İktisat tarihi profesörü Şevket Pamuk: Korkarım önümüzdeki dönem yükler daha da artacak, borçlar ve işsizlik yükselecek

– Covid-19'la birlikte bir değişim başladı mı? Bugünün dünden ne farkı var?

Dünya hazırlıksız yakalandı. İlk haftalardan itibaren virüs ciddiye alınmadığı için uzun vadeli etkisi daha büyük olacak. Önümüzdeki dönemde üretim, gelirler ve istihdam düşecek, işsizlik artacak. Daha uzun vadede ne olacağını söylemek için henüz erken ama bazı ipuçları var.

– Ülkelerin, dünya liderlerinin politikaları nasıl değerlendirilebilir?

Salgını yenebilmek ve iktisadi etkilerini azaltabilmek için ülkelerin çok büyük kaynaklar seferber etmesi gerekiyor. Ayrıca ülkeler arası işbirliği gerekiyor, ama son yıllarda Donald Trump'ın Amerika'sı başta olmak üzere pek çok ülke işbirliği yerine kendi başının çaresine bakma ilkesini benimsemişti.

– Salgının Türkiye'deki etkileri üzerine tespitleriniz nelerdir?

Biz bu salgına zor bir dönemde ve hazırlıksız yakalandık. Nüfusumuz İtalya, İspanya gibi ülkelere göre daha genç. Bu bir şans. Ancak devletin maliyesi son yıllarda zayıfladı. Ekonomi de bir krizden çıkmaya çalışıyordu. İşsizlik zaten yüksekti, net döviz rezervleri ise sıfıra yakın. Önümüzdeki dönemde korkarım yükler daha da artacak, borçlar ve işsizlik yükselecek. Salgının olumsuz etkilerini azaltabilmek için daha kapsamlı politikalara ihtiyacımız var.

"Bu salgın sonrasında gelişen ülkeler için olumlu sonuçlar beklemek zor"

– Dünyada mevcut ekonomik sistem dönüşür mü?

Bu salgından gelişen ülkeler daha zayıflamış olarak ve borçları artmış bir halde çıkacaklar. Bu salgın sonrasında gelişen ülkeler için olumlu sonuçlar beklemek zor. Böyle bir salgının uzun vadede olumlu sonuçlar yaratabilmesi için ülkelerin mali ve iktisadi gücünün olması, kurumların iyi işlemesi gerekiyor.

– Türkiye'de gelir adaletindeki uçurumda bir değişim olabilir mi?

Salgının maliyetinin eşitsiz dağılacağını öngörebiliriz. Salgınının düşük gelirliler, yoksul kesimler üzerinde derin etkisi olacak. Buna karşı etkin devlet politikaları gerekiyor.