Muzaffer Gençdoğan/ANKARA
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili ve CHP Ankara Milletvekili Levent Gök, Komisyonun diğer CHP’li üyeleriyle basın toplantısı düzenledi. Toplantıda, Türkiye'nin 2013 yılı insan hakları karnesi veriler ile ortaya konuldu. Gök'ün açıkladığı bilgilere göre, yargısız infaz sonucu yaşamlarını yitirenlerin sayısı 33’e çıktı. Faili meçhul cinayetlerde 7 kişi yaşamını yitirdi.
Levent Gök, bugün Dünya İnsan Hakları Günü olduğunu hatırlatarak, insan hakları ihlalleri açısından ağır bir bilançonun yaşandığı 2013 yılının son günlerinde Yüksekova’daki yargısız infazlara tanıklık etmekten üzüntü duyduklarını söyledi. Gök "Yüksekova’da yaşananlar, yol boyunca gerçekleşen hak ihlallerinin prototipidir" diye konuştu.
Levent Gök, "özel yaşam dahil olmak üzere yurttaşların hayatlarının her alanında yaşadıkları hak ihlalleri Türkiye’yi giderek daha otoriter ve baskıcı noktaya taşıyor" dedi.
AKP iktidarının 2013 yılı insan hakları karnesi
Levent Gök’ün verdiği bilgiye göre, 2013 yılında cezaevlerinde hastalık veya intihar sonucu en az 25 kişi yaşamını yitirdi. Yargısız infaz sonucu yaşamlarını yitirenlerin sayısı 33’e çıktı. Faili meçhul cinayetlerde 7 kişi yaşamını yitirdi. Toplantı ve gösteri yürüyüşlerine yapılan müdahalelerin doğrudan veya dolaylı sonucu olarak bu yıl 9 kişi yaşamını kaybetti. 2013’ün ilk on ayında 52 şüpheli asker ölümü gerçekleşti. Reyhanlı, Cilvegözü, Ceylanpınar başta olmak üzere sınır hattında yaşanan patlamalar veya Suriye’deki çatışmalardan seken kurşunlar sonucu bu yıl 71 kişi hayatını kaybetti, 219 kişi yaralandı. Yıl boyunca Güneydoğu’da yaşanan çatışmalarda 27’si örgüt üyesi, 6’sı asker, 1’i polis olmak üzere toplam 34 kişi yaşamını yitirdi, 7’si asker ve biri polis olmak üzere 8 kişi yaralandı. Kara mayınlarının patlaması sonucu bu yıl 7 kişi can verdi, 18 kişi de yaralandı.
İfade özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar
Levent Gök, temel insan haklarından ifade özgürlüğü konusundaki kısıtlama ve engelleme ve cezalandırmaların 2013 yılında da devam ettiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kasım sonu itibariyle 115 kişi çeşitli maddelerden toplam 200 yıl 6 ay 17 gün hapis cezası, 50 kişi 145 bin 374 lira para cezası aldı. 329 kişinin yargılanması 2014 yılına sanktı, 31 kişi için 3’ncü veya 4’ncü Yargı Paketi uygulandı, 153 kişi beraat ederken ilgili maddeler uyarınca gözaltına alınan 21 kişiden 8’i tutuklandı. 3’ü gazete/dergi olmak üzere 13 yayın toplatıldı, 35 bin 1 internet sitesinin de hala yasaklı olduğu ifade edilmektedir.
Örgütlenme faaliyetleri nedeniyle 2013 yılında bin 280 kişi gözaltına alındı, bunların 445’i tutuklandı. Yine önemli bir kısmı KCK davaları olmak üzere bin 288 kişi toplam 2 bin 502 yıl 11 ay 15 gün hapis cezası aldı.”
Toplantı ve gösteri özgürlüğüne kısıtlama
Levent Gök, "AKP iktidarı toplantı ve gösteri özgürlüğünü tamamen rafa kaldırdı. Artık en küçük bir basın açıklaması etkinliği de kolluk güçlerinin sert müdahalesiyle engelleniyor, ilgili-ilgisiz tüm yurttaşlar biber gazına maruz bırakıyor" dedi. Gök, sözlerine şöyle devam etti:
“2013 yılında eylemlere müdahaleler sonucu gözaltına alınan 6 bin 447 kişiden 217’si tutuklandı. Müdahaleler sonucu doğrudan veya dolaylı olarak 9 kişi öldü, 3 bin 97 kişi yaralandı. 52 kişi 184 yıl 6 ay 12 gün hapis cezası alırken 28 kişi 85 bin 318 lira adli veya idari para cezasına çarptırıldı, 53 etkinlik yasaklandı.”
Cezaevleri, kadın ve iş cinayetleri
Levent Gök’ün açıklamasına göre, ciddi hak ihlallerinin yaşandığı cezaevlerindeki hükümlü sayısı Ekim 2013 itibariyle 140 bin 716’ya yükseldi, halen bin 878 çocuk hapishanelerde bulunuyor. 526 tutuklu-hükümlünün ciddi sağlık sorunları bulunuyor. Kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleri sayısı 11 ayda 191’e çıktı. Bin 145 işçi, tedbirsizlik sonucu yaşanan kazalarda hayatlarını kaybetti.
Gezi olayları
Türk Tabipler Birliği verilerine göre, 1 Ağustos 2013 itibariyle 8 bin 163 kişi yaralanarak veya kimyasal gazdan etkilenerek hastanelere başvurdu. Gezi olayları sırasında biri polis memuru olmak üzere 7 kişi yaşamını yitirdi. Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre ise, Bayburt hariç 80 ilde Gezi Parkı eylemlerine destek amaçlı düzenlenen 4 bin 900 eyleme toplam 3 milyon 545 bin kişi katıldı, gözaltına alınan 5 bin 300 kişiden 185’i tutuklandı. Şu ana kadar hazırlanan toplam 30 iddianamede bin 204 kişinin yargılanması talep edildi.
