Operasyon, çatışma ve yangının sürdüğü Lice'deki incelemeleri raporlaştıran İHD Diyarbakır Şubesi, "Birçok köy ve mezra ile iletişimimiz koptu ve bazı alanlardan hiçbir şekilde haber alamamaktayız. Sivil insanların yaşamlarından endişeliyiz" açıklaması yaptı.
Diyarbakır'ın Lice ilçesi ve kırsalında sokağa çıkma yasağı ilanı ardından başlatılan operasyon, çatışma ve yangın nedeniyle inceleme yapan İnsan Hakları Derneği Diyarbakır Şubesi hazırladığı raporu dernek binasında düzenlediği toplantıda açıkladı. Rapor öncesi konuşan İHD Şube Başkanı Raci Bilici, "Lice'de yaşayan sivil insanların yaşamlarından endişeliyiz. Tüm izlenimlerimizi bugün uluslararası birliklere yollayacağız. Çünkü Lice'de durum ciddidir. Operasyon kesinlikle esrar operasyonu değildir. Tek neden halkın göçertilmesine yöneliktir. Algı operasyonu yaparak halk kandırılmak isteniyor" dedi.
"Birçok köyden haber alamıyoruz"
Dicle Haber Ajansı'nın haberine göre, İHD Yönetim Kurulu üyesi Gamze Yalçın da inceleme, tespit, soru ve önerilerini kapsayan raporu paylaştı. Yalçın, “Lice’de sokağa çıkma yasağının ilanı ile birlikte birçok köy ve mezra ile iletişimimiz koptu ve bazı alanlardan hiçbir şekilde haber alamamaktayız. Ancak Yalaza köyünün tamamen boşaltıldığını, insanların traktörlere bindirilerek gönderildiğine ilişkin bilgimiz var. Yine Yalaza köyünün Mahle mezrasında birçok insanın eşyasını bile alamadan köyden çıkarıldığını biliyoruz. Kerwastan çıkarılanların çoğunun hakarete ve küfre maruz kaldığına ilişkin bilgiler bize ulamış durumda. Sisê, Hênyat, Derxust, Hüseynik, Cezur alanlarının tamamı boşaltılmış ve buralarda hiç kimse yok şuan. Yine Sisê, Henyat ve Derxust köylerinin tamamıyla yandığına ilişkin bilgimiz var. Lice- Kulp- Bingöl üçgenindeki köy ve mezralarda bulunan hiç kimse ile iletişim kuramıyoruz" şeklinde konuştu.
Yalçın, ilçede yaşananlara ilişkin gözlemleri sıraladıktan sonra, şu soruları sordu:
- Lice ilçesinde iletişimin koptuğu bildirilen alanlarda yaşayan insanların akıbeti ile ilgili olarak yetkililerce herhangi bir açıklama yapılacak mıdır?
- Lice’ye bağlı birçok yerde ilan edilen sokağa çıkma yasağının yasal dayanağı nedir? Sokağa çıkma yasağı hangi gerekçe ile ne kadar süreyle ilan edilmiştir?
- Sokağa çıkma yasağının devam ettiği bölgelerde uluslar arası insancıl hukuk ilkelerine uygun davranılmakta mıdır?
- Yetkililer tarafından operasyonların devam ettiği bölgelerde sivillerin yaşam hakkının korunması açısından ne tür önlemler alınmıştır, devlet sivillerin yaşam hakkının korunması bakımından negatif ve pozitif yükümlülüklerini yerine getirmekte midir?"
Yalçın, son olarak heyet olarak yetkililere önerdikleri önerilerini şöyle sıraladı:
- Ulusal ve uluslararası mevzuat ile insancıl hukukun ilkeleri gereğince hiçbir yasal dayanağı olmayan sokağa çıkma yasağı uygulamalarına bir an önce son verilmelidir.
- Devlet kendisine yasa, Anayasa ve uluslar arası sözleşmelerle yüklenen negatif ve pozitif sorumluluklarına uygun davranmalı, bireylerin yaşam hakkını koruma altına alacak tüm tedbirler alınmalı, buna aykırı hareket ederek hak ihlaline neden olanlar hakkında derhal etkin bir soruşturma başlatmalıdır.
- Süresiz ve kesintisiz olarak devam ettirilen sokağa çıkma yasağı uygulamalarının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 3. Maddesi'nde hüküm altına alınmış olan işkence yasağının ihlaline neden olduğu kabul edilerek, bu kararı verenlerin işkence yasağını ihlal ettiği göz önünde bulundurulmalı, ve sokağa çıkma yasağının ilanında hiyerarşik olarak dahil olan tüm yetkililer hakkında gerekli yasal takibat yapılmalıdır.
- Hiçbir şekilde haber alınamadığı belirtilen köy ve mezralarda yaşayan insanların akıbeti yetkililer tarafından bir an önce kamuoyuna açıklanmalıdır.
- Sokağa çıkma yasağı uygulamaları nedeni ile iletişim sağlanamayan bölgelerdeki sokağa çıkma yasağına son verilmeli, ilgili bölgelere biz insan hakları savunucuları ve STK'ların girişine izin verilmelidir.
- Geniş bir alanı kapsayan yangınların nedeni ile ilgili yangınların söndürülmesi bakımından yetkililer tarafından ne tür girişmelerde bulunulduğu kamuoyuyla bir an önce paylaşılmalıdır.
- Yangınların devam ettiği alanlara itfaiye araçlarının girişi ve yangınlara müdahaleleri bir an önce sağlanmalıdır.
- Zorla yerinden edilme ve mülkiyet hakkının ihlaline ilişkin iddialar ivedilikle araştırılmalı, savcılıklarca etkin soruşturma yürütülmek sureti ile hak ihlaline neden olan sorumlular yargı önüne çıkarılarak cezalandırılmalı, bu bağlamda yaşam hakkı, mülkiyet hakkı vb. temel haklarının korunması sağlanmalıdır."
