenkulleri iade etti.
FORD OTOSAN: Talep düşüşü nedeniyle 25 Ekim-2 Kasım arasında üretime ara verdi. Üçüncü çeyrekte kârı yüzde 31 azaldı.
ÇEMTAŞ: Durgunluk, stok şişmesi ve fiyat düşüşü nedeniyle yıl sonuna kadar üretimi azaltacak.
DEMİSAŞ: Talep düşüklüğü nedeniyle Bilecik'teki fabrikada üretimi durdurdu.
EGE ENDÜSTRİ: Siparişlerin azalması üzerine Pınarbaşı ve Serbest Bölge fabrikalarında üretimi 6 gün durdurdu.
KARSAN: Üçüncü çeyrekte satışları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28 azaldı.
OTOKAR: Üçüncü çeyrekte net kârı yüzde 56 azaldı.
