IMF görüşmelerinde "mali kural" sistemiyle ilgili birçok soru işareti belirdi. Referans gazetesinde yer verilen habere göre, mali kural sistemiyle konan hedeflerden sapılması halinde vergi artışı ya da harcama kısıntısı gerektiren tedbirlerin devreye girmesi gerekiyor. Ancak hükümetin bu tedbirleri bir sonraki yıla atmak istemesine IMF karşı çıktı.
Şimşek hergün farklı konuşuyor‘IMF eski reçetelerde ısrar ederse anlaşma gecikir’İngiltere bile gevşetiyor
IMF ile yapılan pazarlıklarda yaşanan tıkanmalardan birisi olarak gösterilen mali kural sistemi ve bütçede alınacak tedbirler yarım kaldı. Mali kural sisteminde bütçe açığı, gelir-gider ve borçlanma hedefinin milli gelire belli bir oranda tutturulması hedef olacak. Bunun için bir yasa çıkarılması gerekiyor. Sistemin nasıl işleyeceği de yasa içinde yer alacak. Harcama ve gelirlerin milli gelire oranının ne olacağı konusunda hükümet karar verecek. IMF ile yapılan görüşmelerde bu oranların sıkı tutulmaya çalışıldığı ancak Türk tarafının başta İngiltere olmak üzere bazı ülkelerde bile küresel kriz nedeniyle mali kuralda gevşemeye gidildiği görüşünü savunduğu anlatıldı. Bu nedenle de esneklik payının önemi vurgulandı.
Büyümeye göre ayarlanır Edinilen bilgiye göre esneklik payları konuşulurken hedeflerin tutmaması halinde gerekli telafi edici tedbirlerin ne zaman alınacağı tartışma konusu oldu. Belli dönemler itibariyle takip edilecek olan hedeflerin aşılması halinde vergi artırıcı ya da harcama kısıcı tedbirlerin gelecek bütçe yılına sarkıtılması istendi. Hatta bunun uzun vadeye birkaç yıla da yayılabileceği önerileri geldi. Bir sonraki yılın tedbirlerinin büyümeye dolayısıyla milli gelire göre alınabileceği savunması yapıldı. Ancak IMF özellikle 2000-2001 krizlerinden sonra yapılan stand by'lar çerçevesinde yıl içinde birçok önlem alınmasını istemişti. Tedbirlerin çoğu da paketler açıklanarak alınmıştı. Mali kuralda ayrıca hedeflerin aralıklı olması yani belli bir marjla (alt-üst sınır belirlenerek) hayata geçirilmesinin gündeme getirildiği belirtiliyor. Ancak IMF'nin buna sıcak bakıp bakmadığı da belirsiz.
Köy Hizmetleri'nden tasarruf
Öte yandan bürokratlar 2009 yılına ilişkin bütçede alınan tedbirlerin de hayata geçirilmeye başlandığını ifade ettiler. Ödeneklerin aşılmaması, yedek ödenekte tasarruf gibi tedbirlerin hayata geçirildiğini anlatan yetkililer, ayrıca tasfiye olan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün personeline yönelik tedbirin de hayata geçirildiğini söylediler. Bu tedbir çerçevesinde bütçeden il özel idarelerine aktarılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü personeline daha az ödenek aktarılacak. Bu ödenek aktarma işlemi yıl içine yayılacak. Yaklaşık 500 milyon TL tasarruf edilmesi planlanıyor. Ancak bu tasarruf miktarı personel ödeneğinde değil transfer ödeneklerinde gözükecek.
IMF anlaşması seçim sonrasına atılıyorCHP Genel Başkanı Deniz Baykal, "Türkiye, IMF ile seçimlerden sonra çok ciddi bir ekonomik işbirliğine girecektir. Hükümetin bütün çabası bunu seçimlerin ertesine aktarabilmektir, yansıtabilmektir" dedi. Baykal, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada IMF ile ha bugün anlaştık ha yarın anlaştık noktasına gelindiğini hatırlatarak "Önce 'ümüğümüzü sıktırmayız' noktasına geldiler, arkasından 'merak etmeyin anlaşıyoruz' dediler, anlaşma için gün verdiler, 10 Ocak'a gün verdiler. Ocak bitti, Şubata girdik. 'Ocak sonunda olacak' dediler, '10 gün ara verdik' dediler. En son olarak Bakan diyor ki 'o 10 günlük süre sonunda da anlaşma olmayabilir'. Yani bunlar diyorlar ki 'seçime kadar bize karışmayın'" diye konuştu.
IMF her ziyaretinde tedbir paketi istemişti 13 Mart 2004 (Rıza Moghadam) IMF'nin stand-by için ziyaretinin ardından bütçede oluşan 7 milyar liralık açık için tedbir paketinde anlaşmaya varıldı. Açığın 4.4 milyar lirası tasarrufla kapatılacak, kalan miktar için tütün, akaryakıt ve alkol ürünlerinde vergi artışı yapılacak.
26 Nisan 2005 (Rıza Moghadam) Yine gözden geçirme çalışmalarını tamamlayan IMF heyetinin ardından tedbir paketi açıklandı. İlk olarak lüks tüketim mallarının Özel Tüketim Vergisi artırılacak. Listeye göre 62 ürünün ÖTV'si yüzde 6,7'den yüzde 20'ye çıkarıldı.
23 Mayıs 2006 (Lorenzo Giorgianni)
Sağlık harcamalarındaki 1.4 milyar YTL'lik sapma IMF heyetinin stand-by ziyaretinde masaya yatırıldı. Tedbir paketi kapsamında gayri safi milli hasılanın yüzde 0,8'i kadar yani 4.5 milyar TL'lik tasarruf önlemi alınması kararlaştırıldı.
13 Nisan 2007 (Lorenzo Giorgianni) Türkiye ve IMF stand-by düzenlemesinin çalışmaları kapsamında KİT ve Merkezi Yönetim Bütçesi harcamalarında gayri safi milli hasılanın yüzde 0,8'i kadar tasarruf yapılması kararlaştırıldı. Tedbir paketi, 5 milyar 51 milyon YTL oldu.
