Kültür ve Turizm Bakanlığı, Anadolu'yu Hollywood'un dev film platosu haline getirmek için harekete geçti.
Dünyaca ünlü yapım şirketlerinin sinema filmlerini Türkiye'de çekmeleri için çeşitli düzenlemeler getiren yasa tasarısı en geç kasım ayında Meclis gündemine geliyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın gündeme getirdiği ve kısa süre sonra tamamlanacak olan tasarı, dünya sinema devi şirketlere çeşitli "teşvik"ler öngörüyor.
Günay'ın bakanlık bürokratlarına tasarının kasım ayında Meclis'ten geçebilecek şekilde hazırlanması talimatı verdiği bildirildi.
Anadolu doğal plato
Anadolu kültürel, arkeolojik ve doğal örtüsü ile tam bir film platosunu andırıyor. Bu durumdan yola çıkan Kültür ve Turizm Bakanlığı bir yasa tasarı hazırladı. Hazırlanan tasarı en geç ekim ayına kadar Bakanlar Kurulu gündemine gelecek. Tasarının kasım ayında Meclis'ten geçirilmesi hedefleniyor. Tasarı geçmiş deneyimlerden ders alınarak olgunlaştırıldı. Türkiye'de film çekmek isteyen yabancı yapım şirketlerinin, geçmişte bürokratik zorlukların yanında bazı yasal engellerle karşılaştığı ve vergileri ağır bulduğu biliniyor.
Kültür Bakanlığı, bu nedenlerle yabancı şirketlerin Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Fas, Güney Afrika, Hindistan, Malta, Romanya ve İspanya gibi film yapım şirketlerine ciddi destekler veren, önemli kolaylıklar sağlayan ülkeleri seçtiğini tespit etti. Bundan yola çıkan bakanlık, uzun süren bir çalışma sonunda Türkiye'deki eksiklikleri ve yabancı şirketlere cazip gelebilecek, çekim alanı oluşturacak yasal eksiklikleri tespit etti.
Türkiye'de film çekmek isteyen yabancı film şirketlerinin önünde sayısız bürokratik ve yasal engel var. Bir yabancı şirketin çekim izni alıp filme başlama aşamasına gelmesinin bürokrasi nedeniyle 2 ayı bulduğu ifade ediliyor. Kültür Bakanlığı yetkililerine göre Anadolu'da film çekmek isteyen yabancı film yapımcıları Dışışleri Bakanlığı başta olmak üzere Genelkurmay Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), TBMM Genel Sekreterliği Milli Saraylar Daire Başkanlığı, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü gibi kurumlarla muhatap olmak ve gerekli izinleri çıkartmak durumunda.
KDV iadesi getiriliyor
Kültür Bakanlığı'nın, bu tespitler ışığında hazırladığı tasarıya Maliye Bakanlığı da katkı koydu. Yabancı film yapımcılarının Türkiye'de yaptıkları harcamalara KDV iadesi getirilmesi hedefleniyor. Ayrıca yabancı yapım şirketlerinin film projelerine belirlenecek ölçüler çerçevesinde maliyetinin yüzde 25'ine kadar maddi destek verilmesi de tartışılıyor. Bununla birlikte Türk yapımcılara yönelik başta stopaj olmak üzere vergi kolaylıkları sağlayan hükümlerin konulabileceği de belirtiliyor. Yine bürokratik engellerin ortadan kaldırılması, bu tür başvuruların bir tek elden, örneğin bir bakanlık ya da genel müdürlük aracılığı ile yürütülmesine dönük bir düzenleme de getirilmek isteniyor. Tasarının Meclis'te yasalaşmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın başta dünyaca ünlü yapım şirketleri nezdinde kulis yapacağı ve yeni yasal düzenlemeleri anlatarak, dev şirketlerin filmlerinin Anadolu coğrafsayında çekmelerine dönük lobi faaliyeti yürüteceği de bildirildi.
Neler yapılacak
* Bürokratik engeller kaldırılacak.
* Film projelerine maddi destek verilecek.
* Yabancı yapımcılara KDV indirimi gelecek.
* Hollywood'da kulis faaliyetleri artırılacak.
Kaçan fırsatlar
- Romanya hükümeti yurtdışından gelen yapımcılara kendi ülkelerinde film çekmeleri için yaklaşık yüzde 30'lara varan bir vergi-para iadesi yapıyor. Oscar'lı Soğuk Dağ filminin tamamı bu ülkede çekildi. Filmin toplam bütçesi 80 milyon doları buluyor.
- Narnia Günlükleri filmi için Türkiye öncelikli tercihler arasındaydı. Ancak Türkiye'de teşvik yasasının olmaması nedeniyle 180 milyon dolarlık dev bir bütçeye sahip olan bu film, Yeni Zelanda'da çekildi. King Kong ve Yüzüklerin Efendisi de bu ülkede çekilen filmler arasında.
- Kaçan fırsatlardan birisi de 175 milyon dolarlık bütçe ile çekilen "Troya" filmi oldu. Brad Pitt ve Eric Bana gibi ünlü oyuncuların rol aldığı filmi, gerçek mekânında çekmek isteyen yapımcılar, maliyetler nedeniyle Fas'ta çekme kararı aldılar.
Yasayı bekleyen yapımcılar
- Amerika'nın ünlü sinema şirketi MGM (Metro-Goldwyn-Mayer) gelecek yıl çekilmesi planlanan "Topkapı" isimli filmini Türkiye'de çekmeyi planlıyor. Yasa yetişmediği takdirde çekim mekânı Çek Cumhuriyeti olacak. Filmin yönetmeni Paul Verhoeven Altın Portakal Film Festivali'nde uluslararası jüri başkanı olacak.
- "Koş Lola Koş" ve "Parfüm" filmleriyle tanının Alman yönetmen Tom Tykwer'in prodüksiyon aşamasındaki filmi "The International"in bazı bölümlerinin İstanbul'da çekilip çekilmemesi bu yasaya bağlı. Filmde Clive Owen ve Naomi Wats gibi dünyaca ünlü yıldızlar rol alıyor.
- Türkiye'de çekilmesi planlanan beş Hollywood projesi için ise görüşmeler devam ediyor. Film ekipleri teknik yönden ne yapılıp yapılamayacağını görmek için mekânları geziyorlar.
Diğer ülkeler neler yapıyor
- İngiltere, Almanya, Fas, Tunus, Mısır, Malta, Romanya ve ABD'nin de aralarında bulunduğu pek çok ülke, filmlerin kendi topraklarında çekilmesini sağlamak üzere büyük vergi indirimleri uyguluyor.
- Bu ülkelerde, vergi indirimlerinin yanı sıra "geri ödeme" adı verilen teşvikler de yer alıyor. Almanya'nın da bu konuda yüzde 17 oranında vergi iadesi uygulaması söz konusu.
- Mısır, "Mumya-Mummy" serisiyle ilgili 2 kitabın yazılması için Amerikalı yazarlara sipariş verdi ve romanlar daha sonra filme aktarıldı. Film etkisiyle Mısır'a giden turist sayısında büyük bir artış olduğu ifade ediliyor.
- Dünya sinemasına hâkim konumdaki ABD'de bile eyaletlere göre yüzde 20-35 arasında değişen oranlarda teşvik veriliyor.
